ANA SAYFA            
(Bu sayfa en son 21 Kasım 2005 tarihinde güncellenmiştir.)

ÜNYE'DEN ZİLE'YE
İPEK YOLUNDA
SEVGİ SELİ KÖPRÜSÜ

                                             DENİZE HASRET

Bir gün nehirler gibi çağlayarak ta derinden
Dağlardan, ormanlardan sana akacak mıyım?
Ey deniz şöyle bir gün sana bakacak mıyım?
Elma bahçelerinden, fındık bahçelerinden!..
                  Ömer Bedrettin Uşaklı/Ünye Kaymakamı

HİKÂYE

Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin!
Benim doğduğum köyler de güzeldi.
Sen de anlat doğduğun yerleri,
Anlat biraz!
                                             Cahit KÜLEBİ

Annia, Cena, Enoe, Enoë, Eunich,
Eunieh, İnaos, İnoi, İnoïo, Oenes,
Œnoe, Oenoe, Oinaion, Oinoe, Oinoie,
One, Onea, Oney, Onitrus, Ounia,
Ounié, Ouniê, Ounièh, Ounieh, Unia,
Uniah, Unich, Unie, Unié, Unieh,
Unîeh, Ünië, Ünieh, Üniya, Ünye.
.

Anzilia, Anziliya, Gazala, Sılay, Silay, Sile, Sileh, Zala, Zela, Zelâ, Zeleh, Zelid, Zelidis, Zelitid, Zelit, Zelitica, Zeltis, Zelitis, Zelos, Zelus, Zeyli, Zila, Zilâ, Zilch, Zileh, Zilê, Zilè, Zilleh, Zilon, Zile

Ünye Türk Evleri Mimarîsi

Hüsrev Yürür Evi

Zile Türk Evleri Mimarîsi

Cemilzade Cımbıloğulları - Bilgen Ailesi Evi

Tarihî eserler arasında Kaleler,
Eski Mezarlar, Mabetler, Aya Nichola Kilisesi, Hazinedaroğulları Sarayı,  Asarkaya Millî
Parkı, Tozkoparan Mağaraları, Kiliseler, Eski
Ticaret Yolları, İpek Yolu ve Surlar sayılabilir.

Ünye Hamamı Kubbesi

Anziliya Kenti'nin kurulduğu tepede bazı
kalıntıları ve İpek Yolu'nun geçtiği Zile'de tarihsel
yapılardan Zile Ulu Câmi, Hoca İshak Câmîi, Boyacı
Hasan Ağa Câmîi, Musa Fakih Türbesi, Yenihamam, Çiftehamam ve Zile Kalesi'ni sayabiliriz.

Zile Kalesi Anfitiyatrosu

            Ünye Yöresinin Bazı Mahallî Kelimeleri
Pıtık : Bilye; Misket
Camış : Manda, Kömüş
Pinnik : Kümes
Peşkir : Havlu
Pancar : Kara lâhana
Muşmula : Yeni dünya
Gubat : Kötü
Musandıra : Yüklük
Göden : Kurbağa
İkbala : Şans
Goruk : İçi boş fındık
Töngel : Bir Sonbahar meyvası, Beşbıyık, Muşmula
Tirmit : Mantar

               Zile Yöresinin Bazı Mahallî Kelimeleri
Enek : Bilye; Misket
Fin : Elmalı Al Yazma
Köme : Cevizli sucuk
Gennaba : Büyük gelin abla
Şinevadı : Üzüm sıkacağı
Toyga Çorbası : Yayla çorbası
Savucu : Süt sağan
Koz : Yeşil kabuklu ceviz
Culfalık : Küçük dokuma tezgâhı
Başoğma : Gelin olacağı gün yapılan banyo
Saçınlık : Meydana oturan damada verilen hediyeler
Arapkiri : Üçpeşli bir entari
Haçar : Anahtar

ÜNYE

KAPTANLARIYLA
KADILARIYLA
HATTATLARIYLA

MEŞHURDUR.

ZİLE

ŞAİRLERİYLE
EVLİYÂLARIYLA
ÂŞIKLARIYLA

MEŞHURDUR.

