maden1

Dünya'nın oluşumundan bu yana var olan bu madenlerimizin isimlerini ve bulundukları yerleri mevcut belgelerin ışığı altında sizlere tanıtmaya çalışacağım.

Fenaris Kızılcakese Köyü'nde bulunan demir ocakları, ilk defa, yöremizin ilk sakinleri olan KHALİPLER tarafından işletilmiştir.

Bu kavim, söz konusu ocaklardan elde ettiği demir madenleriyle o zamanın koşullarında ileri sayılacak düzeyde âlet ve edevat yapma başarısına ulaşmıştır.

Kitaplar, Eski Yunanlılar'ın çeliği, kentimizin ilk sakinleri olan KHALİPLER'den öğrendiklerini yazar.

Değerli hemşehrimiz rahmetli Prof. Dr. İsmail Kılıç KÖKTEN'in 1963 yılında Cevizdere ve çevresinde yaptığı kazılarda, bol miktarda şekillendirilmiş çakmak taşlarına ve demir curuflarına rastladığını, yayımladığı bildirilerden öğreniyoruz.

Ünlü tarihçimiz Şemseddin SAMİ de "Kamus ül Âlam" isimli eserinde Ünye'den söz ederken şöyle der :

"Trabzon Vilâyeti'nin Canik Sancağı'na bağlı kaza merkezi bir kasabadır. 6700 kişilik nüfusu vardır. Kazada mermer ve madencilikle uğraşanların

sayısı günden güne artmaktadır. Ayrıca kazada Simli Kurşun (Gümüşlü Kurşun), demir ve manganez gibi madenler de işletilir." (Kaynakça : Yurt Ansiklopedisi - Ordu Bölümü, Cilt : 9, Sh. 6273)

06.02.1949 tarihinde Selim Cevat YAZMAN tarafından yayımlanan "İktisadî Uyanış Dergisi"nin "Ordu Özel Sayısı"nda, rahmetli Sıtkı CAN Hoca Ordu tarihini anlatırken şöyle der :

"Ordu ili çevresinde görülen ilk ulus M.Ö. 4000 yıllarında Halis (Kızılırmak) Nehri'nin geniş kıvrımı arasında hükûmet kuran Etiler'dir. Başkentleri olan Boğazköy'de yapılan son kazılar sonunda bazı belgeler elde edilmiştir. Bu belgeler arasında Mısır Firavunu II. Ramses'den Eti Hükümdarı III. Hatuşil'e hitaben yazılmış bir mektup ile onun cevabı bulunmuştur.

Bu mektupta Mısır Kralı Ramses Kadeş Savaşı sonucunda M.Ö. 1270 yılında yapılan anlaşmaya dayanarak, Hatuşil'den, çevremizdeki demir ocaklarından kendisine demir verilmesini diliyor.

Ünye ve havalisine kadar egemen olan Eti Hükümdarı Hatuşil oyalayıcı sözlerle bu ricayı yerine getirmiyor. Yağmurlar çalışmaya müsaade eder, fırsat zuhur ederse göndereceğini vaâd ediyor."

Ünye ve daha önceki yıllarda nahiyelerimiz iken, şimdilerde ilçe düzeyine getirilen Karakuş (Akkuş), Çilader (Çaybaşı), Laleli (İkizce) ve köylerindeki maden yataklarının dağılışı ise şöyledir :

Cüri Irmağı havalisinde Kaolen; Taflancık, Kiraztepe köylerinde Simli Kurşun; Kurtluca, Yüceler, Velibayraktar, Kertboğaz, Kuşculu, Akbaba, Fartıl, Çatak, Kocaman, Ballık, Tekke, Köklük, Kurna, Kale köylerinde Kurşun ve Manganez; Pelitliyatak, Tekkiraz civarında Bakır; Yağcı köyü ve İkizce ilçe merkezinde Maden Suyu; Cevizderesi hinterlandında Çimento Cevheri; Göbü, Gölevi, Kızılcakese köylerinde Demir; Çamalan köyünde Maden Suyu; Çayıralan köyü Sortulu ve Talaşmalan mevkilerinde Petrol Cevheri bulunmaktadır. İlçemizin Aynikola ve Cüri çevresindeki Cimil Çamur, toprak sanayimizin hammaddesini oluşturmaktadır.

