iskenderler

(Bu sayfa en son 25 Mayıs 2009 tarihinde güncellenmiştir.)

TARİHTE ÜN SALMIŞ
İSKENDERLER
Derleme : M. Ufuk MİSTEPE

KTÜ Trabzon ORENKO'97 Orman Ürünleri Endüstrisi Kongresi'nde
M. Ufuk MİSTEPE ve Akademisyenler Ayasofya Kilisesi'nde Tetkik Gezisi'nde.

M. Ufuk MİSTEPE Fotoğraf Arşivi

Belgelere dayalı olarak Osmanlı Devlet Adamları'nın araştırılmasında İskender Paşalar'ın biyografilerinin diğer paşaların biyografilerine göre ayrıcalıklı özel bir yeri vardır. Nedeni; birçoğunun XV, XVI ve XVII. Yüzyıl'larda yaşamış olmalarıdır.

Hakemli ve uluslararası bir dergi olan "Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi (International Journal of Black Sea Studies)"in 2008 Yılı, 4. Bahar Sayısı'nda "Trabzon İskender Paşa Vakfı" büyüteç altına alınmış ve bu ciddî çalışmada bile karışıklığa meydan verilmesinin önüne geçilememiştir. Olay tarafımdan fark edilip, makaleyi yayımlayan nezdinde girişimde bulunulmuş ve hata hüsn-ü niyetle kısa zamanda aşağıdaki gibi düzeltilmiştir.

² "Tahrir kayıtlarına göre Mustafa Paşa’nın Babası (İskender Paşa’nın Dedesi), Bıyıklı Mehmed Paşa olup, Yavuz Sultan Selim’in mu’temedi ve mirâhuru’dur. Oğlu Mustafa Paşa olup, devrin önemli şahsiyetlerinden Üveys Paşa da kardeşidir. Bıyıklı Mehmed Paşa, torunu İskender Paşa’nın ilk Trabzon Vâliliğinden sonra 1514 yılında Trabzon Vâlisi olmuştur. Bkz. TKGM. Kuyûd-u Kadime. TD. No. 29.9a.vd. Hoca Saadettin Efendi; Ta’cü’t-Tevârih. c. IV, Haz. İsmet Parmaksızoğlu. Ankara 1992. s. 162 - 333. Mehmed Süreyya; Sicill-i Osmanî. Tezkire-i Meşâhir-i Osmaniye. c. IV, İstanbul 1997. s. 131. Hanefi Bostan; XV - XVI. Asırlarda Trabzon Sancağı'nda Sosyal ve İktisadî Hayat, Ankara 2002, s. 56 - 57." şeklinde yayımlanmıştır. Ancak, İskender Paşa’nın babasının adı Mustafa Paşa olmakla beraber, dipnotta adı geçen Mustafa Paşa ve Bıyıklı Mehmed Paşa, bu çalışmaya konu olan İskender Paşa’nın babası ve dedesi olmayıp, aynı zaman diliminde yürütülen Trabzon Tarihi ile ilgili başka bir araştırmanın konusunu oluşturmakta iken, isim benzerliğinden dolayı yazar tarafından sehven bu çalışmanın dipnotuna dâhil edilmiştir. Düzeltir, doğru dipnotu aşağıdaki şekilde beyan ederiz;

² Hoca Saadettin Efendi; Ta’cü’t-Tevârih. c. IV, Haz. İsmet Parmaksızoğlu. Ankara 1992. s. 162 - 333. Mehmed Süreyya; Sicill-i Osmanî. Tezkire-i Meşâhir-i Osmaniye. c. IV, İstanbul 1997. s. 131. Hanefi Bostan; XV - XVI. Asırlarda Trabzon Sancağı'nda Sosyal ve İktisadî Hayat, Ankara 2002, s. 56 - 57.

Diyarbakır Beğlerbeği Gazi İskender Paşa ve Torunu Reşid İSKENDEROĞLU

Gönderen : Av. Reşid İSKENDEROĞLU

Vaktiyle buna benzer bir hatayı ben de yapmış ve "Galata Mevlevîhanesi'ni de o yaptırmıştır" ibaresini kullanmıştım. Zaman içerisinde hatayı fark etmiş ve bu kısmı metinden çıkarmıştım. Kitap olarak da basılmadığından sorun kolayca halledilmişti.

Benzerî hataların her daim yapılması söz konusu olabileceğinden, bu gibi çalışmalara gönül verenlere bir kolaylık olmak üzere İskender Paşalar hakkında daha önce çalışma yapmış olan Avukat Reşid İSKENDEROĞLU'nun 1989 yılında yayımladığı "Beğlerbeği Gazi İskender Paşa (1494 - 1571)" adlı kitabının 60 - 64. sayfalarındaki "Osmanlı Devleti'nde İskender Paşalar" konu başlıklı Altıncı Bölüm'ünü aşağıda veriyorum.

OSMANLI DEVLETİ’NDE
İSKENDER PAŞALAR
Araştırma : Av. Reşid İSKENDEROĞLU

Osmanlı Devleti döneminde hizmet görmüş bazıları çağdaş birçok İskender Paşa veya İskender Çelebi mevcuttur. Saptayabildiğim kadarı ile aşağıda tarih sıralarına göre kısaca bilgi vermeye çalışacağım. Bunların hizmet ve eserleri bilinerek veya bilinmeyerek birbirine karıştırılmaktadır. Bu tereddüt ve yanlışlıkları belki açıklığa vardırır düşüncesiyle kitabımızın konusu olan Sarı veya Çerkez İskender Paşa adıyla tanınan bu Paşa'nın dışındaki adaşlarını aşağıya alıyorum.

İSKENDER PAŞA :

İstanbul'da Fatih Sarıgüzel semtindeki diğer adı (Terkim Mescidi) olan İskender Paşa Câmisi’ni yapmıştır. Fatih Sultan Mehmet Han devri ricalinden ve 2. Bayazıt Han vezirlerinden olan İskender Paşa’dır. Vakfiyesi 1505’te tescil edildiğine göre bu tarihlerde ikmal edilmiş olması muhtemeldir. Câmi kare bir plânda olup kasnağı pencereli, tek kubbe ile örtülüdür. Son cemaat yeri üç kubbelidir. Minberini Kemankeş Mustafa Paşa vaz ettirmiştir. (H. 1305) 1887 tarihinde ve son yıllarda tamir görmüştür. Mimar Sinan'ın eseri olması muhtemeldir.

Vakıflar Başmüdürlüğü Onarım Şubesi’nde bulunan (İSTANBUL CÂMİLERİ) adlı yapıtın cilt 1, Sahife 146’dan alınmıştır. Yazarı : Tahsin Öz. Bu eseri inceleme fırsatı veren, Yük. Mimar Fikret Çuhadaroğlu'ya teşekkürler sunarım.

TRABZON VÂLİSİ İSKENDER PAŞA :

Bu İskender Paşa. 1512 senesinde Yavuz Sultan Selim'in Trabzon Vâliliği’nden ayrılmasından sonra onun yerine tâyin edilen ilk vâlidir. Bu sıralarda Şiiler, Amasya’ya hücum ederek şehri ele geçirmişlerdi. İskender Paşa, yardıma koşarak bu şehri kurtarmıştır. Bu sebeple Dersaadet'den takdir ve iltifat görmüştür. Vezirlik rütbesi ile vâli tayinleri ilk defa Kanuni Sultan Süleyman zamanında onun tarafından ihdas edilmiştir. Trabzon Vâlisi İskender Paşa da bu ilk Vezir vâlilerdendir. Bu göreve Kastamonu Vâliliği’nden gelmiştir. Trabzon'da uzunca müddet kalmıştır. Halen mevcut ve kendi adını taşıyan bir câmi inşa ettirmiştir. Diğer hayratı ise üç Çeşme ve bir Hamam’dır. Hicrî 940 ve Miladî 1533 senesinde vefat etmiştir. Mezarı buradaki câmisinin avlusundadır.

Bakımsız, metruk ve yabanî otlarla kapanmış bir durumdadır. Şanına ve Trabzon'a yaptığı hizmetlere yaraşır bir şekle getirilmesi ve bir Türbe inşası ora halkının kadirbilirliğine bir nişane olacaktır. Durumu yerinde bizzat gördüm. Vakfının akarları olduğunu da incelemem sırasında müşahede ettim (Bu konuda Mahmut Goloğlu'nun Trabzon Tarihi'ni de inceledim).

Gönderenler : Süleyman İSKENDER / Av. Reşid İSKENDEROĞLU

İSKENDER PAŞA :

(Kamus-ül-Âlâm, sahife 928)’de tesbit edilen İskender Paşa'lara aittir. Şöyle demektedir : (Kanuni Sultan Süleyman Han devri vüzerasından olup, Bostancıbaşı iken Dukakin Zâde Mehmet Paşa'dan sonra Mısır Vâlisi olmuş ve üç sene ile üç ay Diyar'ı Mısriye'yi idare ettikten sonra 966 H. tarihinde azlolunarak İstanbul'a avdet etmiş ba'de Anadolu Beğlerbeğisi olup, Sultan Selim Han'ı sani devrinde 978 tarihlerinde Magosa Kalesi’nin fethinden iki gün sonra vefat etmiştir.) (Nuhbetlül-Tevarih vel-Ahbar'da nefes darlığından öldüğü ve orada gömülü olduğu bildirilmektedir.)

İSKENDER PAŞA :

(Kamus-ül-Âlâm : sahife 928.) (Bu dahi Kanuni Sultan Süleyman Han devri Vüzerasından olup Çerkez-ül-asıl, âlim, müdebbir ve cesur bir zat idi. Erzurum Beylerbeyi iken Şah Tahmasab'ın oğlu İsmail Mirza'ya karşı hududu İraniyeye sevk olunarak, muzaffer olmuş ve Sultan Selim Hanı sani devrinde 977 tarihinde Sinan Paşa'nın Yemene azimeti üzerine Mısır Vâlisi olup, yirmi iki ay bu makamda kaldıktan sonra 979 senesinde azlolmuştur. Bakiyeyi ahvâline ve tarihi vefatına desteres olunamadı.)

İSKENDER PAŞA :

Yavuz Sultan Selim dönemi vezirlerindendir. Serasker ve Mısır Vâliliği yapmıştır. Padişahın damadı Mustafa Paşa’nın babasıdır. Eski Rumeli Beğlerbeğleri’ndendir. Amasya’da çıkan bir yeniçeri ayaklanması nedeniyle ve yeniçerilerin bu ayaklanma suçunu kendisine atıf ve tahmil etmeleri sonucu Osman Ağa ile beraber başı kesilerek cezalandırılmıştır.