Ünye Osmanlı Kadıları

  
İsmâil Zühdî ve Mustafa Râkım Efendi Şaheserleri

Muharrem Efendi'nin Kabri - Hicrî 910 - 1000 (M. 1505 - 1591)

Fotoğraf : Necmettin ERYILMAZ

     
Halk Ozanı Kaynarî ve Sadık DOĞANAY

Otel Ankara
Fotoğraf : Eren Tokgöz/Aynur Zeren Tan

Ünye Belediyesi Kültür Yayınları No. 2

Şehnuz (Şeyh Yunus Emre) Türbesi ve Kabri

Yunus Tepe/Ünye

Şeyh Nasıreddin Tekkesi - Tarihçi Necdet Sakaoğlu

Tekke Köy/Zile

Ünye Mahallî Oyunları

a) Kırbaç Horonu
b) Kürtali Oyunu
c) Gürcü Horonu
ç) Metelik Oyunu

Zile Mahallî Oyunları

a) Simsim                         e) Hançer Barı
b) Kartal                          f) Emrah
c) Semah gösterileri          g) Değirmenci Dayı
d) Kafe, Kazaska, Pizola, Çeçenvif, Şeyh Şamil

Ünye Folkloru

 

Zile Folkloru

 

Ünye Mutfağı

Mısır Ununda Hamsi, Tuzlu Hamsi ve Palamut,
Kara Lâhana Çorbası ve Pancar Sarması ve Diblesi,
Zeytinyağlı Kara Lâhana Dolması, Kıvırma Tatlısı,
Tirmit (Dağ Mantarı) Kavurması, Gürcü Fasulyesi,
Kaşarlı, Yumurtalı Pide (Yağlı), Isırgan Çorbası,
Hamsili Pilâv, Sütlücen Muhlaması, Çalmaç,
Hamsi Sarma, Kardilik ve Melevcen Kavurması,
Perzü (Pazı) Yemeği, İncir ve Dağ Çileği Reçeli.

Zile Mutfağı

İlçe ve köylerinde undan yapılan helle çorbası, erişte, makarna, baharda çevreden toplanan ve şifa niyetiyle yenilen kaba pancar ve madımak, baldırcan tava yemekleri en çok bilinen yöresel yemeklerdir. Çerkez pastası, hıngel, cılbır, kuskus ve haşıl yemekleri meşhurdur. Kuşburnu reçeli, duru pekmez, kara bakla dolması, çökelekli ile ziyaret, piknik ve kadın hamamlarında yapılan Bat ilçe halkı ile özdeşleşmiştir.

                    Ünye Atasözleri ve Deyimler
Azı yımbırdıyanın sırtı gümbürder.
Bahşiş atın dişine bakılmaz.
Deymen kündünden geçmiş gidii, sen halâ çakıldakla oyniin.
Gelin ayağından, çoban dayağından.
Hanım yere inmez, kömüş çardağa çıkmaz.
Katranı kaynatsan olur mu şeker. Cinsini sevmediğim cinsine çeker.
Odunun eyisi meşe. Kızın iyisi Ayşe.
Soy eşşek dayıya çeker.
Yüklü atın osuruğu pek çıkar.

                     Zile Atasözleri ve Deyimler
Destursuz bağa giren, hesapsız zopa yer.
Evinde yoh acı gatıh, çalımın ocağı batıh.
Gendünü gurtaramayan evliyayu, sel götürsün.
El adama yut diye vermiyo, dut diye veriyo.
Dirgene dayanmayan porsuk, harman gıyısına yanaşmaz.
Gürgenden kaşık, zenginden âşık olmaz.
Sen ağa , ben ağa bizim inekleri kim sağa.
Alan razı satan razı, arada gezen çullu tazı.
Bannağında yüzüğü galaylı mı sandın, ere varmayı kolay mı sandın?

