.

Kitap : Burhan HANHAN
(Ordu Halkevi Neşriyatından : 3, Gürses Basımevi - Ordu, 20 sh.)

ÜNYE
Merkez Nahiyesinin Coğrafî ve
Tarihî Durumuna Bir Bakış

Burhan HANHAN'ın Deniz Kenarındaki İkamet Ettiği Evi (Okla Gösterilen)
Dere Ağzı'nda Çömlekçi Câmii ve Ortada Burunucu Câmii Minareleri Görülmektedir.

Fotoğraf 28.07.2007 Uluslararası Ünye Festivali Açık Hava Resim Sergisi'ndeki Panolardan Çekilmiştir.

            Merkez Nahiyesi'nde, arazinin bünyesi yer yer ya indifaî veya rusubîdir. İndifaî yerlerde derelerin mecrası akıntılı olduğundan su birikintilerine tesadüf edilmez; bu sebeple hastalık da olmaz. Binaenaleyh, indifaî arazi üzerine kurulmuş köylerdeki nüfus kesafeti, rüsubî arazi köylerine nazaran, pek fazladır.

            Rüsubî yerlerin arazisi, daha münbit ve arızaları daha az olduğu halde, nüfus kesafeti eksiktir.,Hastalık, bu nevi arazide yaşayanların mıkdarını azaltmış veya oralarda kalabalık bir kütlenin mekân tutmasına mani olmuştur.

            Nefsi kasabanın şimalî şarkî tarafı, indifaî olduğundan, bu kısmın havası, rüsubî olan cenubî şarkî tarafından çok daha iyidir. Cenup ve cenubî şarkî tarafları sıtmalıdır. Bu itibarla kasabanın nüfus kesafeti, şimal ve şimalî şarkî cihetine dünen mürtefî yerlerindedir.

            Merkez Nahiyesi’nin şarkı Cevizdere Irmağı, şimali garbisi Cüri Irmağı ile çevrilmiştir. Şimalinde Karadeniz vardır. Garp ve cenup cihetleri ise, aralarında ufak ufak dereler bulunan rüsubî arazi ve indifaî kısmında yüksekçe dağlar ile hududlanmıştır.

Başöğretmen Burhan HANHAN ve Meçhulasker İlkmektebi

Fotoğrafı Gönderen : Burhan GÜVENKAYA

            Yukarıda sayılan sebeplerden dolayı, ırmak ve dere kıyılarına müsadif yerlerde nüfus az, boş arazi çok; yüksek ve iyi havalı yerlerde arazi az, nüfus çoktur.

            Ünye’nin tarihi hakkında kitaplarda yalnız Ünye için değil, bu mıntaka için yazılmış pek sathî malûmattan başka, bir bilgimiz yoktur. Buraların en eski sekenesi, yine, Sümer bakayası veya Eti Türkleri olmak lâzım geliyor.

            Daha sonra, Garbî Roma ve Şarkî Roma - Bizans İmperatorlukları idaresine geçmiş. Bunlardan Selçuk bakayası - Danişmendler'e ve onlardan da Osmanlılar’a intikal etmiş.

            Ünye muhitinde yaşadığı devirlere ve geçirdiği istihalelere dair, pek kuvvetli tarihî intihalara rast gelinemiyor. Mamafi, eski bakiyelerin tetkiki suretile, Ünye’mizin mazisi hakkında, toplu bir fikir edinmek, bir dereceye kadar kabildir :

            Kaza dahilinde, birisi Ünye - Niksar şosesi üzerinde, diğeri, Çöreği köyünde, denize yakın bir mahalde; üçüncüsü de Erbaa hududu üzerinde üç dane kale bakayası vardır. Bu kalelerin yanından geçen döşemeler, bunların, vaktile mühim ticaret ve muvasala yolları üzerinde yapılmış oldukları kanaatini veriyor. Bu üç kaleden, üzerinde en çok eski asar saklayanı, kasabanın 5 kilometre cenubu garbisindeki kaledir; etrafında bu isimde bir köy teşekkül etmiştir.

