.

Makale : M. Ufuk MİSTEPE
(Araştırmacı - Orman Endüstri Yüksek Mühendisi)

TENTÜRÜK
OYNUYALIM MI GIZ ANAANE?

 
http://galeri.netfotograf.com/fotograf.asp?foto_id=144684

            - Anaane?

            - Torunum, muhlama yapiym şindi.. yımırta da goyiym mi lan?

            - İki dene gır anaane, tereyavlı ossun.. Vita yavıynan eyi olmii.. pideyi bi bandımmıydı ohhhhhhhhhhh! Gız anaane diym saa?

            - Ne var Ufkîm.. göriyn ki iki elim bi babuçda! Urda cücükleri govalıcayan git de pinnükdeki follukdan yımırta getür baa!

            - Eyü.. götürcem de saa bişe diycem gız! Muhlamayı yeyince bennen tentürük oynucan mı?

            - Baa bak.. goca garıyı maalleye kepaze mi etcen oolum? Alguna yakın da oynama.. hem tentürüün gaçar hem de sen yakalıycam diye tikil tokmak düşersin alguna haa!

            - Bu çağda gözünü bilgüsayar oyunlaruynan açan uşaklar tentürüü pek bilmiilar anaane! Ama bizim güçcüklüümüzde maallemizin uşaklarının en gözel oyuncaklarından biriydi gı! Hatırliisan maallede tentürükleri en fazla çevürme yarışması yapiiduk!

            - Bi de gırmacasına oyniiduz unuttun mu lan? Az mı gonduruk atiidun?

            - Hiç sorma gız anaane! Halâ tek tük de olsa tentürük çevürmeyi sürdüren çocuklar da var bilii mun? Tentürüü çevürmenin böyük maharet gerekdürdüünü bilen çocuklar maale aralarında veya evlerinün önünde oynamaya devam ediilar.

XXI. Yüzyıl Plâstik Topaçları

            - Hatırliisan 8 yaşında başladıydın tentürük oynamaya. Maalenin diğer uşaklarıynan tentürük çevürür, birbiriyiznen yaruşdururduuz.

            - Anaane gız.. tentürük oynamakdan çok mutluluk duyiidum.. annii musun? Esgiden maalle araları tentürük çevüren çocuklarnan dolup daşardı gı! Şimdi göremiym artuk! Hatırliym da ipünü çevürüp, beceremezdüm. İpünü çeküp de yere attuumda dönmezdi hiç! Önce gıçının üstüne düşer, ardından yuvarlanur, benden uzak bi köşeye dooru yol alurkene, sankim bi şey aklına gelmüş de hatırlamış gibi gararlıcana duriidu. U sebepden, “tentürük” deyince çocukluun gözelliini (dertsüz, tasasuzluunu) ve başarusuzluun verdüü hüznü billükte haturladuumdan, damaamda ekşimsü bi datluluk duyumsiym.. türbe erüü gibi..

            - Essah diyiyn lan torunum! Velev ki ben de tentürüü çok sevmüşümdür. Öbür çocuklar – genellüknen oolanlar – çevürdükleri zaman heyecan ve arzuynan unnarı izlerdim. Bilii mun.. benim de bi tentürüüm vardı. Deden baa daa çocukgene ipini sarmayı ööretdiydi.. Çünkü bu iş bile u gada golay değildi. İpin ucunu tentürüün depesine sol eliyin baş barmaannan basdurcan ve sivri ucuna ipini uzatup alttan okarı dooru düzenli bi şekülde halkalar çizerekden depesine gadar ipi bi sevgilü gibi sarmalayarakdan çıkarıcan. İpin galan gısmını işaret barmaayan doluycan.

            - İşin ilk gısmı tamam olii u zaman de mi?