Tozkoparan Mağarası (Kaya Mezarı)

Ünye

Zile Kalesi Kaya Mezarı

Zile

                  Ünye'nin Yetiştirdiği Şahsiyetler
Mustafa Râkım Efendi (Hattat)
Yusuf Bahri Efendi (Müderris ve Ünye Müftüsü)
Ali Kadızade Süleyman Kadı (Sancak Beyliği Kadısı)
Hamdi TANSES (Halk Ozanı, Yorumcu, Besteci)
Haznedar Zade Vezir Süleyman Paşa
Ömer ÇAM (Eğitimci)
Prof Dr. İsmail Kılıç KÖKTEN (Arkeolog)
Ali Rıza Sağman (Tarihçi, Bestekâr, Hânende)
Şükrü YÜRÜR (Sanayi ve Ticaret Bakanı)
Refaiddin ŞAHİN (Tarım ve Köyişleri Bakanı)
Mehmet Hilmi GÜLER (Enerji ve Tabii Kay. Bakanı)
Yüksel ŞEN (Araştırmacı, Gazeteci, Şair, Bankacı)

                    Zile'nin Yetiştirdiği Şahsiyetler
Nihat AKYUNAK (Ressam)
Arif KILIÇ (Müftü, Araştırmacı)
Cahit KÜLEBİ (Şair)
Mustafa Necati SEPETÇİOĞLU (Edip)
Fikret TARHAN (Ressam)
Hasan SEVİNÇ (Güreşçi)
Prof. Dr. Mümtaz Turgut TOPBAŞ (Eğitimci)
Yrd. Doç. Dr. Mehmet YARDIMCI (Şair, Öğr. Gör.)
Cahit KOÇÇOBAN (Heykeltraş)
Kemal TÜRKER (Ressam)
Prof. Dr. Ahmet ERBİL (Bilim Adamı)
Prof. Dr. Ahmet Taner KIŞLALI (Yazar, Öğr. Gör.)

Paşabahçe Konakları/Ünye

Hazinedar Süleyman Paşa Sarayı Bahçesi

Hacı Mehmet Mah. Odabaş Sok. No. 11 Necibe - Hilmi Odabaşoğlu Evi

Fotoğraf : M. Ufuk MİSTEPE 20.08.2004 Cuma 14:56

                         Ünye'de Yakın Tarihte Eğitim
          1914'te, 14 kilise ve 21 eğitim kurumu olan Ünye kazasında 7700 Ermeni yaşamaktaydı. Okullarını genellikle kiliselerinin çevresinde kurmuşlardır. Tanzimat'tan itibaren Ünye'de iptidailer, sıbyan okulları, rüştiyeler ve medreseler açılmış, çoğunluk kendi içinden yetişen hoca ve müderrislerle eğitim üst düzeye ulaşmıştır. Rumlar'ın zamanında Ünye Karadeniz'de Trabzon'dan sonra ikinci büyük liman ve ticaret merkezi idi.  20. Asır başlarında 1 Rüştiye, 1 İdadi, 2 İptidai ve İdadi Kız Okulu, 2 Medrese vardı.

                              Zile'de Yakın Tarihte Eğitim
          1871 tarihli Sivas Salnamesi'ne (Yıllığı'na) göre Zile'de 10 müderris, 88 medrese öğrencisi, 12 okul ve 267 öğrenci olduğundan bahsedilmektedir. 1898 tarihli Maarif Salnamesi'ne göre Zile'de 40 öğrencinin öğrenim gördüğü bir rüşdiye mektebi bulunduğu anlaşılmaktadır. 1903 tarihli Maarif Salnamesi'ne göre de mevcut 10 medresede  (Zinciriye, Kislik, Nakkaş, Aranbot, Cami-i Kebir, Karaköle, Yazılmış, Kavak, Ececiöyük ve Eryaç Medresesi) 370 öğrenci öğrenim görmüştür.

               Ünye'de Yöresel Deyimler
Ağlamsuyu burnuna gelmek.
Cıbırın gabadayısı.
Davun sıksın (almasın).
Gılıcının küpüsü kesmek.
İlâhî ile tay öretmek.
Mada gezeletmek.
Oşt köpek dememek.
Yumurtaya makas vurmak.

                           Zile'de Yöresel Deyimler
Elin attığı daş uzak gider.
Evde direk yenmez, bağda herek yenmez.
Sen hot,ben höt; ata kim verecek ot?
Anadan  ağzı eğri olana,ÇELTEK BABA n'apsın?
Çok salladım bileği,Doldurmadım küleği.
Yazın başı pişenin, kışın aşı bişer.
Dek durana dekmük yoktur.
Bura Boduçoğun gavağın dibi mi?

Şehir Meydanı ve Kale

Zile Kalesi'nden Şehrin Umumî Manzarası

 

Zile Makaleleri Sayfasına  

Dönmek İçin TIKLAYINIZ