Kale Surları ve Kaya Mezarı'nın Ağaçların Seyreltilmesinden Sonraki Görünümü

Hizmet Gazetesi'nin 14-12-2005 tarihli nüshasında yayımlandı.

            Bu kale, yüksek ve sivri bir kaya üzerine inşa edilmiştir. Kayanın dört tarafındaki mail satıhlar üzerine duvarlar yapılmış, her duvar ile sathı mailin arası toprakla doldurularak, istihkâmlar vücuda getirilmiştir.

            Etekten zirveye kadar kat kat yükselen bu istihkâmların arasına ve kaya içlerine - galiba muhariplerin su ihtiyacını temin etmek için - su kuyuları, mahzenler oyulmuştur.

            Orta istihkâm sırasında, bugün dörtyüz basamak kadar inilebilen ve ilerisi, yukarıdan atılmış taşlarla tıkanmış bulunan, büyük bir su deposu, tesis edilmiştir.

            Kapu cihetindeki duvarlar kısmen Osmanlı, kısmen de Yunan - Roma mimarîsine ait bakaya olduğu zannını vermektedir. Kireç ve bir nevi çimento ile yapılmış olan bu duvarlar üzerinde, eski devirlere ait sanat asarı bakiyyesi yoktur. Yalnız, kapu cihetinde yirmi metre irtifada, insan elile açılmış bir oyuk vardır. Bir oda cesametinde bulunan bu oyuğun dıvarlarında, boya ile yapılmış, Hıristiyan azizlerinin resimleri vardır.

            Kayalar içine açılmış su yolları, Erbaa hududundaki «Gevgir» «Kârgir Kale»de iki dane, Çöreği Kalesi’nde bir danedir. «Gevgir Kale» civarında bir nevi beşik şeklinde olan ve ayni zamanda mezar kapağı, mezartaşı vazifesi gören bir çok lâhd bakayası vardır. Danişmendler devrine aid olan bu lâhidlerin .mühim bir kısmı, mermerden yapılmıştır. Üzerleri Arabca yazılarla örtülüdür.

Gencakale'den Bir Görünüm

Ünye Yerel Tarih Grubu - Ahmet KABAYEL /Ahmet Derya VARİLCİ Fotoğraf Arşivi

Merkez Nahiyesine Müfredatlı Bir Bakış
Birinci tip  köyler : Eski rüsubî erazi üzerinde,
havası fena, nüfus kesafeti nisbeten az yerler; toprak geniş ve münbit...

A

            DÖŞEMEDİBİ KÖYÜ : Köy, Ünye kasabasının cenubu garbisinde ve şehre 3 - 5 kilometre uzaklıktadır. "Köprübaşı Irmağı”nı teşkil eden iki küçük tabiin kıyısına kurulmuştur. Evler kısmen münbat, kısmen de mürtefî yerlerdedir. Fakat erazinin rüsubî ve - bunun neticesi olarak - derelerin az akıntılı olmasından dolayı sıtmalıdır.

            Döşemedibi, 1272 tarihinde, Kafkasya’dan gelen muhacirler tarafından tesis olunmuştur. Buraya iskân edilen muhacirler 35 hanede 250 kişi kadar varken, mahallin sıtmalı olması yüzünden, ya ölmüşler veya etrafta daha iyi havalı yerlere dağılmışlardır.

            Köyün her tarafında, eski devir medeniyetine ait mühim mabed bakayasına tesadüf edilmektedir.

B

            Köy halhazırda 15 hanede 100 nüfustan ibarettir. Nüfus gittikçe azalmaktadır, bunun sebebi köyün sıtmalı olmasıdır.

            Kendi aralarında ekseriyetle Çerkesçe görüşürler, mamafih Türkçe konuştukları da vakidir.