03.02.2007 Ankamal Alışveriş Merkezi
Beyblade Yarışması Birincisi Umut DEMİRKOL/Ankara

Fotoğraf : M. Ufuk MİSTEPE 22.04.2007 Ankara

            - Hı hı! Undan soona sıra unu hıznan yere atmaya gelii. Ama acemiysen garşundakileri uyar da milletin gafasını tentürüknen yarma ha! Bazan ipi föltek sarunca boşalii ipden de fırlii garşıya! İpi föltek sarmıycan.. acuk sıkcan.. biliyn ya!

            - Dooru sööliyn gız anaane.. gaç gişinin gafası yarulduydu.. hatırliym da! Fırlatiym derkene golu çıkanlar bile oliimuş.. Depe Maallesi’nde ööle diilar.. dooru mu bilmiym! Fırlata fırlata adam da gol galmii zaten.. yorulii insan.

            - Dur şindi.. dellenme hemen de dinle bak! Fırlaturkene sağ eliyün yana okarı galdurup, ilerüye yere çakarcasuna atucan. Baş barmaannan, işaret barmaan arasunda tentürüü sıkıca gavrıycan atmadan önce. Tentürük tam yere dokanurkene ipinü gendüyen çekücen. Hıznan çekcen ki ip halkalaru çözülürkene oluşan ivmeynen tentürük fırıl fırıl dönsün.

            - Ama ilk denemelerde başarısuz olunca insan gorkarakdan atmaya başlii. U zaman da başarı başını alii gidii başka yellere. Bilii mun tentürüün her yere düşüşünde gorkiidum? Ödüm gopiidu..!

            - Neye gorkiidun gız anaane?

            - Tentürüve acı çekdürdüümü düşüniidum. Öbirisilerinkisi gıvrıla gıvrıla dönerkene, benimkisi hıznan yere çarpıp yuvallaniidu.. sankim benden gaçii gibi geliidu bana! Baa gızmasın diye de unu elime alıp öpiidum bazan. Halâ odamın en gözel yerinde çevrülmeyi bekler durur!

            - Essah mı diyn gız anaane.. baa ver daa unu!?

            - Det! Ben unu yıllardur sakliym.. eliyün sürme haa! Niye diisan.. çocuklara daha mı çok yakuşduundan mıdur yoğsama böyük dedüümüz insanlarun çocukluklarınu çokdan gaybetdüünden midür.. elüme almadım heç! Urda güçcük bi elin dokunuşlarını bekliyp durii..

         
Yeni Neslin Ev Tipi Plâstik Topaçları

            - Anaane gız.. u beni beklii işte.. görmii mun?

            - Hımmmm! Dooru sööliyn galiba! Al lan senin ossun! Saa daa çok yakuşur.

            - Gız anaane dur bi öpiym seni.. Muckssssssssssssssss Ohhhhhhhhhhh!

            - Eyi eyi.. ne şımariyn hemen? Al ama gırdurma uşaklara e mi? Bak renklerü ne gözel parlii!

            - Anaane, şindiki uşaklar tentürüün ne olduunu bilmiilar. Unun yerine evde oynaduklaru BEYBİLEYT (Beyblade) dedükleri bi oyun var.. böyük şehillerde yarışma bilem yapiilar. Topaç gibi dönen sert plâstik oyuncaa gene plâstikten bi dairesel sehpaya bi mekanizma aracıluğuynan hıznan çekip bırakiilar ve düştüü yerde dönmeye başlii!

            - Ben unnarı bilmiym torunum.. biz görmedük beybileyt falan!

03.02.2007 Ankamal Alışveriş Merkezi
Beyblade Yarışması Birincisi Umut DEMİRKOL/Ankara

Fotoğraf : M. Ufuk MİSTEPE 22.04.2007 Ankara

            - Anaane gız! Bu gabaralu mu gamaralu mu ne? Depe Maalesü’ndekilerin depesinde aaçdan bi ipi dutturma yeri var.. bi de gabara yerine çivili olii unnar. Godum mu oturtiilar depesine tentürüün.. u zaman da gırılii işte cartdadanak!