İSKENDER PAŞA :

Karadeniz kıyılarına zarar veren Kazak eşkıyasını tenkil eden (Asakiri Mensure) serdarı İskender Paşa’dır. Bosna’dan kalkıp bu askerle gelen Paşa, Leh vilâyetinin Hatman'ı ve Leh askerinin Başbuğu olan İstanslar Selkoş ile karşılaşmış ve savaşa girmeye meydan vermeyen karşı tarafın araya soktuğu elçiler aracılığı ile barış yapmışlardır. (Tertibi Musalahai İskender Paşa) adlı Barış Bağıtı’nı yapmıştır. (Naima Tarihi. S. 152).

İSKENDER PAŞA :

Uzi Beğlerbeği'dir. Bu da yaptığı savaşlardan sonra Gazi unvanını almıştır. Bosna Beğlerbeği iken bir defa Skalbe seferine gelip Preşkova nam muteber Plenka'yı feth etmiştir. Burası Karabuğdan ile Lehistan arasında bir yerdir. İkinci seferi Skalanyan üzerine Hicrî 1029 senesinde vuku bulmuştur (Naima Tarihi S. 152).

İSKENDER PAŞA :

Bu da Silistire Vâlisi olan Vezir İskender Paşa'dır. Bunlar yazı konumuzu teşkil eden ve ÇERKEZ unvanı ile tanınan Gazi İSKENDER PAŞA'dan sonraki yıllarda yaşamışlardır ve hizmet görmüşlerdir.

İSKENDER ÇELEBİ :

Bu zat dahi Kanuni Sultan Süleyman Han devri ricalindendir. Rumeli Defterdarı İskender Çelebi'dir. Bağdat Vâlisi Zülfükâr Han, Osmanlı Devleti’ne tâbi olmak istemesi nedeniyle öldürülmüştü. Ayni zamanda Bitlis Hâkimi Şerefhan İranlılar tarafına geçmişti. Bu nedenlerle Veziri Azam İbrahim Paşa komutasında Osmanlı ordusu, Halep üzerinden Bağdad'a gitmek üzere sefere çıkma emri almıştı. İbrahim Paşa bu maksatla 14 Mayıs 1534 tarihinde Diyarbekir’e gelmişti. Veziri Azam'ın Kethudalığı’na tâyin edilmiş bulunan bu İskender Çelebi, İbrahim Paşa'yı Bağdat yerine Tebriz'i fethetmeğe ikna çabasında bulunuyordu. Paşa, bu ısrarlara iltifat etmeyerek esas hedefi olan Bağdad'a gitmek istiyordu. Ancak İskender Çelebi’nin, İbrahim Paşa'nın refakatına verildiği sırada, (Peçevinin beyanına göre) Kanuni Sultan Süleyman İstanbul'da Paşa'ya : «İskender Çelebi iş bilir ve iş görür adamdır, rey'ine muhalefet eyleme.» diye tavsiyede bulunmuştu. İbrahim Paşa, kethüdası İskender Çelebi ve taraftarlarının ısrarına uyarak Bağdat yerine Tebriz seferine 23 Haziran 1534 günü Diyarbekir’den hareket etti. Her ne kadar Tebriz ele geçirildi ise de oradan Bağdad'a sefer yapmanın masraf ve zayiatı ve ağır yorgunluğu gibi nedenlerle Padişah, Tebriz seferini yaptığı için İbrahim Paşa'yı sorguya çekerek muahaza ederek hesap sormuş ve aldığı cevapta bunun müsebbibinin Kethüdası İskender Çelebi olduğunu öğrenince, bu cihet sabit olunca, Bağdat'da İskender Çelebi'yi idam ettirmiştir. Bazı tarihçilere göre Padişah, gördüğü bir rüya sonunda bu kararından nedamet duymuştur.

İSKENDER MENKÜP :

Kırım Hanzadeleri’ndendir. Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaşamıştır. Sultan'ın emriyle Tratjak Kuben adındaki Rus sefiriyle beraber elçi olarak Rus Çarı'na, Padişah'ın dostane duygularının ulaştırılmasına memur edilmiştir.

Diyarbakır Beğlerbeği Gazi İskender Paşa ve Torunu Reşid İSKENDEROĞLU

Gönderen : Av. Reşid İSKENDEROĞLU

İSKENDER PAŞA :

(Sicilli Osmanî. Sahife 345). Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri’nin özel vazifelilerinden olup, Hicrî 880 senesinde Bosna Beyi oldu. H. 885’de Rumeli Beğlerbeği olup, H. 888’de de Vezir oldu. H. 990’da tekrar Bosna Vâlisi ve 894’de de tekrar Vezir olmuştur. H. 904 tarihinde üçüncü kez Bosna Vâlisi olup, H. 912’de vefat etmiştir. Birçok fetihlerde bulunmuştur. Şeci, gayretli ve mukdim bir zat idi. Oğulları Mustafa ve Hürrem Paşalar’dır. Torunu Osman Şah Bey Mustafa Paşa’nın oğludur. İskender Paşa'nın İstanbul’da Güngörmez semtinde mektep ve türbesi vardır. Vakfiyesi Hicrî 952 tarihlidir.

İSKENDER PAŞA :

Bostancıbaşı iken Beğlerbeğliği’ne ve sonradan Vezirliğe yükselmiştir. Sultan Selim zamanında ölmüştür. Galatasaray Mevlevîhanesi’nin yapıcısıdır. Fazla midesine düşkün ve çok yiyici olması kendisi için bir eksiklik ad edilmiştir.

İSKENDER PAŞA :

Gürcü Hanları’ndan Zekim Han’ın oğludur. İran Şahı’nın eniştesi olup, Lala Mustafa Paşa'ya itaat ederek Zekim Beylerbeyi olmuştur. Daha sonra vefat etmiştir.

İSKENDER PAŞA :

Bostancıbaşı vazifesinde iken azil edildikten sonra Kapıcıbaşı görevine getirilmiştir. Hicrî 962’de Yeniçeri Ağası olup, sonra da Vezir olmuştur. H. 963 Rebiülahir’inde Mısır Vâlisi olmuş, üç senelik hizmetten sonra H. 966 tarihinde Recep ayında bu vazifeden uzaklaştırılmıştır. Sonradan Budin Vâlisi olup H. 972’de bu vazifeden azil ile Anadolu Vâlisi olmuştur. H. 974 tarihinde Padişah’ın Siketvar'a azimetlerinde İstanbul Kaymakamı olmuştur. Ve Ordui Hümayun’un dönüşünde ise Kubbe Nişin olarak kaldı. H. 978’de Kıbrıs’ta Magosa'nın fethine memur edilmiştir. Bu fetihten iki gün sonra göğüs hastalığından orada vefat etmistir. Kanlıca Câmisi’ni bina etmiştir. Oğlu Mehmet Paşa’dır.

İSKENDER PAŞA :

Tiryaki Hasan Paşa'nın kethüdasıdır. Kanije Kalesi’nin savunmasında olağanüstü gayret ve şecaat göstermiştir. Sonradan Macar Kralı’nın refakatına memur edilmiştir. Daha sonra 1021 H. tarihinde Kanije'ye mutasarrıf tayin edildi. H. 1025’de Bosna Vâlisi oldu. Buradaki eşkıyayı tenkil ve perişan etti. Vezirlik pâyesi aldı. Ve sonra Uzi Vâlisi oldu. H. 1028 tarihinde uşağı gadrile şehit oldu. Akıllı, eliaçık, tedbirli ve gayretli bir zat idi.

İSKENDER PAŞA :

Enderunîdir (Osmanlılarda bir nevi saray mektebi). Kapucubaşı ve H. 1025 senesinde birinci Mirahor olmuştur. H. 1028’de azil olduktan sonra Habeş Beylerbeyi olmuştur. Orada vefat etmiştir. Cesur ve gayretli bir zat idi.

İSKENDER PAŞA :

(Milliyet Gazetesi. Taha Toros) Polonya asıllı olup, Sultan Abdülmecit döneminde Türkiye’ye sığınmıştır. Polonya’da ihtilâl hareketlerine karışmış ve başarı elde edememiş bir grupla birlikte Türkiye’ye gelmiştir. Asıl adı İLKİNİSKİ idi. Müslüman olduktan sonra bu adı almıştır. 1810 yıllarında doğmuştur. Kırım Savaşı’na katılmıştır. Polonyalı vatanseverlerden Şâir Adam Mickiewcz'in İstanbul’da ölümü sırasında başucunda bulunmuştur. Ölüm tarihi tesbit edilememiştir.

İSKENDER PAŞA :

Persbay kölelerinden olup, H. 923 senesinde Mısır’ın fetholunduğu sırada Zübeyd'e giderek Yemen’i zapteyledi. Sonra Osmanlı Devleti’ne itaat ederek Padişah nâmına hutbe okutmuştur. Ve kendi adını sonra söyletmiştir. H. 927’de vefat etmiştir. (Sicilli Osmani).

İSKENDER PAŞA :

Karaca Ahmet Paşa’nın oğludur.

TARİHTE ÜN SALMIŞ İSKENDERLER
Araştırma : M. Ufuk MİSTEPE
Güncelleme : 10.02.2007/Ankara

Adı ve Lâkabı	Doğum ve Ölümü	Açıklamalar
Büyük İskender	M.Ö. 356 - 323	İSKANDAR - Aleksandros – Makedonya Pella’da doğdu, Babil’de öldü.
İskender Afrodisî	M.Ö. III. Yüzyıl’ın İlk Yarısı	Aristo Yorumcusu – Filozof.
İskenderânî, Îsâ b. Abdülazîz	öl. 629/1232	Kıraat, Hadis, Arap Dili ve Edebiyâtı Âlimi.
İskender Mirza	öl. Nahcivan 1437	Karakoyunlu Hükümdarı
İskender Bey	1404? - 1468	Arnavut Beyi (Gergi Kastriyota da denir.) Ölen İvan Kastriota'nın oğulları Georg ve Stavissa, 1445 yılından itibaren Venedik himayesi altında yaşadılar. Ancak, İvan'ın Müslümanlığa geçen (sonra Hıristiyanlığa dönen) ve İskender adını alıp, kendisine Beylik unvanı verilen oğlunun hırsı büyüktü.
Kara İskender	XVI. Yüzyıl	Kara İskender nam şahsın idlâliyle Sultan Murad (Şehzâde Ahmed'in oğlu) tac giyip surhseri kendüye asker etti (1511).
İskender Paşa	XVI. Yüzyıl	Gelibolu Kaptanı iken Vezir Mustafa Paşa'nın yerine 2. Vezirliğe tâyin edilmişti (H. 921/M. 1515).
İskender Çelebi	XVI. Yüzyıl	Hacı Bektaş-ı Veli postnişini olan Kalender Çelebi b. İskender, rivayete göre Hacı Bektaş'ın evlâdı telâkki edilen çelebilerden yani Balım Sultan evlâdındandı. Kalender hâdisesi 933/1526 Ramazanında bastırılmıştır.
İSKENDER PAŞA	? - 1533	1533’te Trabzon’da vefat etti. Kastamonu - Trabzon Sancak Beyi - 10. Trabzon Vâlisi - Vezir. Baba Adı : Kastamonu Âyanı Mustafa Bey.
İskender Çelebi	öl. Bağdat 1535	Türk Defterdarı (Başdefterdar). Musa oğlu İskender Çelebi Defterdarlıktan azlolunarak Bağdad'a gelindikten sonra 1535 Mart (8 Ramazan 941)'da burada asıldı.
İskender Paşa	Dğ. 895/1490? - öl. 979/1571	Rumeli – Erzurum - Diyarbakır Osmanlı Beylerbeyi – Mısır Vâlisi. Diyarbakır kökenli Kürt. Baba Adı : Mustafa, Dede Adı : Bıyıklı Mehmed Paşa.
Bostancıbaşı İskender Paşa		Kanlıca’daki Külliyenin Bânisi. Devşirme Kökenlidir. Osmanlı Beylerbeyi – Mısır Vâlisi İskender Paşa ile aynı dönemde yaşamış olup, karıştırılmaktadır.
Çerkez İskender Paşa		Erzurum Beylerbeyi – Ardanuç İskender Paşa Külliyesi’ne ait Câmiyi 960/1553’te onararak ibadete açmıştır.
İskender Han	? - öl. 991/1583	Şibanîlerden Maverâünnehir Şeybânî Hükümdarı.
İskender Paşa	? - öl. Özi 1618	Türk Devlet Adamı – Tiryaki Hasan Paşa’nın Kethüdası – Kanije Mutasarrıfı – Bosna Vâlisi.
İskender Bey Münşî	1560 – 1633	Iskandar Beg Munşi - Türk Asıllı Safevî (Azerbaycanlı) Tarihçi.
İskender Begüm	1818 – 1868	Hindistan/Bopal Nevvâbı.
İskender Ağa	? - 1885	Ebkârîyûs - Abkarius - Arap şiirini tetkik eden Ermeni.
İskenderânî, Muhammed b. Ahmed	öl. 1306/1889	İlmi Tefsîre Dair Çalışmalarıyla Tanınan Tabip.
İskender Mirza	1899 – 1969	Pakistan’ın İlk Cumhurbaşkanı.