1940’lı Yıllar Ünye - (Burhan Hanhan Soldan Dördüncü)

Semih ŞENOL Fotoğraf Arşivi

C

            Köyde, eski yeni, açılmış kapanmış zaviyeler, gizli âyinler yoktur. C.H.P.’sinden başka siyasal bir parti de kurulmamıştır. Köylü parti ve siyasa sözlerinden, şimdilik vazıh bir şey anlamıyor; yalnız partiyi kuran ve yaşatan Atatürk'e ve İsmet İnönü’ne karşı, yakın tarihin verdiği misallerden doğma, derin bir sevgileri ve bağlılıkları vardır. Köyde partiye kayıtlı eski yeni 15 aza var. Bu rakamın umumî köy nüfusuna nisbeti % 15’dir. Köyde muhalif fikirler ve telkinler yoktur, sosyal teşekküller de yok..

            Bu köye ait anketin 13 sorusuna, anketci tarafından yazılan cevabı aynen alıyorum :

            "Burada askerlik duygusu yüksektir, menkıbe anlatmadılar. Askerlik menkıbelerini ihtiva eden eserler, mümkün olsa da, bastırılarak bu gibi yerlere meccanen dağıdılsa.. Cin, peri, hortlak hikâyeleri dinleyen köy çocukları, ana kucağında askerlik ve kahramanlık hikâyeleri dinleseler..." Anketcinin temennisine ortak olmamak kabil değil...

Çömlekçi Başustası Daşçı İsiyn (Hüseyin
MİSTEPE) Güvercin Muhabere Eğitiminde

M. Ufuk Mistepe Fotoğraf Arşivi

D

            Köyde kumar ve içki yoktur, elberliği, sosyal yardım temayülleri vardır. Köylü, tohumsuzlara çift alâtı olmıyanlara, ev yaptıranlara yardım eder. Çerkes oldukları için, büyüklerine ifrat derecede hürmet ederler. Saz şâiri yoktur.

            Döşemedibi’nde arazi kuvvetli olduğu için, çokça fındık ve meyve yetiştirilmiştir. Köyün havası pek vahim olmasına rağmen toprağın bitgel olması yüzünden, iktisaden bir çok inkişaflara mazhar olabilir. Yalnız ziraî istihsal kredisine ve sıtma mevsiminde de Hükûmet’çe alınacak koruma tedbirlerine muhtaçtırlar. Köyde işsiz yoktur.

            Köyün kalkınması için, program yapılmamıştır. Bu köyün kalkınması tedbirleri arasında, meyve ağaçlarına ârız olan haşaratla mücadele meselesi mühimdir. Köy, şehre yakın olduğu için, kıyafet işi halledilmiştir. Çarşaf, peçe yoktur. Döşemedibi, köy ölçüsüne göre, müreffeh sayılacak bir inkişafa mazhar olmaktadır. Düğünlerde israf yoktur. Yalnız ucuz yemek ziyafetleri verilir.

            Bu köyde ve bütün köylerimizde hocalar, ölüden önemli bir ıskat almak için, yetimlerin açlığı bahasına bile olsa, öküzleri satar, paraları paylaşırlar. Köyde iki evlilik yoktur.

A ve B

            SAYLAN KÖYÜ : Hudud : Şarkı cenubîsi Köprübaşı Deresi’nin bir kolu, garbı İncirli köyü, şimali Nadirli, şarkı Kale köyü arazisi ile çevrilmiştir.

            Arazinin bünyesi, ikinci devir rüsubisine aittir; az ârızalıdır. Arazi rüsubî ve köyün bir tarafı dere ile mahdud olmasına rağmen, hava, o kadar vahim değildir. Mevkiin yüksek oluşu, dereye oldukça serî bir akıntı vermiş, bu da hava üzerinde müsbet bir şekilde müessir olmuştur.

            Toprak tabiaten münbittir. Fakat, her sene ayni yere ayni nevi mahsul ekilmesinden dolayı, inbatî kuvvetini biraz kaybetmiştir. Mütenavip ziraata ve gübreciliğe rağbet edilmedikçe, toprağın kuvvetindeki bu azalış, tedricen devam edecektir.