            - Çivililerü var da torunum.. unnan adamın gafasınu yararsuz şindi.. hele acemiliyün bunnan geçür de u zaman undan da aluruk. Hem unnarı yeşil renge boyiilardu de mi?

            - He gız! Yemyeşil.. hem de hacı yeşili gibi. Gürgen aacundan yapiilardı galiba unnaru.. tornada mı ne çekiilardı! Babamın dörpüsüynen bi de eyesüynen ben çivilerin uçlarunu sipsivri yaparım gız.. anaammm, şimdiden heveslenmeye başladım anaane! Gız anaane bazı tentürükler ses de çıkariilar fır fır dönerkene. Ööle bi vınnilar ki sesine doyamii insan.

            - U tentürüklerin gövdesinde çentükler var torunum.. dönerkene havaynan sürtününce u sesi çıkariilar işte.

            - Hıznan dönerkene dikkat et gendü ekseni etrafından gayıp, dikey dovrultudan ayrularak, açı vererekten eyilüp başga bi eksen etrafunda dönmeye başlar.. buna presesyon hareketi diilarmış hocalar.. ben annamiym tabi.

            - Anaane gız.. bi Cin Ali vardı hikâye kitaplarında bilii mun? Unda da gamçı gibi bi şeynen tentürüü döndüriilardı.. Maymun diilardı una da!

            - Ben unu hatıllamiym torunum.. zaten biliyn, okumam yazmam yok! Beni şindi cin atına bindürme ha!

            - Cimme gız.. acıtiyn bak.. adam ööle mi sevilür yaa.. morartcan nerdeyse ha sevcem diye.. Anaane bak gız şurda göden zıplii.. vırak vırik.. yemyeşil de minnacuk.

            - Oolum uuraşma gödennen yaa.. u aaç gödeni, fınduk dallarında gezii u.. bırak gitsin hayvanı.. sen git arkadaşlarıynan da tentürük çevür hadi.

Çağrı AKYUNAK ve Umut DEMİRKOL Beyblade Oynarlarken
İpek DEMİRKOL ve Çağıl AKYUNAK da Monopoly Oyununa Dalmışlar.

Fotoğraf : M. Ufuk MİSTEPE 22.04.2007 Ankara

            - Eyi de anaane ben oynamasını bilmiym ki!

            - Unnar saa annaturlar.. git hadi! Ben peşkir yıkıycam şimdi.. bak gügüm de ısınmış, nurşide gidiym de suyu acuk ılışduriym!

            - Aamedi, Memedii, Muarrem, Gadirrrr, Eminnnn.. gelin lan! Tentürük oynii misuz?

            - Oolum sen ne zaman öörendin lan tentürük oynamasını?

            - Bak anaanem bana tentürük verdi gabaralı.. sizinküler çivilü ama ossun.. baa ööretürseyiz oynaruk.. ben de size birer dene pıtuk verürüm ööretdüyüz üçün.

            - Tamam lan u zaman.. bak annatiym sana nasıl oynancanu!

            - Diyellerine de habar verelim de galabaluk olsun.. daa zevkli olii..

            - Habippp, Samiiii, Aydınnnn sen de gel lan Mustafa! Keşiknen oynıycakmışuk galiba? Emin bize annatcak nasul oynanduunu! Lan kepçük aazlu.. niye elmanun kesmüünü oynucaamuz yere atiyn? Rahat dursayan! Götüyün üstünde duramiyn de mi?

            - Oolum susun bee.. başliyuk.. gelin toplanın etrafuma.. annatiym bak mızıkçılık, cıbarmak yok garışmam. Gıcaranun tentürünü alur avlunun delüüne atarım ha! Şip oynııcaksız tamam mı? Erkeklik, bilgüçlük taslamak falan yok!