İSKENDER PAŞA OLUP OLMADIĞINDA
TEREDDÜT EDİLEN TARİHÎ BELGE VE KAYNAKLAR

Site Adresi ya da Kaynak Eser Adı	Özet Bilgiler
http://212.154.21.40/2001/01/02/kultursanat/kultursanatdevam.htm#9 kultursanatdevam.htm#9	Zaman Gazetesi Taş Kadın/Tarık Ali, Taş Kadın'da Osmanlı Devleti'ne 500 yıl hizmet etmiş İskender Paşa ailesini anlatıyor. İskender Paşa ailesinin ve bu ailenin etrafındaki efendilerin, hizmetlilerin, öğretmenlerin, subayların, gezginlerin ve bu ailenin her renkten kadınların hikayesini, kıskançlık, tutku, hırs ve öç alma duygularıyla örülmüş bir şekilde anlatır. Tarık Ali romanın bir yerinde "Kim bilir, belki de yeni yüzyıl Çirkin Jo gibi yüzyıl olacaktır." diyerek imparatorluğu ve dünyayı nasıl bir kaosun beklediğini gösterir.
http://www.tomarza.net/tarih.htm	Tomarza Fatih Sultan Mehmet, Vezir Gedik Paşa'yı Karaman seferine gönderdi. Kayseri,bu sefer sonunda 1467 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Gedik Ahmet Paşa, Develi ve Tomarza yöresini fethettiği halde buradaki Varsaklar ve diğer aşiretlere mağlup olan Rum Mehmet Paşa'ya da yardımcı olarak yenilgiden kurtarmıştır. Bu dönemde Avşar ve Varsak aşiretlerinin Kayseri Sipahiliğine sık sık saldırdığı ve saldırıdan birinde Kayseri Komutanı İskender Bey'i esir ettikleri bilinmektedir. 1498 yılında Şah İsmail'in civarından geçerek, Dulkadiroğulları topraklarına girmesiyle yöredeki aşiretler arasında kısmen de olsa Şiilik yayılmaya başlamıştır.
http://www.fatih-bld.gov.tr/Tarihce.htm	Fatih Belediyesi Fatih’in paşalarından Has Murat Paşa’nın kurdurduğu câmi ve çevresi bugün Murat Paşa mahallesi olarak bilinir. Bunu Koca Mustafa Paşa, Küçük Mustafa Paşa, İskender Paşa ve Atik Ali Paşalar'ın yaptırdığı külliyeler izlemiştir. Külliye yapılan yerde yerleşme daha çabuk olmuş ve Fatih semtinin çehresi daha çabuk değişmiştir.
http://www.arkitera.com/haberler/2003/09/05/sultanahmet.htm sultanahmet.htm http://www.radikal.com.tr/veriler/2003/09/05/haber_87616.php haber_87616.php	Arkitera.com ve Radikal Online (Projeyi başlatan Eugenia Bolognesi, Palatina-İstanbul Derneği kurucusu ve sanat tarihi uzmanı.) Tarihi Sultanahmet, Cankurtaran ve Küçük Ayasofya bölgeleri, bir grup İtalyan'ın girişimiyle yenileniyor. Hepsi dünyaya miras Sultanahmet Câmiî ile Marmara Denizi, Ayasofya ile Küçük Ayasofya arasında kalan bölgede Pembe Köşk ve Boukoleon Sarayı'nın Loca bölümünün restorasyonunu tamamlayan ekibin onarıp koruma altına alınacağı bazı önemli yapılar ise şunlar : İskender Paşa Mektebi, Hipodrom, Sokullu Mehmet Paşa Camisi, Kapı Ağası Mahmut Ağa Camisi, Çardaklı Hamam, Nakılbent Mescidi, Arasta, Zeuxippos Hamamı kalıntıları, Boukoleon Sarayı, Büyük Bizans Sarayı, Mozaik Müzesi, İshak Paşa Camisi ve Hamamı.
http://arsiv.hurriyetim.com.tr/hur/turk/99/01/03/yazarlar/32yaz.htm yazarlar/32yaz.htm	Hürriyet Gazetesi 500 yıl önce, 1499'da : O yıllar fetihlerin yapıldığı devirdi ve tahtta İkinci Bayezid vardı. Kuruluşu tamamlanmış olan imparatorluğa yeni topraklar katılıyordu. 1499, Venedikliler'e karşı elde edilen zaferlerle geçti. Burak Reis'in donanması 28 Temmuz'da Mora açıklarına ulaştı, Sapienza Adası'nın yakınlarında 200 gemilik bir Venedik donanmasını yok etti. 30 Ağustos'ta İnebahtı fethedildi. Bosna valisi İskender Paşa tam 132 adet şehir ve kasabayı yerle bir edip Venedik sınırına yaklaştı ve altı bin esirle döndü.
http://mypage.koc.net/INTERNET/yd1953/hayrabolu.html yd1953/hayrabolu.html	Tekirdağ Tanıtım Sitesi Hayrabolu, Trakya'nın en eski kasabalarından biridir. Hisar mahallesini çevreleyen kale daha Osmanlılar zamanında yok olmuştur. Ancak kalıntıları görülmektedir. Günümüze ulaşamamış olan en önemli tarihi eserleri ise : Beyler Hanı Camii, İbrahim Çelebi Camii, İskender Paşa Câmiî, Gazi Süleyman Paşa Camii ile 12 adet mescit ve 2 adet köprüdür.
http://www.robcol.k12.tr/student/uluilk/221766.htm uluilk/221766.htm	Robert Lisesi 22 Mayıs 1766 Depremi - Şu İstanbul camilerinde veya ek yapılarında, farklı düzeylerde hasar meydana gelmiştir : Çorlulu Ali Paşa Silivri Kapısı'ndaki İbrahim Paşa, İsa Kapısı'ndaki İbrahim Paşa Mektebi, Gazi Davut Paşa, Firuz Ağa, Fatih Camii yakınlarındaki Hafız Ahmet, Hüseyin Ağa camilerinin ikisi, Bahçe Kapısı'ndaki Hoca Paşa, Haseki Sultan, Hoca Paşa yakınlarındaki Kayış Mustafa Ağa, Ağa "…İbrahim Paşa kulesi yakınlarındaki…" Sinan, Aksaray yakınlarındaki Gazi Murat Paşa, Emir Burhani derviş dergahının mescidi, Koca Mustafa Paşa ve İskender Paşa.
http://turkoloji.cu.edu.tr/KONUK/dikmen_2.asp	Yrd. Doç. Dr. Hamit DİKMEN SEYYİD VEHBÎ'NİN ŞİİRLERİNDE MUHTEVA Bâb-ı Hümâyun'un önündeki sebil çeşmesinin yapılışı hakkında yazdığı tarih kıt'asında şair, padişahın sayısız eserler yaptırdığını, ancak bu çeşmenin cidden hayret uyandırdığını aşağıdaki beyitlerde şöyle dile getirmektedir : Ol menba‘-ı cûy-i merâm ol maksim-i rızk-ı enâm Olsun ilâ-yevmi'l-kıyâm şâhân-ı dehre mültecâ İskender idüp cüst-cû zulmetde gezmiş sû-be-sû Bâb-ı Hümâyûn'ında bu itdi revân âb-ı bekâ
http://www.iem.gov.tr/besiktas/index.asp	Beşiktaş İlçe Emniyet Müdürlüğü ARNAVUTKÖY POLİS MERKEZİ Hizmeti yüce Şahlan şahı, İskender gibi haşmetli ferruh, ahlaklı. İhsan sahibi, keremli Abdülmecit hem yüce, hem sağlam, yeni şekilli, gönlü hoş eden ve hurilerin kasrından daha iyi olan bu gönül açan yeri yaptırdı. Boğaz içinin her mevkisini köşe bucak ihya etti. Arnavutköy’ ü de bu ihsana layık kıldı. Lebib’ in kalemi cevherli tarihini de eda etti. Gönül çeken karakol gönlü açan bina oldu. Binanın Osmanlıca olarak tam metni şöyle yazılmıştır. Şehin şah-ı ali himem hakanı İskender hişem Abdulmecid pür kerem ferruh şiyem sahibi ata Yaptırdı ala,hem metin nev resimle pek dilmişin
http://www.caginpolisi.com.tr/8/4-5-6.htm	H. Hüseyin Balak Mısır Sultan’ ı Emir İskender’ i Yemen Valisi olarak atamıştı. Yavuz Sultan Selim’ in 1517 de Mısır’ı fethettiğini duyan Emir İskender Sanalıları Camii Kebir’ de toplayarak Mısır’ ın Osmanlı tarafından fethedildiğini dolayısıyla Yemen’inde Osmanlı mülkü olduğunu ve Yemen halkının da Osmanlı tebasına geçtiğini söyleyip biat ettirmiş ve Yavuz Sultan Selim için camilerde hutbe okutmuştu. İşte Türklerle Yemen arasında ilmikli bir bağ yaratan ilk tarihi hadise bu hutbe olmuştur. Yavuz Sultan Selim Han Emir İskender’e Paşalık Unvanı vererek 1517’ de Yemen’e vâli tayin etmiş. Bu tarihten itibaren Osmanlı İmparatorluğunun bir parçası haline gelen Yemen’ i artık ne pahasına olursa olsun muhafaza etmek, asileri itaata zorlamak bunun içinde anayurttan ordular yollamak lüzumu hasıl olmuştur.