            Son zamanlarda fındık ziraatı inkişaf etmiş olduğundan, köyün ekonomik durumu, mahsus bir surette yükselmektedir. İkdisadî vaziyetteki bu inkişaf, köyde hayvan besleme merakına da yol açmıştır. Koyunculuk gittikçe ilerilemektedir.

            Bu köyde göze çarpacak derecede mühim tarihî bakiyyeler yoktur. Köyün kuruluşuna aid hikâye ve rivayetlerde toplanamamıştır. Halkı kâmilen Türk’tür. Yalnız, aralarında tek tük muhacir aileleri de vardır.

            Köyün mesahası takriben 37 - 38 kilometre murabbaı kadardır. 135 hanede 970 nüfus vardır. Nüfus kesafeti kilometre murabbaı başına takriben 25 kişidir. Konuşulan dil, Türkçe’dir.

C

            Harbi Umumî’de bu köyün erkek nüfusu % 60 - 70 nisbetinde eksildiğî halde, köy bugün, eski nüfusuna tekrar yükselmiştir ve tedricen artmaktadır.

            Köyde açılmış kapanmış, tekke, zaviye, ziyaretgâh yoktur. Gizli âyin yapanlar da mevcud değildir. C.H.P.’sinden başka, siyasal bir parti teşekkül etmemiştir. Muhalefet ceryanları ve istidadı yoktur.

Ahmet KABAYEL ve Arkadaşları Kızılcakaya'da

Ahmet KABAYEL - Ahmet Derya VARİLCİ Fotoğraf Arşivi

            Parti Ocak Heyeti köylüye itimat telkin etmiştir. Köyde partiye mensup 89 vatandaş vardır. Anketci, seksen vatandaşın daha partiye yazılmasını temin etmiş ise de, nizamî formalite ikmal edilmediği için, henüz kayidleri yapılamamıştır.

            Rejim ve inkılâba aykırı hareketler yoktur. Her köyde olduğu gibi burada da, itiyad ve telkinlere, eski görenekler hakimdir. Köylüye fena telkinler yapan kimse yoktur. Sosyal cemiyetler de teşekkül etmemiştir. Asker kaçağı yoktur, ulusal duygu, yurd muhabbeti iyidir. Menkibe anlatmamışlardır.

D

            Köy halkı, ziraat mevsimlerini tarla ve bahçelerinde geçirirler. Toprak işlerinden vakit buldukça kuş, muzır hayvan avcılığı yaparlar. Köyde kumar ve içki itiyadı yoktur. Gençler arasında elbirliği, büyüklere karşı sevgi ve saygı vardır.

E

            Bu köyde meyvecilik mühim bir inkişafa müstaittir. Erazi geniş, toprağı yemişli ağaçlar yetiştirmeğe elverişli, halkı çalışkandır. Köyün münasip bir mahallinde, İhtiyar Heyeti’nin teşebbüsü ve işten anlar bir Ziraat Memuru’nun mürakabesile, genişçe bir fidanlık tesis edilmesi ve yemiş hastalıklarile mücadele yollarının öğretilmesi lâzımdır.

            Köy, çok kalabalıktır, bundan başka İncirli, Kale, Çataltepe köylerile tabiî bir surette alâkalı ve bunlara nazaran merkezî bir vaziyettedir. Bu köyün ortasında, ilgili köylerin yardımile mükemmel bir ilkokul yapılabilir ve muhite çok faydası dokunur.

            Köy, en yakın yerinden, Ünye - Niksar şosesine 3 kilometre mesafededir. Köy Kanunu’na tevfikan bu uzaklığın talî bir şose ile kapatılması ve köyün ana yola bağlanması lüzumlu ve faydalıdır. Köyde işsiz ve topraksız adam yoktur.

            Kalkınma Programı, henüz hazırlanmamıştır. Fakat fındık ziraatı, meyvecilik ve ehli hayvan besleme merakı, köyü, ekonomi bakımından tedricen yükseltmektedir.

