strabon

ANA SAYFA
(Bu sayfa en son 22 Haziran 2005 tarihinde güncellenmiştir.)

STRABON
ANTİK ANADOLU COĞRAFYASI
(GEOGRAPHİKA : XII - XIII - XIV)

Kitap Adı : Geographika : XII - XIII - XIV
Yazar : Strabon (Amasyalı Coğrafyacı)
(Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Antik Kaynaklar Dizisi : 1, IV. Baskı, İst./2000, 382 sh.)

ANTİK ANADOLU COĞRAFYASI
Çeviren : Prof. Dr. Adnan Pekman
Yayınlayan ve Yöneten : Nezih Başgelen

... Burada da, Kainon Khõrion⁷⁵ denen yer vardır... Mithridatēs'in en kıymetli hazineleri burada saklıydı. Bunlar şimdi Pompēïus tarafından bağış yapıldıkları Capitõlium'da korunurlar.

Pythodõris, işgal etmiş olduğu barbar ülkeye ve ayrıca Zēlitis ve Megalopolitis'in yanında bulunan bütün topraklara sahiptir. Pompēïus tarafından bir kent haline getirilen ve Diospolis⁷⁶ olarak adlandırılan Kabeira'ya gelince, Pythodõris sonradan burayı bayındırlaştırarak, ismini Sebastē⁷⁷ olarak değiştirmiştir ve şimdi kenti kralî ikametgâh olarak kullanmaktadır.

Burada Ameria Kasabası denen yerde, Pharnakēs'in Mēn Tapınağı da bulunur. Bu yerde birçok tapınak hizmetkârı ve geliri daima başrahip tarafından toplanan kutsal bir arazi de vardır.

Krallar tapınağa o kadar saygı duymuşlardır ki, Krallık Yemini'ni "Kralın kaderi ve Pharnakēs'in Mēn'i" şeklinde değiştirmişlerdir. Burası, Albania ve Phrygia'da⁷⁸ olduğu gibi, aynı zamanda Selēnē'nin de⁷⁹ tapınağıdır. Aynı ismi taşıyan iki yerde Mēn Tapınağı vardır. Birisi Pisidia dolayında olan Antiokheia yakınındaki Mēn Askaios'dur.

... Semiramis Tepesi üzerinde, içinde Armenia'lıların da⁸⁸ saygı gösterdikleri Anaitis'e ait bir tapınak bulunan tahkim edilmiş olan Zēla kenti vardır. Şimdi burada yapılan kutsal âyinler daha da kutsal bir karakter taşır. Bütün Pontos halkı en önemli sorunlarına ilişkin yeminlerini burada yaparlar.

Krallar zamanında tapınak hizmetkârlarının sayısı ve rahibe verilen onur evvelce sözünü ettiğim şekildeydi; fakat şimdi her şey Pythodõris'in egemenliği altındadır. Birçok kimseler tapınak hizmetkârlarının sayısını ve tapınağın gelirlerini kötüye kullanmışlar ve azaltmışlardır.

Komşu topraklar da, yani Zēlitis de (içinde bir tepe üzerinde Zēla kenti bulunur) çeşitli nüfuz alanlarına bölünmüştür; çünkü eski devirlerde krallar Zēla'yı bir kent olarak değil; fakat Pers Tanrıları'nın kutsal bir alanı olarak idare ederlerdi ve rahip her şeyin efendisiydi. Burada çok sayıda tapınak hizmetkârı ve zengin gelir kaynaklarına sahip olan rahip otururdu; bu kutsal arazi kendi öz topraklarıymış gibi rahibe ve kalabalık maiyetine bağlıydı.

Pompēius, Zēlitis'in sınırlarını birçok eyaletler ilâve ederek genişletmiş ve Megalopolis'e yaptığı gibi Zēla'ya da kent sıfatını vermiş ve Megalopolis'i Kulupenē ve Kamisēnē'yle birleştirerek bir eyalet haline getirmiştir; son ikisi hem Küçük Armenia hem de Lauiansēnē'ye sınır oluşturur.

Burada kaya tuzu ve şimdi harabe halinde olan Kamisa isminde bir kale bulunur. Daha sonraki Roma vâlileri bu iki ülkenin bir kısmını Komana rahiplerine, bir kısmını Zēla rahibine ve bir kısmını da Galatia tetrarkhēs'leri hanedanından olan Ateporiks'e tahsis etmiştir; fakat şimdi Ateporiks öldüğüne göre, çok büyük olmayan bu kısım Romalılar'a tâbi bir eyalet haline getirilmiş (halkı özel bir siyasî organizasyonu olan Karana'yla birleştiğinden burası Karanitis ismini almıştır) olup, geri kalan kısım Pythodõris ve Dyteutos'a aittir.

Benim kentim⁹², içinden İris Irmağı'nın aktığı geniş ve derin bir vadide kurulmuştur. Kuzey'den Güney'e kadar genişliği yalnız Zēlitis'e kadar olmayıp Trõkmi'ye ve Büyük Kappadokia'ya kadar uzanır. Ülkemde Mithridatēs Savaşları nedeniyle tahrip edilmiş birkaç müstahkem yer ve pek çok terk edilmiş arazi bulunur.

Astakēnos Körfezi'ni takiben diğer bir körfeze daha gelinir; bu birinciye oranla daha Güneş'in doğduğu yere doğru uzanır; ve bu körfezde, vaktiyle Kios denen Prusias bulunur. Kios, Dēmētrios'un oğlu ve Perseus'un babası olan Philippos tarafından yerle bir edilmiş ve onun tarafından, hem bu kentin hem de komşu bir kent olan, Prusa'nın da yakınındaki Myrleia'nın tahribinde de kendisine yardım etmiş olan Zēla'nın oğlu Prusias'a verilmiştir ve Prusias bu kentleri restore ederek bunlardan Kios'a kendi adına izafeten Prusias ve Myrleia'ya karısının ismine izafeten Apameia adını vermiştir.

            ⁷⁵ "Yeni Yer".
            ⁷⁵ Zeus'un kenti.
            ⁷⁷ Lâtince'de "Augusta".
            ⁷⁸Strabõn, xi. 4. 7; xii. 8. 20.            ⁷⁹ Ay Tanrıçası.
            ⁸⁸ Strabon, xi. 14. 16.
            ⁸⁹ Zēlitis.
            ⁹² Amaseia.

Zile Makaleleri Sayfasına

Dönmek İçin TIKLAYINIZ