TRABZON - TREBIZONDE

İSKENDER PAŞA HAKKINDA TEREDDÜT DUYULAN
BİLGİLER VE KAYNAK ADRESLERİ

Site Adresi ya da Kaynak Eser Adı	Özet Bilgiler
http://www.arabul.com/SonucSifir.asp?SearchString= Kastamonu%20Ayanı%20Mustafa%20Bey String=Kastamonu%20Ayanı%20Mustafa%20Bey	Karalahana.com Muhtemelen 924 (1518)’te Selim I tarafından Trabzon’a Sancak Beyi tayin edilen Kastamonu Sancak Beyi İskender Paşa (Bk. Ferudun Bey, Münşeat, İstanbul, 1274, I, 497) burada bir çok hayır müesseseleri yaptırmıştır.
http://www.tomarza.net/tarih.htm	Tomarza Fatih Sultan Mehmet, Vezir Gedik Paşa'yı Karaman seferine gönderdi. Kayseri,bu sefer sonunda 1467 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Gedik Ahmet Paşa, Develi ve Tomarza yöresini fethettiği halde buradaki Varsaklar ve diğer aşiretlere mağlup olan Rum Mehmet Paşa'ya da yardımcı olarak yenilgiden kurtarmıştır. Bu dönemde Avşar ve Varsak aşiretlerinin Kayseri Sipahiliğine sık sık saldırdığı ve saldırıdan birinde Kayseri Komutanı İskender Bey'i esir ettikleri bilinmektedir. 1498 yılında Şah İsmail'in civarından geçerek, Dulkadiroğulları topraklarına girmesiyle yöredeki aşiretler arasında kısmen de olsa Şiilik yayılmaya başlamıştır.
http://www.ibb.gov.tr/ibbtr/140/14002/arsiv/bulten96/ zaman.htm bulten96/zaman.htm	Mehmet Ali Yeşilbaş Bizanslıların yaz aylarında uğradıkları ve OLASOS adını verdikleri Kanlıca, asıl ismini Anadolu’dan kağnılarıyla gelenlerden aldı; Kagnılıca ve sonunda da Kanlıca oldu. Meydandaki İskender Paşa Câmiî ve türbesi Mimar Sinan’ın eseridir.