            Kıyafet, umumî ve mahallî kıyafettir. Çarşaf, peçe yoktur. Zaten köylerde çarşaf ve peçe âdeti teessüs de etmemiştir. Köy. bu mıntakada cari telekkilere göre, müreffeh sayılabilir. Düğünlerde israf yok gibidir. Yalnız, kız alırken ana babaya ve köy büyüklerine "Başlık” namile bir mikdar para vermek âdeti devam etmektedir.

            Köyde davulcu, zurnacı vardır. Bunlar millî günlerde, mahallî törenlerde halkı eğlendirirler. Güreş, mahallî rakslar en çok baş vurulan eğlence vasıtalarıdır. Cenazelerde hususî ve kayde değer mahiyette âdetler yoktur.

Çömlekçi Başustası Taşçı İsiin
(Hüseyin MİSTEPE) Güreş Müsabakasında

M. Ufuk MİSTEPE Fotoğraf Arşivi

            Bu köyde onbeş kadar iki evli varmış ve artmakta imiş. Anketci, iki evliliğin sebeplerini izah ederken, alâkalı Hükûmet teşkilâtının bu mevzula müessir bir şekilde mücadele etmediğini söylüyor. Bana kalırsa iki evliliğin sebebi şudur : Köy, toprak ve mahsul itibarile zengindir. Ziraat usulü pek iptidaî olduğu için, usulün kifayetsizliğini çalışan adamların çokluğu ile kapatmak istiyorlar. Bunun için de karın tokluğuna amele demek olan nikâhlı karı çaresine fazlaca baş vuruyorlar. Mamafi resmî müdahaleler, müessir murakabeler bunun önüne geçebilir.

            Merkez mıntakasının Nadirli, Kale, Çataltepe, Kurna, İstiklâl, Lâhna, İncirli, Görecili, Pavi köyleri jeolojik bünye ve bu bünyenin istilzam ettiği meşguliyetler bakımından, yukarıda incelenen iki köy zümresine dahildir. İş, âdet, anane, teleki, sosyal, siyasal ve ekonomik durum, temamen yukarıdaki iki köyün gösterdiği evsafı gösterir. Bunlara ait ihsaî bilgi bir cedvel halinde aşağıya nakledildi :

            Bu köylerde : Dil Türkçe, nüfus artmakta, ikdisadî vaziyet inkişafa doğru gitmektedir.

            Yalnız bu zümreye dahil köylerden Çataltepe, nefis bir menba suyuna malikiyeti ve havasının güzelliği ile hususî bir ehemmiyeti haizdir. Menba suyu tahlil ettirilmiş, pek iyi netice alınmıştır. Bu neticenin en belli başlı menba sularımızla mukayesesi, Çataltepe suyu lehine kuvvetli bir fark temin etmiştir.

Meşhur Çatal Çeşme Suyu'nun Menbaı

Fotoğraf : Ahmet Hüseyin (Şen)

            Çataltepe’de, menba civarının bir az itinaya mazhar olması ve umumî tebdilhava yerlerinden biri haline getirilmesi çok şayanı temennidir.

Ünye Belediyesi Acısu Kutlamaları

Merkez Mıntakası
İkinci Tip Köyler
Karakteri : İndifaî erazi üzerinde, bol ağaçlı, havası iyi,
nüfus kesafeti çok, toprağı fazla kumlu, az münbit..

            TAFLANCIK ve KUMARLI : Taflancık köyü, şarkında Cevizdere Irmağı, garbında Saylan köyü, şimalinde Lâhna, cenubunda İstiklâl köyleri vardır. Arazi, indifaî ve arızalıdır. Toprağın üst kısmını teşkil eden turabı nebatî tabakası fazla kumlu olduğundan, yazın yağan kuvvetli yağmurlar, bu kısmı sık sık alır götürür. Köyün ne vakit kurulduğuna, dair malûmat yoktur.

            Mevkiin yüksek ve arazinin indifaî oluşundan dolayı havası çok güzeldir. Bunun neticesi olarak da nüfus kesafeti fazladır.