            - Şindi 2 metro çapunda bi yuvallak çizceyük. Sami, sen ipin ucunu yere dut barmaannan.. Aydın, sen de öbür ucunu dut ve ucuna al şu çomaa eliynen ve ipi gererekden dönmeye başla bakiym yuvallak olana gadar. Hah tamam.. şindi bi de dayirenin ortasuna bi garış çapunda bi yuvallak daa çizceyük.. u da tamam. Oynııcamız yerin topraa sert olcak, yoğsama çiviler topraa girer, u zaman da tentürük dönmez. Anni musuz lan?

            - Heee.. anniyuk! Soona?

            - Soona herkeş dayirenün etrafunda çember olcak ve ben atın dedüümde hepiyüz tentürükleri ortaya fırlatcaksuyuz tamam mı?

            - Tentürükler dayirenin içünde dönmeye başlıycaklar. Dönerkene dayirenin dışına gaçuran yanii.. En çok kiminkisi dönerse u gazanii.. öbürkülerini sıçırtii..

            - Dayirenin dışuna gaçan orta yuvallaa bi tentürk goyii ceza olarakdan.. ikinci turda herkeş u tentürüü gırcak biçimde gafasına fırlatii.. gonduruk atarakdan.. annii musuz?

            - Anniyuk!

            - Eyi u zaman. Eyer vurduyuz tentürük 2 metroluk dayireden dışaru çıkarsa gene saabının olii.. çıkana gada diğerleri unun depesine binii. U arada tentürüü dışaru gaçuran gene ortaya bi tentürük goyii. Elindeki tentürüü bitüren oyunu gaybedii.. tentürükleri cızgının dışına çıkana gadar oynamadan beklii…

            - Eyer eliyizde gronometro falan yoksa u zaman vurmacasına oynanii.. ama zaman ölçeriyiz varsa.. u zaman 10 kez atış yapılii.. atış sonunda en çok tentürüü cızgının dışına çıkmadan dönenin gaç saniye döndüü tesbit edilii ve yazılii. Cızgıyı daşmadan 10 tur sonunda zamanlama olarakdan en çok dönen tentürük oyunu gazanii. Puvanlar eşit olursa eşitlik bozulana gada ilâve atışlara devam edilii.. Tamam mı? Gısaca ya vurmacasına oynucayuk ya da döndürmecesine.. annii musuz?

            - Peki oynıycamız alan nasıl olcak?

            - Sert olması lâzım.. ki çiviler topraa gömülmesin!

            - Tentürük cızgıda galursa nolucak?

            - Tentürüün yarusu cızguyu geçerse yanii u zaman.

            - Tentürük dönerkene cızgudan dışarı çıkup gine içeri gaçarsa nolcak?

            - Cızgıdan dışarı çıkan yanii.

            - Herkeşin tentürüü aynı ustadan mı çıkmış olmalu?

            - Evet, hak geçmemesü içün tentürükler aynı olmalu, üzerlerü de numaralanmalu.

            - Sadece en uzun zaman döndüren gazancaksa u zaman vurmacasına atmanın bi annamı galmii de mi?

            - Evet, zaman üzerüne oynarsaaz, u zaman kimler sıçdıysa u kenarda bekli tentürüklerin dönmesi bitene gadar! En fazla dönenin zamanı yazılii ve diğer tur atışları başlii.

03.02.2007 Ankamal Alışveriş Merkezi Beyblade Yarışması Birincisi Umut DEMİRKOL

Fotoğraf : Ümit DEMİRKOL 22.04.2007 Ankara

            - Torunum Ufkîiiiiii.. oolum akşam oliii.. gel artuk!

            - Uşaklar anaanem çaarii.. baartdurmiym şindi unu.. ben gidiym.. yarın gene oynaruk he mi?

            - Tamam! Rayime Teyze’ye de sööle.. yarın bize gıvırma göndersin e mi? Yoğsama yarınki tentürük oyununda hava alursun ha!

            - Hı hı söölerim! Herkeş evineee, yerlü yerineeeeee.. evi olmayannnnnnnnnnnn.. sıçan delüüneeee!!! Herkeş evineeee .........