TARİHTE DİĞER İSKENDER PAŞALAR VE ESERLERİ

Site Adresi ya da Kaynak Eser Adı	Özet Bilgiler
http://www.dinibilgiler.org/BirBileneSoralim/Kaynak_IL.htm BirBileneSoralim/Kaynak_IL.htm	mailto:malid@tgrt.com.tr 332 — İSKENDER : Üç İskender vardır : 1- Makedonya kralı Filipin oğludur. Miladdan [356] sene önce doğup, [323] sene önce otuzüç yaşında vefat etti. Onüç yaşında Aristonun terbiyesine bırakıldı. Yirmi yaşında hükümdar oldu. Yunanistanı, İran ve Anadoluyu aldı. Ayaş yanında Darayı esir aldı. Suriye ve Mısırı aldı. İskenderiye şehrini yaptı. Erbilde Darayı ikinci defa bozguna uğrattı. Dara kaçarken öldü. Horasan, Hirat ve Belhi de aldı. Bu zaferleri, ahlâkını bozdu. Zulme başladı. İşret ve sefahetle öldü. 2- İkinci İskender, çok eski Yemen hükümdarı olup, birinci İskenderden ikibin sene önce idi. Çine kadar gitmişti. Adı Münzir idi. 3- Üçüncü İskender, Kur'an-ı kerimde Zülkarneyn adı ile bildirilen, mübarek bir zattır. Peygamber veya Evliyadandır. Doğuya ve batıya gittiği için Zülkarneyn denildi. Yafes soyundan idi. Hızır “aleyhisselam” bunun kumandanlarından idi ve teyzesinin oğlu idi. Birinci ve ikinci İskenderlerden önce idi. Hz. İbrahim ile görüştü. Duasını aldı. Avrupa ve Asya kıtalarının bir kısmına malik oldu. Asyanın şark şimalindeki, yani kuzey doğusundaki mümin Türklerin ricası üzerine Yecuc ve Mecuc kavminden korunmak için büyük duvar yaptı. Bu sed, iki dağ arasında, altı kilometre uzunluğunda, yirmibeş metre genişlik ve yüz metre yükseklikte idi. Taş ve demirden yapıldı. Bugün, bilinen Çin seddi başkadır. Yecuc ve Mecuc sed arkasında kaldı. Sedden dışarı kalanlar, Türklerdir. Tarihler, hatta bazı tefsirler, bu üç İskender'i birbiri ile karıştırmaktadır.
Kaynakça : Meydan – Larousse, Büyük Lûgat ve Ansiklopedi, 6. Cilt, 1981/İst.	İskender Paşa : Türk devlet adamı (Ölüm Tarihi ve Yeri : Özi Vâlisi iken 1618). Tiryaki Hasan Paşa’nın kethüdası. Kanije mutasarrıfı ve Bosna Vâlisi oldu (1612). Sh. 426 ............ İskenderpaşa Mescidi : İstanbul’da Fatih semtinin, Sarıgüzel Mahallesi’nde mescit. (Terkim Mescidi de denir.) Bayezid II’nin vezirlerinden İskender Paşa yaptırdı (Yaklaşık ölüm tarihi 1505). Sh. 426 ................ İskender Çelebi : Türk Defterdarı (Ölüm tarihi ve yeri : Bağdat’ta asıldı, 1535). Vezir Ahmed Paşa’nın tavsiyesi ile Başdefterdar oldu. Sh. 424 .................. İskender Çelebi Câmiî : İstanbul’da, Kocamustafa Paşa semtinde, Ağaçkakan Sokağı’nda câmi. İskender Çelebi tarafından XVII. Yüzyılda yaptırıldı. (?) ........... sh. 424 ................... İskenderağa Mescidi : Helvacıbaşı Mescidi adı da verilir. İstanbul’da Sultanahmet semtinde, Şehit Mehmed Paşa Yokuşu’nda Kanunî Sultan Süleyman zamanı helvacıbaşısı İskender Ağa tarafından yaptırıldı (1546).
http://www.aileagaci.com/	Ahmet Coşkun Bayazıt Bayazıtoğlu İskender Bey Sülalesi Bayazıtoğlu Al'i Iskender Bey Bayazıtoğlu Hacı Abdullah Bey Bayazıtoğlu İskender Bey
http://www.kahramanmaras-bld.gov.tr/sehirajandasi/sehrintarihi/osmanlidonemi.htm osmanlidonemi.htm	Kahramanmaraş Belediyesi Yavuz Sultan Selim 1514 yılında Çaldıran Zaferi'ni kazandıktan sonra, Doğubeyazıd civarındaki Türkmen aşiretlerinden Bayazıdlı ailesini Maraş'a yerleştirdi. Bu ailenin Maraş'a yerleştikten sonra Dulkadirliler ile Bayazıdlılar arasında büyük çekişmeler oldu. Osmanlı Devleti'nin desteğini elde eden Bayazıdlı ailesi Maraş tarihinde önemli rol oynadı. Bu aileden birçok kişi Maraş'ın idaresinde etkili oldu. Ailenin lideri İskender Bey'e Çavuşbaşılık rütbesi verilmesi ile Maraş'ta bu ailenin nüfuzu uzun yıllar devam etti. Bayazıdlı ailesinden birçok kişi gerek Maraş'ta, gerekse Osmanlı ülkesinin diğer yerlerinde önemli görevler üstlendiler. Dulkadir ailesi ise tamamen devlet idaresinden tasfiye edilemedi. Bu sebeple iki nüfuzlu aile arasındaki çekişme XIX. yüzyıla kadar devam etti.
http://www.diyarbakir.gov.tr/turizm.htm	İSKENDER PAŞA CÂMİÎ : Vali İskender Paşa tarafından 1551 yılında yaptırılmıştır. Önünde şadırvanı, doğusunda türbesi vardır. Kara ve beyaz taşlarla süslü olan cami güzel bir Osmanlı eseridir.
http://www.artvin.gov.tr/detay.php?ID=i_ardanuc detay.php?ID=i_ardanuc	Kanuni Sultan Süleyman zamanında Erzurum Beylerbeyi İskender paşa, 1551’de Ardanuç’u fethederek ilk Ardanuç Sancağını kurmuştur.
http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=782 kisiayrinti.asp?kisiid=782	Biyografi.Net Genç Osmanlı sultanının hedefi memleketi 1617'den beri uğraştıran Lehistan meselesini halletmekti. Bu sırada Boğdan voyvodası Gratiani de Osmanlı'ya karşı cephe almıştı. İhaneti üzerine azledilen Gratiani Lehistan'a sığındı ve büyük destek gördü. Bu devletten aldığı 50 - 60 bin kişilik bir kuvvetle Osmanlı topraklarına saldırdı. Ancak Özi Beylerbeyi olan İskender Paşa, süratle harekete geçip bu kuvvetleri Turla nehrini geçerken imha etti.
http://www.artvin.gov.tr/detay.php?ID=t_1	3 - İskender Paşa Camiî -Türbe Kompleksi (Ardanuç Merkez- Adakale) : Tarihi kayıtlara göre cami ilk kez VII. yy.’da Halife Osman Dönemi’nde yörede geçici olarak hakim olan Müslüman Araplar tarafından inşa edilmiştir. Akkoyunlular'dan sonra kullanılamaz hale gelen yapı, 1551’de Ardanuç Kalesi’ni fetheden Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından 1553 yılında yeniden onartılmış, işlevini sürdürebilmesi için mahallinde yaptırdığı gelir getiren çeşitli ticari eserleri camiye vakfetmiştir.
http://www.bigglook.com/biggtravel/sehirler/rize/gormeden.asp sehirler/rize/gormeden.asp	İskender Cafer Paşa Camii : İslam Paşa Mahallesinde geniş bir hazire içinde İslam Paşa veya Kurşunlu Camii olarak da anılmaktadır. H.978/M.1570 yılında İskender Cafer Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami ahşap bir son cemaat mahalli, taş duvarlı ve kubbe ile örtülü bir harim kısmından meydana gelmektedir.
http://artvin.meb.gov.tr/artvin_Ä°li_kultur.htm artvin_%C4%B0li_kultur.htm	İskender Paşa Camii : Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi'nde bulunmaktadır. Yörenin ilk camilerinden olup, Ardanuç Kalesi’ni 1551’de fetheden, Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından, 1553 yılında onarılarak ibadete açılmıştır. 1864 yılında da tamir geçiren yapı, dışa yansımayan ve 4 ahşap direk üzerine oturtulmuş kubbesi ile dikkat çekmektedir.
http://www.ttk.gov.tr/yayinlar/2003/topcu.htm	Der-sefer-i Leh ve Kazak; Boğdan sınuruna tabur peydâ edüp, İskender Paşa'[y]ı Serdâr edüp, feth etdükleridir 692 Sa`âdetlü Sultân Osmân Hân, Leh câniblerine teveccüh edüp ve Hotun taburu ve Kıral-ı Kefere-i Leh cem`iyyet edüp, asâkir-i İslâm üzerlerine sefer edüp, mansûr u muzaffer oldular; sene 1030.
http://www.artvinli.com/kultur/turizm.asp	İskender Paşa Camiî : Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi'nde bulunmaktadır. Yörenin ilk camilerinden olup, Ardanuç Kalesi'ni 1551'de fetheden, Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından, 1553 yılında onarılarak ibadete açılmıştır. 1864 yılında da tamir geçiren yapı, dışa yansımayan ve 4 ahşap direk üzerine oturtulmuş kubbesi ile dikkat çekmektedir.
http://www.diyarbakir.gov.tr/diyarbakir/tarih.htm diyarbakir/tarih.htm	İSKENDER PAŞA CAMİİ : 12. Osmanlı Valisi İskender Paşa tarafından 1551 yılında yaptırılmıştır. Tipik bir Sinan ekolü ve Osmanlı camiidir. İSKENDER PAŞA CAMİÎ : Vali İskender Paşa tarafından 1551 yılında yaptırılmıştır. Önünde şadırvanı, doğusunda türbesi vardır. Kara ve beyaz taşlarla süslü olan camii güzel bir Osmanlı eseridir.
http://www.diyarbakir-bld.gov.tr/amd/amed.asp?p=4&s=tarih	Osmanlı dönemine ait Fatih Paşa, Hüsrev Paşa, Behram Paşa, İskender Paşa, Melik Ahmed Paşa Camileri görülmeye değer camilerdir.
http://www.kenthaber.com/sayfalar/IlTuristikBilgi.asp?IlKodu =8&IlAdi=ArtvinIlTuristikBilgi.asp?IlKodu=8&IlAdi=Artvin	3 - İskender Paşa Camii -Türbe Kompleksi (Ardanuç Merkez - Adakale) : Tarihi kayıtlara göre cami ilk kez VII. yy.’da Halife Osman Dönemi’nde yörede geçici olarak hakim olan Müslüman Araplar tarafından inşa edilmiştir. Akkoyunlular'dan sonra kullanılamaz hale gelen yapı, 1551’de Ardanuç Kalesi’ni fetheden Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından 1553 yılında yeniden onartılmış, işlevini sürdürebilmesi için mahallinde yaptırdığı gelir getiren çeşitli ticari eserleri camiye vakfetmiştir.
http://www.seyahatname.com.tr/yore/bitlis.asp	KALE : Yavuz Sultan Selim tarafından yaptırılmıştır. İçinde İskender Paşa Camii, Kadı Mahmut Camii ve birçok tarihi eser kalıntıları bulunur (Bitlis).
http://www.devletarsivleri.gov.tr/yayin/osmanli/bosna/2b_2.htm yayin/osmanli/bosna/2b_2.htm	Evâil-i M. 937 (3 Eylül 1530) Kânûnnâme-i Livâ-i Bosna Ve merhûm İskender Paşa ve Fîrûz Bey ve Yunus Paşa emn-i tarîk içün ihdâs etdükleri varoşlarda ve Prinovi varoşunda yirmişer nefer voynuk varup zikrolan varoşların her birinde evler yapup temkîn eyleyüp bekleyeler. Şöyle ki, ol yollarda bir kimse helâk olup veya mâlı zâyi‘ olsa, her kangı varoşa yakın olursa ol varoşu bekleyenlere tazmîn etdüreler deyü ümerâ-i mâziye ile bu vechile mu‘âhede etmişler.
http://www.08fm.com/	Radyo 08.FM Artvin’in Sesi Adakale Türbeleri : Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi'ndeki İskender Paşa Camii'nin hemen yanında bulunmaktadır. Türbeler yörede yöneticilik yapan Ali Paşa, Süleyman Paşa ve Hatice Hanım'a ait olup, muhtemelen XVIII. yüzyıl eserleridir.
http://www.polonya.org.tr/sec3-askerbio.html	Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği XIX. Yüzyıl Osmanlı Ordusunda Polonyalılar - 45. ILINSKI Antoni Aleksander (İskender Paşa, İlay), (1814 - 1861), Türk Ordusu generali. Türkiye gelmeden önce 1831 Ayaklanması sırasında Lituanya Lejyonu'nda subay olarak çarpışmalara katılmış; ardından J. Bem komutasındaki Portekiz Lejyonu'nda ve İspanya, Hindistan, Çin ve Fransız Yabancılar Lejyonu'nda gönüllü asker olarak görev yapmıştır. 1844'de İstanbul'a Prens Adam Czartoryski tarafından Kazaklar arasında Çar karşıtı propaganda çalışması yapması göreviyle gönderilir. Çar'ın İstanbul sefirinin girişimleriyle 1844'de tutuklanır ve bir İstanbul hapishanesine konur. Hapishanedeyken İslam'a geçme kararı alır ve bu sayede demir parmaklıklar ardından kurtulur. Müslüman olur ve İskender adını alır.
http://www.neu.edu.tr/doranaturizm/canbulat_tÃ¼rbesi.htm canbulat_t%C3%BCrbesi.htm	Yakın Doğu Üniversitesi Kilis Sancak Beyi olan Canbulat Beyin, Kıbrıs’ın fethine karar verildiğinde, hazırlanan kuvvetler arasına dahil edilmesi önerilir. Lefkoşa’nın Osmanlılarca fethinde üstün yararları görüldüğünden, 1570’te Mağusa’yı kuşatan Osmanlı ordusunda, İskender Paşa ve Deniz Paşa ile birlikte görevlendirilir.