Ahmet EREN Albümünde Burhan HANHAN

Ahmet EREN oğlu İlhan EREN Fotoğraf Arşivi
Gön. : Ahmet Kabayel - Ahmet Derya Varilci

B

            Köy elli hanede beşyüz nüfus besler, toprak, bu sayıya nazaran dardır. Konuşma dili Türkçe’dir.

            Bu köyün yanı başında, âdeta Taflancığa merbut bir mahalle halinde bulunan Kumarlı köyü, 1293 Rus seferi'ni takip eden muhaceret esnasında kurulmuştur. Sekenesi Kafkasya’dan gelmiştir. Arazinin tabiî ve inbatî kuvveti tamamile Taflancık köyüne benzer. Otuz hanede 150 kişi oturur.

            Bu iki köy arazisi üzerinde gümüşlü altın, gümüşlü kurşun madenleri vardır. Bir yerlinin teşebbüsü ile bundan on sene kadar önce bir İngiliz şirketi burada bir müddet meşgul olmuş ve bir hayli mevad ibtidaiye ihraç etmişti. Bilâhara resmî bir itilâstan dolayı, faaliyetine devam edemedi.

            İngiliz maden şirketinin burada yaptığı iş, Taflancık ve Kumarlı köyleri için, epeyce  faydalı olmuştu. Zengin olduğu rivayet edilen bu madenlerin Devlet eli veya delâletile tekrar işletilmesi, yalnız bu iki köyün değil, bütün o mıntakanın ekonomik yükselmesini en kısa yoldan temin edecektir.

            Bu iki köyde de açılmış kapanmış Tekke, Zaviye, Ziyaretkâh; Cumuriyet Halk Partisi’nden başka, teşekkül etmiş siyasal bir parti, siyasal bir muhalefet ve cereyan ve istidatlar yoktur. Parti mefhumu etrafında vazih ve meş'ur bir bilgiye de sahip değildirler. Yalnız Atatürk’e ve parti büyüklerine karşı içten bir sevgi ile bağlıdırlar. Partiye yazılı vatandaşların sayısı Taflancık’ta 30, Kumarlı’da 28’dir. Her iki köyde de, köylüye fena telkinler yapan ve yapacak istidadda olanlar, sosyal hayır kurumları, asker kaçağı yoktur, yurd ve ulus duyguları iyidir.

            Köy halkı, bütün indifaî arazi sakinleri gibi çalışkandırlar. Toprağın darlığı ve nüfusun kesafeti, onları daima çalışmağa mecbur etmiştir. Pek az olan boş vakitlerini ekseriya avcılıkta ve odun tedarikinde, nadiren de köyce yapılan eğlencelerde geçirirler.

Halıcı Ömer, Radyocu Ali Korkmaz, Temel Başaran, Bekir Avcı

Salih Başaran Fotoğraf Arşivi - Fotoğraf : Enver Lüleci

            Eğlenceleri, güreşler, davul zurna âlemleri, millî ve mahallî rakslardan ibarettir. Büyüklere karşı sevgi ve saygı yolundadır. Anketciye göre, Kalkınma Programı da yapılmıştır.

            Geyim şekli normaldir : Çarşaf, peçe yoktur. Düğünlerde israf mutad değildir. Cenaze merasimi hususî bir mâhiyet arzetmiyor. İki evlilik yoktur.

MERKEZ MINTAKASI
ÜÇÜNCÜ TiP
Yeni ve rüsubî arazi üzerine kurulmuş köyler

            Karakterleri : Yeni rüsubilerde arazi daima münhal ve düz.. Irmak kenarlarında ve mansaplarında çalılıklar, fundalıklar, yer yer ormancıklar. Eski rüsubilerde arazi hem mürtefî, hem münhal.. Uzvî ve madenî bakaya çok olduğu için, toprak, her iki bolümde de münbit.. Düz yerlerde dere akıntıları pek az, haman haman durgun, hava çok vahim.. Nüfus kesafeti az ve daima azalmakta.. toprak, nüfusa nazaran geniş..