Efendim; bu madenlerimizden Çatak, Kiraztepe, Laleli (İkizce) ve Kurna köylerindeki Kurşun madenlerimizin çıkarılması için ara sıra çalışmalar olmuştur. Velibayraktar köyü mevkiindeki Manganez madeni bir ara işletilmiş ve 250 - 300 ton arasında cevher elde edilerek, ihraç edilmiştir.

Bu madenlerin ocaktan çıkarılıp, Ünye'ye getirildiğini ve şimdiki Haznedar - Şirin İş Hanı'nın bulunduğu arsaya dökülüp depo edildiğini ve buradan da gemilere yüklendiğini ben çok iyi anımsıyorum.

Yüceler köyündeki Manganez madeni de bir ara işletilmiş 80 - 100 ton arasında cevher elde edilmiştir. Ancak; kalitelerinin istenilen düzeyde olmaması nedeniyle, bu çalışmalar sonra durdurulmuştur.

Kumarlı köyündeki Simli Kurşun madeni de bundan 80 - 85 sene evvel bir İngiliz Şirketi'nce kısmen işletilmiştir.

Şehrin Taşhane mevkiinden elde edilen Kireç Taşı, bina inşaatlarında kullanılmaktadır.

Ü.K.S. YAPIŞTIRICI
(seramik-fayans-bims-gaz beton-tas yapıştırıcı)

Anti bakteriyeldir. Bakteri barındırmaz. Bu nedenle bakterilerin neden olduğu fayans ve seramik patlamalarının önüne gecikir.
Banyo ve mutfaklarda hijyenik ortam yaratılır. Kuruma süresi daha toleranslı olduğundan daha geniş alanlarda çalışma imkanı sağlar.

Ü.K.S. DERZ DOLGU MADDESİ

B. Çimento, mermer tozu ve softHARC-DD katkılı olup, özel PWR katkisi ile Derz oranlarında %100 geçirimsizlik sağlar.

Ü.K.S. GRANiT YAPIŞTIRICI

Granit,mermer ve benzeri malzemelerin ince tabaka tekniği ile döşenmesinde kullanılan tek komponentli, kuru halde bulunan ve kullanımı su ilavesiyle hazırlanan bir harçtır.
Granit,mermerlerin iç ve dış mekanlarda, kuru ve ıslak bölgelerde (banyo - duşlar) beton sıva, şap, gaz beton üzerine uygulamalarda kullanılır.

Velibayraktar köyündeki ocaklardan elde edilen Renkli Ünye Taşı, ÜNTAŞ Şirketi'nin Akçay mevkiinde tesis ettiği fabrikalarında işlenmekte ve binaların dış cephe ve muhtelif dekorasyon işlemlerinde kullanılmaktadır. ÜNTAŞ bu güzel uğraşı ile kentimizin ismini, değişik bir cepheden Dünya'ya duyurmuştur.

Yukarıda tâdat ettiğim ve M.T.A. Enstitüsü Maden Envanteri Listeleri'nde kayıtlı olan bu madenlerimiz, güzel kentimizin ve çevresinin yeraltı zenginliklerini oluşturmaktadır. (Kaynakça : Ordu - 1997 Yıllığı, Sayfa : 98 - 100)

Memleketimizin renkli simalarından İpotek Ömer namıyla mâruf rahmetli Ömer Şenses, çevrede devamlı maden ve define arayışı yapardı.

Bir gün bu madenlerimizin rezerv durumları tetkik ettirilip, rantabilitelerini saptayacak bir müteşebbis hemşehrimiz çıkarsa, memleketimizin ekonomik çehresi değişecek ve yeni yeni iş alanları oluşacaktır.