http://www.turksultans.com/sultan/gosman.htm sultan/gosman.htm	Türk Sultanları İkinci Osman'ın tahta çıkışının ilk aylarında İran ile barış andlaşması imzalanarak harbe son verildi. Böylece doğu sınırını emniyet altına alan Genç Osmanlı sultanının hedefi memleketi 1617'den beri uğraştıran Lehistan mes'elesini halletmekti. İhaneti üzerine azledilen Gratiani Lehistan'a sığındı ve büyük destek gördü. Bu devletten aldığı 50-60 bin kişilik bir kuvvetle Osmanlı topraklarına saldırdı. Ancak Özi Beylerbeyi olan İskender Paşa, süratle harekete geçip bu kuvvetleri Turla nehrini geçerken imha etti.
http://siselat.sitemynet.com/camiler.htm	siselat.com İskender Paşa Camiî Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi'nde bulunmaktadır. Yörenin ilk camilerinden olup, Ardanuç Kalesi'ni 1551'de fetheden, Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından, 1553 yılında onarılarak ibadete açılmıştır.
http://www.nenehatun.com/erzurum/tarih/er11.htm erzurum/tarih/er11.htm	Nenehatun.com Kanuni Sultan Süleyman’ ın ikinci İran seferinde (1548) Beylerbeyliğinin sınırları daha da büyütüldü ve kuzeydeki Gürcü kalıntıları ortadan kaldırıldı. 1552 yılında şehir İranlılar tarafından ele geçirilmek istendi, Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa komutasındaki beylerbeyi ordusunun yenilmesine rağmen, Erzurum kalesi İranlılara teslim edilmedi.Artan İran baskıları karşısında Kanuni Sultan Süleyman 1553 yılında İran üzerine yeni bir sefer düzenledi, sefer dönüşü (1554) Erzurum’ a gelerek şehrin yıkılan kalesini tamir ettirdi.
http://www.2000.com.tr/turkiye/iller/anasayfa.asp?il=diyarbakir anasayfa.asp?il=diyarbakir	İlgi Çekici Yerleri Diyarbakır, Eğil (Taciyan), Hani, Hazro, Lice (Vakıf Ahmed Bey) ve Silvan (Selahaddin Eyyubi) Ulucamileri, Ömer Şeddad (Hazreti Ömer), Kale, Nebi, Safa (İparlı), Hoca Ahmed (Ayni Minare), Şeyh Matar (Mutahhar), Fatih Paşa (Kurşunlu), Hüsrev Paşa, Ali Paşa, İskender Paşa, Behram Paşa, Melek Ahmed Paşa, Defterdar, Arap Şeyh, Eyyubiler ve Kara Behlul Bey Camileri.
http://www.foreigntrade.gov.tr/DUNYA/RAPOR/POLONYA/ek2.htm RAPOR/POLONYA/ek2.htm	Dış Ticaret Müsteşarlığı Ancak Polonya'nın Boğdan'a müdahalelerinin devam etmesi üzerine Divanı Hümayun, Lehistan Krallığı'na bir ders vermek gerektiğine kanaat getirmiş ve o sırada padişah olan II. (Genç) Osman Lehistan seferiyle Vezir İskender Paşa'yı görevlendirmiştir. 20 Eylül 1620'deki Yaş meydan muharebesi Türklerin zaferiyle son bulmuş ve Polonya Osmanlıların isteklerini kabul etmiştir.
http://www.biriz.biz/rize/rizetareser.htm	Biriz Biz 3 - İskender Cafer Paşa Camiî : İslam Paşa Mahallesi'nde geniş bir hazire içinde İslam Paşa veya Kurşunlu Camii olarak da anılmaktadır. H. 978/M. 1570 yılında İskender Cafer Paşa tarafından yaptırılmıştır.
http://www.amisos.com/samsun/	Amisos.com Samsun ve çevresinde Osmanlı hakimiyeti Yıldırım Bayezıd devrinde başlamıştır. Kubadoğulları'nın elinde bulunan Müslüman Samsun, Yıldırım Bayezıd tarafından ele geçirildi (1398). Buranın idaresi, Bulgar Kralı Şişman'ın müslümanlığı kabul eden oğlu Aleksandr'a (İskender Paşa) verildi.
http://www.nakkashome.com/tarihce3.htm	Nakkas Home Yavuz Sultan Selim 1514 yılında Çaldıran Zaferi'ni kazandıktan sonra, Doğubeyazıd civarındaki Türkmen aşiretlerinden biri olan Bayazıdlı ailesini Maraş civarına yerleştirdi. Bu ailenin Maraş'a getirilmesinden sonra Dulkadirlilerle Bayazıdlı ailesi arasında büyük çekişmeler oldu. Osmanlı Devleti'nin desteğini elde eden Bayazıdlı ailesi Maraş tarihinde önemli rol oynadı. Bu aileden birçok kişi Maraş'ın idaresinde etkili oldu. Ailenin lideri İskender Bey'e Çavuşbaşılık rütbesi verilmesi ile Maraş'ta bu ailenin nüfuzu uzun yıllar devam etti. Bayazıdlı ailesinden birçok kişi gerek Maraş'ta, gerekse Osmanlı ülkesinin diğer yerlerinde önemli görevler üstlendiler.
http://www.artvingezgini.com/10dakika/gezilecekyerler.htm# iskenderpaşagezilecekyerler.htm#iskenderpaşa	İskender Paşa Camii ve Türbeleri : Ardanuç ilçesi, Adakale mevkiinde bulunmaktadır. İlk yapımına Osmanlı döneminde yapılmış, 1553 yılında tamir edilerek tekrar ibadete açılmıştır. Yanında Osmanlı dönemine ait Hatice Hanım, Ali Paşa ve Süleyman Paşa’ya ait türbeler bulunmaktadır.Yörenin ilk camisi olması açısından önem taşımakta olup günümüze sağlam olarak gelmiştir.
http://www.hakkari.gov.tr/sayfalar/turkce/zeynel_bey.htm zeynel_bey.htm	Hakkari Valiliği Melik Beyin oğulları arasında Beylik kavgası ve iç karışıklıklar başladı. Bazıları İranlılara, bazıları yerli aşiretlere, bazıları da Osmanlılardan himaye görüyordu. Bu arada bölgede Osmanlı nüfusu giderek artıyordu. Osmanlılar Hakkari Bölgesi için karşılarında bir mes'ul görmek istediklerinden Van Beylerbeyi İskender Paşa aracılığıyla Hakkari Beyliği Zeynel Beye Tevdi edilmiştir. Tebriz'in fethinden sonra na'şı Hakkari'ye nakledilerek kendi yaptırdığı medrese avlusuna gömülmüştür (1589).
http://www.google.com.tr/search?q=%C4%B0skender+Pa%C5%9Fa &hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start=200&sa=N +Pa%C5%9Fa&hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start =200&sa=Nhttp://www.ir.metu.edu.tr/conf/papers/ayhan.pdf	Arş Gör. Veysel Ayhan [PDF] ARAP YARIMADASINDA DEMOKRASİ OLABİLİR Mİ? YEMEN ÖRNEĞİNDE ... Nitekim, Osmanlı Paşası Sinan Paşa, 1540’lardan sonra başlayan isyan ... Yemen, Memlük (Kölemen) hükümdarına bağlı Emir İskender Bey tarafından ...
http://www.livaneligazetesi.com/ardanuc.html	Livaneli Gazetesi Bu tarihten itibaren vaktiyle Bagratlı Hanedanının oturduğu Ardanuç Kalesi`ne Kıpçak Atabekler Sülalesinden bir kol yerleşti ve Osmanlıların 1551`de Ardanuç`u fethetmesine kadar devam ettiler. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa, Bu Kıpçak Sülalesinin Ardanuç Kalesi`nde oturan ve İran`a tabi olan XIV. Atabeki II. Keyhüsrev`den sonra Ardanuç Kalesi`ni fethederek Osmanlı ülkesine katmıştır (13 Mayıs 1551).
http://www.demokrasivakfi.org.tr/osmanli700/pikinci_murat1.html pikinci_murat1.html	Türk Demokrasi Vakfı Murad tahta çıktı ve oğlu da böylece iki defa tahta çıkıp inmiş oldu (1446). Varna zaferinden sonra Arnavutluk'ta İskender denilen bir mürtedle başı belaya giren II. Murad, oğlu Fâtih'i de alarak Arnavutluk seferine çıktı.
http://www.kafkas.org.tr/izbirakan/	Kafkas Vakfı İmam Hamzat Bek - Gazi Muhammed'in ölümünden sonra onun yerine geçen İmam Hamzat, 1789 yılında Dağıstan'ın Gotsat köyünde doğdu. Annesi, Avar Prensi İskender'le evliydi.
http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?t=ali+emiri	Ali Emiri 1916 yılında bir ömür vakfettiği kitaplarını Feyzullah Efendi Medresesinde kurulmasına ön ayak olduğu millet kütüphanesine bağışlamıştır. Yine Divan i Lügat it Türk için Macar İlimler Akademisi, Osmanlı Tarihi Encümeni Üyesi İskender Bey aracılığıyla Ali Emiri efendiye on bin altın teklif etmiştir. Ali Emiri efendinin cevabı: ''ben kitaplarımı milletim için topladım. dünyanın bütün altınlarını önüme koysalar değil böyle bir kitabımı, herhangi bir yaprağını bile satmam''şeklindedir.
http://www.google.com.tr/search?q=%C4%B0skender+Pa%C5%9Fa& hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start=150&sa=N +Pa%C5%9Fa&hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start =150&sa=N http://cekalanilkogretim.kolayweb.com/samsun.htm	ÇEKALAN İLKÖĞRETİM OKULU ... geçirildi (1398). Buranın idaresi, Bulgar kralı Şişman'ın müslümanlığı kabul eden oğlu Aleksandr'a (İskender Paşa) verildi.
http://www.yyu.edu.tr/van/extra/osmanli.html	Yüzüncü Yıl Üniversitesi 25 Ağustos 1548 tarihinde Van Kalesi bir daha da el değiştirmemek üzere Osmanlı egemenliğine girmiştir. Van Kalesi'nin fethinden sonra bölgenin beylerbeyliği Anadolu Defterdarı İskender Paşa'ya verilmiştir.
http://sistem.ie.metu.edu.tr/dogukaradeniz.htm	ODTÜ Endüstri Mühendisliği Eski Ardanuç'ta 450 yıllık İskender Paşa Camii var, çok mütevazi ve ağaç işçiliği etkileyici... Caminin avlusunda, ilk kez renkli çiçek işlemeli mermer mezar taşlarına rastlıyorum.
http://www.islammerkezi.com/OsPa/ikincimurad.htm	İslâm Merkezi Üçüncü defa II. Murad tahta çıktı ve oğlu da böylece iki defa tahta çıkıp inmiş oldu (1446). Varna zaferinden sonra Arnavutluk’ta İskender denilen bir mürtedle başı belaya giren II. Murad, oğlu Fâtih’i de alarak Arnavutluk seferine çıktı.
http://www.osmanli700.gen.tr/kronoloji/1680_1771.html 1680_1771.html	Osmanlı700 Web Sitesi 1702 İskender Çelebi Bahçesi'ndeki (bugünkü Ataköy) yeni baruthanenin faaliyete geçmesi.
http://www.islammerkezi.com/OsPa/sultansuleyman.htm OsPa/sultansuleyman.htm	İslâm Merkezi Bu arada Yemen’de fitnelere yol açan İskender adlı şahıs, kendi adamları tarafından öldürülerek, 927/1521 tarihinden itibaren bu beldelerde de Osmanlı Sultânı adına hutbe okunmaya başlanmıştır.
http://www.harran.edu.tr/fef/tarih/dosyalar/Endulus-Emevileri.doc	Prof. Dr. Ercüment Kuran Aragon hanedanı Sicilya'dan sonra 1435 tarihinde Napoli arazisini de ele geçirdikten sonra Akdeniz hakimiyeti emelleri beslemeğe başlamış, bir taraftan Arnavutluk'ta, öbür taraftan Yunanistan'da siyasi gayretler göstermişlerdir. Osmanlılar buralarda yerleşince de bu gayretler haçlı emelleriyle birleşmiştir. Rönesans'ın parlak hükümdarı V. Alfonso, Arnavutluk'ta Osmanlılar'a karşı asi Arnavut senyörlerini, evvela Araniti'yi, sonra İskender Bey'i himayesi altına sokmuş para ve asker göndermiş, Osmanlıları bir hayli endişeye düşürmüştür.
http://www.diyanet.gov.tr/DIYANET/aylik_ocak2000/egitim.htm egitim.htm	Mehmet Kardeş Ali Emiri Efendi (1857-1924)'nin bağışladığı kitaplarıyla (Divan-ı Lügat'it-Türk dahil) kurulan, sonra "Millet Kütüphanesi hâline getirilen kütüphanede Ali Emirî'ye ait 4.414 yazma, 12.127 basma (toplam 16.541) eser vardır. Hayat boyu hiç evlenmeyen bu fedâkâr kitap kurdu tüm parasını, maaş ve servetini kitap toplamak için harcamıştır. Ali Emiri Efendi'nin yoksulluk içinde kıvranmasına rağmen; Millet Kütüphanesi'ndeki Türk irfan ve medeniyet tarihinin önemli temel direklerinden olan "Divan-ı Lügât'it-Türk adlı esere, Macar İlimler Akademisi satın almak için Osmanlı Tarihi Encümeni Üyesi İskender Bey aracılığıyla Ali Emiri Efendiye on bin altın teklif etmişti. Emiri'nin cevabı şu oluyor: "Ben kitaplarımı milletim için topladım. Dünyanın bütün altınlarını önüme koysalar değil böyle bir kitabımı, herhangi bir yaprağını bile satmam. Bir zamanlar Fransızlar da kütüphaneyi 30.000 İngiliz lirasına satın almak için son derece cazip tekliflerle Ali Emiri Efendiye başvurmuşlardı. Fakat O'nun -hiç tereddüt etmeden- verdiği cevap fevkâlade güzeldir: "Efendiler! Ben bu kütüphaneyi devletimin bana verdiği maaşlarla yaptım. Öldüğüm zaman milletime kalması için... Bir daha böyle bir teklifle gelirseniz sizi buradan kovarım!...