Semih ŞENOL Fotoğraf Arşivi - Ünye 1928

A

            GÖBÜ KÖYÜ : Hudud : Şarkı Cüri Irmağı, şimali deniz, cenubu Zenbek köyüne ait eski rüsubî arazi, garbı Akçay Deresi’nin husule getirdiği yeni rüsubî arazi ile çevrilidir.

            Bu köyün, Cüri Irmağı kıyısına tesadüf eden arazisi, yeni rüsubî devreye aittir; bir şerid halinde, ırmağa muvazi olarak denize kadar uzanır. Gayet kuvvetli olan bu arazi üzerinde, iyi mısır yetişir; orman ve çalılık yoktur. Cüri, bilhassa bu mıntakada gayet durgun akar. Zenbek, Mezar başı, Saraçlu ve Çatalpınar köylüleri, başkalarına aid olan bu toprağı işlemek üzere, her sene «Yarıcı» sıfatile buraya gelirler. Havanın vehameti onlara da sıtma verir.

            Göbü köyünün deniz kıyısında ve orta taraflarında bulunan arazi, iyi derecede bitgel olduğu halde, havasının vehameti ve kesafetin azlığı yüzünden çalılık, fundalık yığınlarile örtülüdür. Bu küçük ormancıklar birer domuz yatağı halindedir.

Kabataş'ta Bir Yol Çalışması

Eskiden Yol Çalışmaları Böyle Yapılmaktaydı

            Köy iki kısımdır : Zenbek hududunda, mürtefice bir yer olan Sofu Tepesi ahalisi, asıl yerlilerdir. Bu yerlilerin ne vakit nereden geldiklerine dair sahih ve sarih bir bilgi yoktur.

            Takriben 200 sene kadar evvel, Fatsa'dan hayvan otlatmak üzere gelerek, köyün daha münhat yerlerinde yerleşen "Nalcılar" ilk ve son baharda ziraatla iştigal ederler. Yazın koyunlarile yaylalara çıkarlar.

B

            Köy, 25 hanede 240 nüfusludur. Türkçe konuşurlar, nüfus gittikçe eksilmektedir, bunun sebebi, havanın fena oluşudur.

            1272'de Kafkasya'dan gelen Çerkes muhacirlerden kalabalıkça bir grup, bu köy hududları içine ve sahile yakın bir yere iskân edilmişlerse de, bugün kendilerinden hiç kimse kalmamıştır.

C

            Geniş ve münbit topraklara malik olan köy, ekonomi bakımından serî bir inkişafa müstaittir. Küçük ormancıklar, köylüye zengin baltalıklar temin etmiştir. Kasabanın odun ve kömür ihtiyacını. haman haman tamamen, bu köy temin eder. Başka köylere nazaran fazla miktarda katır beslerler. Civar köylerin toprak ürünlerini mahallinden alıp, kasabada satmak suretile ayak alışverişi de yaparlar. Hülâsa, iktisadî durum iyidir.

            Yalnız; partinin, Halkevi'nin ve Hükümet'in, bir köyde meşgul olacağı mühim bir mevzu vardır : Köyün en geçinir sekenesi olan Nalcılar'ın meskeni, çöpten, samandan ve mısır saplarından yapılmış iptidaî ve son dereceye kadar gayri sıhhî kulübelerdir.

Ünyeli Olup da İstanbul'a Çalışmaya Giden Eski Çapulacılar

Orta Sıra Sol Başta : Hüseyin CANBULAT - 1937/Ünye

            Hava vahametinin, köylünün sıhhati üzerinde yaptığı tahribatı bu basit mesken fabrikatörleri korkunç bir surette arttırıyor. Bu köyde taştan, pencereleri ucuz tel kafesle mahfuz evler yaptırılması temin olunmalıdır. Bu temenni, Göbü köyünün yapamıyacağı işlerden de değildir. Köy ustaları verilecek numuneye göre, iyi köy evleri yapabilirler. Masraf, yalnız tel kafeslere verilecek paradan ibarettir.