http://www.ozturkler.com/data/0008/0008_16_05.htm 0008/0008_16_05.htm	Öztürkler Ohri, Sultan I. Murat döneminde, 1385 yılında Çandarlı Hayrettin Paşa tarafından Osmanlı devleti topraklarına katıldı. Manastır vilayetine bağlı bir sancak merkezi yapılan Ohri, Arnavutluk içlerine düzenlenen saldırılar için üs olarak kullanıldı. 1464'te Osmanlı devletine karşı ayaklanan Arnavut kökenli İskender Bey tarafından ele geçirilmeye çalışılan şehir, 1788'de Avusturyalıların işgal girişimine direndi.
http://www.humanity.ankara.edu.tr/bolturkdili_ykltez.html bolturkdili_ykltez.html	Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi 355 Kitab-ı İskender 200 a-300 b (giriş-metin-dizin), Bağdemir, Abdullah, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1992, 315 y.
http://www.yourguideinistanbul.com/muzeler.htm	Ergin Karakoyun Divan Edebiyatı Müzesi - Beyoğlu semtinde Yüksekkaldırım'a inen yokuşun başında yer alan mevlevihane, 2. Sultan Beyazıd Devri’nin Beylerbeyi olan İskender Paşa'nın av çiftliği üzerine 1491 yılında inşa edildi. İlk şeyhi Mehmed Semâ-i Çelebi olan mevlevihane Sultan 3. Mustafa zamanında 1766 yangın geçirmiş ise de aynı sultan zamanında bugün ayakta olan mevlevihane yaptırıldı. Bina daha sonraki yıllarda Sultan 3. Selim, 2. Mahmud ve Abdülmecid zamanlarında onarım gördü.
http://www.cesmeler.gen.tr/sinan.html	Muzaffer&Behçet Alper Mimar Sinan'ın Tevzi Defteri - Atpazarı yakınında bulunan eski kubbeden,Emin iskelesindeki çeşmeye varıncaya kadar verilen sulardır : Merhum İskender Çelebi odalarının nezdindeki yeni çeşme : Bir kamış.
http://asp.selcuk.edu.tr/asp/personel/web/goster.asp?sicil=3349 goster.asp?sicil=3349	Yrd. Doç. Dr. Himmet Hülür 3-) Himmet Hülür , Techology And Naqshabandi Sufism : An Empirical Analysis Of İsmail Ağa And İskender Paşa Branches, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi , 0, 13, 289 - 340, 1999
http://www.turksultans.com/arin.php	Türk Sultanları Seçilenler enderun mektebine talebe yetiştiren ve beş yerde bulunan orta dereceli saray mekteplerine içoğlanları adıyla gönderilirdi. Orta dereceli olan saray mektepleri, Galatasarayı, Eski Saray (Bayezid'de), İbrahim Paşa Sarayı (Sultanahmed' de ), İskender Çelebi Sarayı (Küçükçekmece' de) ve Edirne Sarayı idi. Eski Saray, Edirne, Galata, İbrahim Paşa ve İskender Çelebi Sarayları'nda eğitim gören içoğlanlarından başarılı olanları, belli aralıklarla çıkma denilen usûl ile ihtiyaca göre Enderûn mektebine alınır, diğerleri ise kapıkulu süvari bölüklerine gönderilirdi.
http://www.dicle.edu.tr/~dusosder/sayi1/cahita.htm	Yrd.Doç.Dr. Cahit AYDEMİR Vakfın Adı : İskender Paşa vakfı Vakfiye Tarihi : 27 Rebiülevvel 973 Vakfeden : Diyarbakır valisi İskender Paşa Vakfın Bulunduğu Yer : Diyarbakır Vakıf Mütevellisi : Evlatları Vakfın Gayesi : Allah Rızası için hiç bir mani ve müzahir olmayarak. (Camii şerifi ve bunun için Erzurum'da bulunan emlakını vakfetmiş, ayrıca müderris, talebe, hatip, imam, müezzin, hafız, kari, ferra ve kandilci gibi hademe ve sair yakılacak şeyleri vakfetmiştir. Vakıf Malları : Diyarbakır il merkezinin muhtelif semt ve mahallelerinde toplam 41 dükkan, 2 hamam, 1 arsa, 13 değirmen, bir sulu tarla, bir bostanın yarıs ve kendi ad ile bilinen bir camii. Vakıf açısından gözardı edilemeyecek bir zenginliğe sahip olan Diyarbakır´da bu zenginlik şehrin sakinlerinde görülebilmektedir. Diğer taraftan Diyarbakır´da görev yapan Behram Paşa, İskender Paşa ve Fatih (Bıyıklı) Mehmet Paşa gibi Osmanlı valilerinin de görev süreleri içerisinde şehre vakıf mührünü vurdukları söylenebilir.
http://www.artvingezgini.com/artvingenel/idariyapi.htm idariyapi.htm	Artvin Gezgini Ardanuç İlçesi : M.Ö. 8. Y.Y. yörede Urartulular , M.Ö. 7. Y.Y. da Saka ve İskit Türkleri hüküm sürmüş, M. S. 75 yılında Oğuz kollarından olan Hazarlar ve Barseller bölgeye yerleşmişlerdir. 810’lu yıllarda Gürcülerin himayesine giren ilçe , Kanuni Sultan Süleyman döneminde ; Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa tarafından 1551 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına dahil edilmiş, aynı tarihte Ardanuç Sancağı adıyla anılmaya başlamıştır.
http://www.van-bld.gov.tr/sayfa.php?p=16	Van Belediyesi 25 Ağustos 1548 tarihinde Van Kalesi bir daha da el değiştirmemek üzere Osmanlı egemenliğine girmiştir. Van Kalesinin fethinden sonra bölgenin beylerbeyliği Anadolu Defterdarı İskender Paşa’ya verilmiştir. Bu arada Vastan (Gevaş), Erciş, Adilcevaz ve Ahlat da tekrar Osmanlıların eline geçmiştir.
http://www.humanity.ankara.edu.tr/samilarik.html	PROF. DR. FEDA ŞAMİL ARIK Telefon 0312-310 32 80 /1060 - Fax 0312-3105713 Bibliyografya: İskenderoğlu Reşid, Beylerbeyi Gazi İskender Paşa, A.Ü. D.T.C. Fakültesi Dergisi, 1992, C. XV, s. 26, 353-357.
http://newmanservices.com/turkey/sinan.asp	Newman Services Iskender Pasa Mosque - across Fevzi Pasa Cad. from Fatih. (Yr?) Don't confuse it with one in Diyarbakir (1551) or Gazi Iskender Pasa 1mi. up Bosphorus (1560).
http://maun.istanbul.edu.tr/iktisat/maliye/bulten6/ihtisam1.htm bulten6/ihtisam1.htm	Nihat Falay İbrahim Paşa veziriazam olduğu zaman defterdarlıkta İskender Çelebi bulunuyordu. İskender Çelebi, maliye işlerindeki bilgisiyle Sultan Süleyman'ın güvenini kazandığı gibi, pek büyük serveti ile de kendisine büyük bir nüfuz sağlamıştı. Ama, sağladığı bu nüfuz, kendisine birçok düşmanı da kazandırıyordu. Bunların başında İbrahim Paşa geliyordu. Daha sonra, İbrahim Paşa ile onun gözüne girmek isteyen Makkaş Ali adlı bir görevli, İskender Çelebi aleyhine bir tertibe girmiştir. Sağladıkları adamlar kanalıyla bir gece yola çıkmak üzere olan hazine'yi bastırmışlar, yine onlar tarafından çıkarılan "hırsız var!" sesini bekleyen diğer adamlar koşturmuşlardır. Bunlar hazinenin bekçiliğiyle görevli otuz kişiyi tevkif etmişler, ağır bir işkence ve baskı sonucunda bu görevlilere, defterdar ile uyuşup hazineyi çalmayı düşündüklerini güya itiraf etmişlerdir. Bu tertibin sonucunda Defterdar İskender Çelebi hem görevden alınmış, hem de tüm malvarlığına elkonulmuştur. Daha sonra da Kanuni Süleyman tarafından, idamına karar verilmiş ve şehrin çarşısında asılmıştır. Defterdar İskender Çelebi'nin binlerce kölesi vardı, ama bu bir gösteriş arzusunun sonucu değildi. Çünkü bu kölelerden yetenekli olanlarını seçer, eğittirir ve devlet hizmetinde kullanırdı. Öyle ki; yetiştirdiği kölelerden yedisi vezirliğe ve vezirazamlığa yükselmişlerdir. Bunlardan biri de, Kanuni Süleyman'ın son vezirazamı Sokollu Mehmet Paşa'dır.
http://www.arabul.com/SonucSifir.asp?SearchString= İSKENDER%20PAŞASearchString=İSKENDER%20PAŞA	İSTANBUL BEYKOZ LiONS & LEO KULÜPLERİ Osmanlı döneminin gözde yöresi Beykoz'da geçmişi bugüne taşıyan pek çok eser hala dimdik ayakta. Günümüze kadar ayakta kalan bu eserlerden bazılarışöyle sıralanıyor: Kanije Beylerbeyi Ahmet Paşa tarafından yaptırılan Kaymakdonduran Çeşmesi, Kanuni ve II. Selim'in has odabaşlarından Behruz Ağa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan İshak Ağa Çeşmesi (On Çeşmeler), Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın yaptırıp Sultan Abdulmecid'e hediye ettiği Mecidiye Kasrı, Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa'ya ait Hidiv Kasrı, Bağdat Valisi İskender Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan Kanlıca'daki İskender Paşa Camii, Hamam ayrıca iki mektep ile İbrahim Çelebi ve Emir Paşa Yalısı.
http://www.haskaran.netteyim.net/ani.htm	Hasan Karanfil Ersin GÜRDOĞAN - Seha Yayınevi, İstanbul, 1989, 86 s. - NOTLAR: 'Görünmeyen Üniversite' olarak nitelenen 1980 yılında vefat eden Nakşibendi şeyhi Mehmet Zahit Kotku (Hazretleri). Yazar Ersin Gürdoğan bu kitapta, Hocaefendiyle tanışmasını, ona bağlanmasını ve Hocaefendi'nin kendi kuşağı üzerindeki olumlu etkilerini anlatıyor. İçinde bulunduğum cemaati (İskender Paşa Cemaatini) tanıma, anlama ve sevme amacıyla okumuştum bu kitabı. (23 Temmuz 2002 - ANKARA)
http://www.google.com.tr/search?q=%C4%B0skender+Pa%C5%9 Fa&hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start=360&sa=N +Pa%C5%9Fa&hl=tr&lr=&cr=countryTR&ie=UTF-8&oe=UTF-8&start=360&sa=N	Tâcın Gizemli Şehri AMASYA - Mihri Hatun ... Abdurrahman Çelebi’ye karşı bir aşk beslediği bilinen Mihri Hatun, daha sonra Şehzade Ahmed’in veziri Sinan Paşa’nın oğlu İskender Çelebi’ye ... www.amasya.gov.tr/http/mihrihatun.asp - 17k - Önbellek - Benzer sayfalar
http://www.sizinti.com.tr/konular/03/mayis/fatih.html	Sızıntı Dergisi Sultan II. Murat, seferlerde (İskender Bey'e, 2. Kosova meydan savaşına, 2. Arnavutluk seferine giderken) oğlu II. Mehmet'i de yanına almayı ihmâl etmiyordu.2
http://www.alevibektasi.org/kronolo.htm	Alevilik – Bektaşilik Araştırmaları Sitesi ALEVİ - BEKTAŞİ KRONOLOJİSİ - 1548 İskender Çelebi'nin Hakka yürümesi (doğ. 1512)
http://www.barhal.com/Icerik.asp?ID=23	BARHAL Yavuz Sultan Selim zamanında başlayan Osmanlı egemenliği, Kanuni Sultan Süleyman dönemi Erzurum Beyler beylerinden İskender Paşa’nın 1551’de Atabekler’in başkenti durumundaki Ardanuç kalesini fethetmesiyle tamamlanmıştır.
http://www.karabuk-bld.gov.tr/tarihce3.html	Karabük Belediyesi Candaroğlu Celaleddin Beyazıd'ın İskender ve Süleyman adında iki oğlu vardır. Beyazıd Bey, beyliği küçük oğlu İskender'e bırakmak isteyince, çocukları arasında taht mücadelesi başlar. Süleyman bu mücadele sırasında Osmanlılara sığınır. I.Murad bunun üzerine ordusuyla Kastamonu üzerine sefer düzenler. Taraflar arasında sıcak çatışma kaçınılmaz hale gelir. Savaşı Osmanlılar kazanır. Savaşı kaybeden Candaroğlu Celaleddin Beyazıd, Sinop'a kaçar. Osmanlı Sultanı I. Murad bu durumdan yararlanarak Kastamonu'ya kadar olan toprakları kendine bağlamak ister.
http://www.enfal.de/pad4.htm	Enfal İslâm Sayfası Sultan II. Bayezid - Kaptan-ı Deryalari : Küçük Davud Paşa, Hersekzade Ahmed Paşa, İskender Bey, Hacı Mesih Paşa, Güveği Sinan Paşa ve Karanişancı Vezir Davud Paşa.
http://www.istanbulinfolink.com/the_bosphorus/kanlica.htm the_bosphorus/kanlica.htm	İstanbulinfolink.com The mosque on the far side of the square was founded in 1560 as the Arabic inscription over the door tells us, by the vezir Iskender Pasa, it is a minor work of Sinan. It has been considerably altered, including the replacement of its original wooden dome with the present flat tiled roof, and the addition of its wooden porch.

Ardanuç İskender Paşa Câmiî

KAYNAK ESERLER VE LİNK ADRESLERİ

No.	Site ya da Kaynak Eser Sahibi	Site Adresi ya da Kaynak Eser Adı	Özet Bilgiler
1	Abdülkadir (Kadrî) Efendi	http://www.ttk.gov.tr/yayinlar/2003/topcu.htm	Topçular Kâtibi Abdülkadir (Kadrî) Efendi Tarihi - İskender Paşa'[y]ı Serdâr edüp …
2	Artvin Kent Haber	http://www.kenthaber.com/sayfalar/IlTuristikBilgi.asp?IlKodu=8&IlAdi=Artvin	Ardanuç İskender Paşa Camii.
3	Artvin Millî Eğitim Müdürlüğü	http://artvin.meb.gov.tr/artvin_%C4%B0li_kultur.htm	Ardanuç İskender Paşa Camii.
4	Artvin Vâliliği	http://www.artvin.gov.tr/detay.php?ID=i_ardanuc http://www.artvin.gov.tr/detay.php?ID=t_1	Kısa tarihçe ve mimarî eserler. Ardanuç İskender Paşa Camii Türbe Kompleksi
5	Artvingezgini.com	http://www.artvingezgini.com/10dakika/gezilecekyerler.htm #iskenderpaşa#iskenderpaşa	Ardanuç İskender Paşa Camii ve Türbeleri.
6	Artvinli.com	http://www.artvinli.com/kultur/turizm.asp	Ardanuç İskender Paşa Camii.
7	Basın - Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü	http://www.byegm.gov.tr/yayinlarimiz/TURKHABER/83/T34.htm TURKHABER/83/T34.htm	Vakıf Han (Taşhan) ve İskender Paşa Hamamı.
8	Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi	http://www.diyarbakir-bld.gov.tr/amd/amed.asp?p=4&s=tarih	İskender Paşa Camii.
9	Diyarbakır Vâliliği	http://www.diyarbakir.gov.tr/turizm.htm http://www.diyarbakir.gov.tr/diyarbakir/tarih.htm http://www.diyarbakir.gov.tr/diyarbakir/turizm.htm	Diyarbakır’da bulunan tarihî kalıntılar. İskender Paşa Camii.
10	Evliya Çelebi	Evliya Çelebi Seyahatnamesi - C. 1 - 2, Üçdal Neşriyat, İstanbul/1985.	Gezi notları.
11	Fatih Belediyesi - İstanbul	http://www.fatih-bld.gov.tr/Tarihce.htm	İstanbul Fatih İskender Paşa Külliyesi.
12	Hacı Abdullah	http://www.haciabdullah.com.tr/semt.htm	İstanbul Galata Mevlevîhanesi.
13	Hâşim Karpuz	Trabzon'da Yok Olan Türk Devri Eserleri (Ayrı Basım) - İ. Ü. Edebiyat Fak. Matbaası, Sanat Tarihi Arş. Merkezi, İstanbul/1983	Trabzon'da Yok Olan Türk Devri Eserleri.
14	Hüseyin Albayrak	Trabzon İskender Paşa Külliyesi - Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları : 67, Trabzon/1998, 72 sh.	İskender Paşa - İskender Paşa Külliyesi - Bibliyografya.
15	İskender Paşa Dergâhı	http://www.iskenderpasa.com/	İskender Paşa Dergâhı (M. Zahid Kotku, M. Es’ad Coşan, M. Nureddin Coşan).
16	İsmail Hacı Hettahoğlu - Muhittin Bal	Trabzon Fetih Yıllığı 1994 - Atlas Yayıncılık, Ankara.	Trabzon fethine ve tarihine dair itibarî belgeler.
17	Karalahana.com	http://www.arabul.com/SonucSifir.asp?SearchString= Kastamonu%20Ayanı%20Mustafa%20Bey String=Kastamonu%20Ayanı%20Mustafa%20Bey http://www.karalahana.com/karadeniz/makale/trabzon.htm	Muhtemelen 924 (1518)’te Selim I tarafından Trabzon’a Sancak Beyi tayin edilen Kastamonu Sancak Beyi İskender Paşa (Bk. Ferudun Bey, Münşeat, İstanbul, 1274, I, 497) burada bir çok hayır müesseseleri yaptırmıştır.
18	Kültür Bakanlığı	http://www.kultur.gov.tr/portal/arkeoloji_tr.asp?belgeno=2984	İstanbul Galata Mevlevîhanesi.
19	Mahmut GOLOĞLU	Fetihten Kurtuluşa Kadar Trabzon Tarihi - Kalite Matbaası, Ankara/1975	Kapsamlı Trabzon Tarihi.
20	Mahmut Ufuk Mistepe	http://members.lycos.co.uk/unzile/iskender.html	Hayatı - Eserleri - Vakfiye - Külliye - Fotoğraflar - Faydalı Link ve Kaynaklar.
21	Mehmet Kurnaz	Trabzon'da 35 Vakfa Ait Notlar - Derleyen Mehmet Kurnaz - Yayına Hazırlayanlar : Prof. Dr. Sadettin Korkmaz, Yakup Aktürk, 2003/Trabzon, 43 sh.	İskender Paşa Mustafa Bey Vakfı - İskender Paşa Çeşmesi (Trabzon Vakıflar Bölge Müdürlüğü - Karadeniz Teknik Eğitim Vakfı).
22	Mehmet Süreyya - Seyit Ali Kahraman - Nuri Akbayar	Sicilli Osmanî (Osmanlı Ünlüleri) - Tarih Vakfı Yurt Yayınları No. 30, C - 2, C - 5 - İstanbul/1996.	Osmanlı ünlüleri hakkında tarihî belge ve bilgiler.
23	Muhammet Yavruoğlu	İskender Paşa Külliyesi - İskender Paşa Câmiî - Olay Gazetesi, Trabzon, 28.06.1996/Cuma.	İskender Paşa Külliye ve Câmiî hakkında yazı.
24	Murat Yüksel	Trabzon'da Türk - İslâm Eserleri ve Kitâbeler - C. 1, İstanbul/1991	Trabzon'da Türk ve İslâm eserleri ve kitâbeleri.
25	Mustafa Yazıcı	Osmanlı Dönemi On Meşhur Trabzon Valisi - T. C. Trabzon Valiliği Yayını II.b., Trabzon/1995, sh. 17 - 22.	Hayatı - Eserleri - Mezarı (Yazar yazılarında MOLLAOĞLU ve NEFESÎ mahlâslarını kullanmıştır.)
26	Mustafa Yazıcı	Adları Trabzon'un Mahallelerine Ad Olmuş Beş Meşhur Trabzon Valisi, 2000/Trabzon, sh. 72 - 95, Eser Ofset Matbaası.	Hayatı - Eserleri - Vakfiye - Külliye - Fotoğraflar - Bibliyografya.
27	M. Tayyib Gökbilgin	XVI. Yüzyıl Başlarında Trabzon Livâsı ve Doğu Karadeniz Bölgesi - Belleten, C. XXVI. T. T. Kurumu Basımevi, Ankara/1962	XVI. yüzyıla ilişkin tarihî açıklamalar.
28	Nihâl Atsız	Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi'nden Seçmeler - 1. Kitap, M. E. Basımevi, İstanbul/1971.	Evliyâ Çelebi seyahat notları.
29	Ömer Akbulut	Cumhuriyetten Evvel Tarih ve Trabzon Vâlileri - C. 1, İstikbal Matbaası, Trabzon/1955.	Tarihsel bilgiler ışığında Trabzon Vâlileri.
30	Rehber Antalya	http://www.rehberantalya.com/turizm/trabzon.asp	Trabzon İskender Paşa Câmiî
31	Seyahatname.com	http://www.seyahatname.com.tr/yore/dbakir.asp http://www.seyahatname.com.tr/yore/bitlis.asp	Diyarbakır – Tarihî kalıntılar, camiler ve köprüler. Bitlis İskender Paşa Camii.
32	Şâkir Şevket	Trabzon Tarihi (1294/1877) - İmrân Matbaası, İstanbul.	1294/1877 yılları Trabzon tarihi.
33	Şâmil Horuluoğlu	Trabzon ve Çevresinin Tarihi Eserleri - Er Ofset Matbaacılık, Ankara/1983.	Trabzon'da tarihî eserler.
34	Telekom Müdürlüğü/Trabzon	http://www.tttrabzon.telekom.gov.tr/ilimiz/turizm/turizm.htm	Trabzon’un tarihî ve turistik yerleri.
35	Trabzon Online	http://www.hasanturan.8k.com/osmanli_trabzon.htm	Trabzon Tarihi.
36	Turizm İl Müdürlüğü/Trabzon	http://www.trabzonturizm.gov.tr/tarih-cami.asp	İskender Paşa Camii - Türk Devri Yapıları – Camiler.
37	Yeni Asya Gazetesi	http://www.yeniasya.com.tr/2003/09/27/gorus/default.htm	Trabzon İskender Paşa Câmiî ve Medresesi.
38	Yılmaz Tufan	http://istanbul.potomya.net/Camiler.htm	İstanbul İskenderpaşa Camii avlu ve girişi; 360 derecelik fotoğraflarla tanıtım.
39	Yurdum.com	http://www.yurdum.com/Turkiye/Karadeniz/trabzon/tarihi _eserler_ve_turistik_yerle.htm tarihi_eserler_ve_turistik_yerle.htm	İskenderpaşa Câmii: Vâli İskender Paşa tarafından 1529’da yaptırılmıştır. Kaynaklarda yanında bir medrese olduğu bildirilmekteyse de, günümüze kalıntıları dahi ulaşamamıştır.