D

            Köyde açılmış, kapanmış, Tekke, Zaviye, Zîyaretgâh; C.H.P.'nden başka teşekkül etmiş siyasal parti; parti bakımından mücadele edilecek mevzu yoktur. Köyün siyasal hukuka malik erkekleri tamamen partiye kayıdlı imişler. Bu defa yeniden otuzbeş kadar vatandaş da kaydedilmiş..

E

            Köy İstiklâl Harbı'nda beş şehid vermiş. Menkıbe nakledilmemiş. Kıyafet mahallîdir. Peçe ve çarşaf yoktur. Eğlenceleri, millî günlerde davul zurna çalmak, güreş ve müsabakalar tertip etmek, raks etmektir.

            Köyde israf yoktur, iki evlilik tamamen kalkmıştır. Cenaze merasimleri bir hususiyet arzetmez.

            ZENBEK KÖYÜ : Bu zümreye dahil köylerden, Zenbek köyü de şayanı dikkat bir köydür.

            Zenbeğin şimalinde, Göbü köyü, şarkında Cüri Irmağı, cenubunda Pavi köyü, garbında da Çatama köyünün, Kürtün Mahallesi vardır. Arazı mürtefice ve eski devir rüsubisine aiddir. Münbittir. Mevkiin mürtefice oluşu, havanın vehametinini tâdil etmektedir.

            Köyün bulunduğu mevkide hava ve su iyicedir. Fakat halkın mühim bir kısmı, Akçay ve Cüri Irmakları kenarındaki yeni rüsubî arazi üzerinde ziraat yapmakta olduklarından, köyde sıtma münteşirdir. Geçinme kudretleri diğer köylerden daha üstün olduğu halde, nüfusları, göze çarpacak bir tezayüd göstermez. Vaktile bu köyde bir ilkokul vardı. Fakat 850 nüfuslu olan köy, bu mektebe ancak 20 - 30 çocuk gönderebiliyordu. Bunların hepsi de sıtmalı idiler.

Ünye : Meçhul Asker Mektebi (1933 - 34)

5'inci Sınıf Talebesi Muallimlerile

B

            Köy; 130 evde 850 nüfusludur. Nüfusta bariz bir artma ve eksilme yoktur. Dilleri Türkçe'dir.

C

            Bu köy, genişliğine nazaran mühim sayılabilecek miktarda pirinç istihsal eder. İstihsal olunan pirincin nevi, bu havalide şöhretlidir. Fındık ve mısır ziraatı da vardır. Pek kıymetli olan bu mahsuller, köyü ekonomik alanda yükseltmiştir. Sistemli bir çalışma sayesinde, işini bilen bir köy heyeti, burada çok muvaffak olur. Malesef Kalkınma Programı henüz yapılmamıştır.

              Köyde C.H.P.'ne kayıdlı 92 vatandaş varmış. Yeniden 30 kişi daha kaydolunmuş.

Başbakan Adnan MENDERES,
Refik KORALTAN ve Emin KALAFAT (Devlet Bakanı)

Ünye DP İlçe Başkanı Hasan ÜRER'le Cumhuriyet Meydanı'nda

            Zenbek'te, kapanan Zaviyeler, Tekkeler, Ziyaretgâhlar, C.H.P.'nden başka siyasal teşekküller, hayır cemiyetleri, rejim için muhalefet fikir ve telkinleri yoktur. Halk Cumhuriyet'e ve ulusal büyüklerimize karşı çok bağlıdır. Askerlik ve millî duygu yüksektir. Umumî Harpte ve İstiklâl Savaşı'nda yirmi şehid vermiştir.

            Kıyafet umumî ve mahallîdir. Peçe, çarşaf yok. İki evlilik te kalmamıştır.

            Bu zümreye dahil olup, jeolojik bünye ve bu bünyenin istilzam ettiği meşguliyetler ve sosyal, siyasal, ekonomik vasıflar bakımından, yukarıda tasdik edilen iki köye müşabih olan diğer bazı köylere aid ihsaî bilgiler aşağıya naklonunmuştur :

     
Geriye ya da Bu Makale Başına Dönmek İçin Tıklayınız