kangal

ANA SAYFA
(Bu sayfa en son 29 Mayıs 2008 tarihinde güncellenmiştir.)

ZİLE EKOSİSTEMİNDE
KANGAL IRKININ
DOĞAL GÜZELLİĞİ

Araştırma : Dr. Orhan YILMAZ
Doktora Tezi, Ziraat Yüksek Mühendisi
zileliorhan62@hotmail.com GSM : 0 (505) 383 69 45

ZİLE EKOSİSTEMİNDE
KANGAL IRKININ
DOĞAL GÜZELLİĞİ
(Araştırmada yer alan bütün fotoğraflar orijinaldir ve Dr. Orhan YILMAZ arşivinden alınmıştır.)

Çocukluğum Tokat Zile'ye bağlı, Küçüközlü Köyü'nde geçti. Kendimi bilmeye başladığım yılları yâd ederken; iki dostun silûetini görür gibi olurum. Amcamın Gobel ve Çapar isimli Kangal Köpekleri… Bendeki hayvan sevgisinin, buna bağlı olarak Kangal Köpeği tutkusunun başlangıcıdır. Arkadaş havasındaki varlıkları, çocukluğumun bir bölümünü doldurmuştur. Gobel; Çapar'a nazaran 2 yaş büyük ve ağırbaşlı bir köpek idi. Köyün içinde gezerken bile, bazı köpeklerin kendisine havlamasına ses çıkarmaz, onlarla ilgilenmez, mağrur bir şekilde yoluna devam eder ve muhatap bile almazdı.

Çapar ve Gobel - Küçüközlü Köyü/Zile

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 07.04.2004

Çapar sık sık gelir, Gobel ile oynamak isterdi. Gobel, aynı evin köpeği olmasına rağmen, Çapar'la da oynamaz ve "Ağır ol, molla desinler" misali tavrını sürdürürdü. Gobel'in o mağrur, ağırbaşlı havası, aradan bunca sene geçmesine rağmen, hiç gözümün önünden gitmez. O köpekte bir ayrıcalık olduğunu sezmiştim, ama sebebini bilmiyordum. Şimdi anlıyorum ki, o bir Kangal Köpeği olduğu için böyleydi.

Hayvan sevgimi, köpekte; köpek sevgimi de Kangal Köpeği’nde yoğunlaştırdım. Bu sevgi beni araştırmaya, en sonunda da bu kitabı yazmaya kadar getirdi.

Anadolu dünyanın önemli gen merkezlerinden birisidir. Çok sayıda endemik böcek ve bitki türüne sahip olan bu coğrafyada, evcil hayvanlar için benzer şeyleri söylemek pek mümkün değildir. Evcil yerli hayvan gen kaynaklarımızın sayısı, adlarını bir çırpıda söyleyebileceğimiz kadar azdır. Nüfus artışı, yaşam düzeyindeki yükselme ve benzeri nedenlerle, yüksek verimli hayvanlarla üretim yapma arzu ve zorunluluğu, çiftlik hayvanları gen kaynaklarımızın hızla yok olmasına neden olmakta veya onları yok olma tehdidi ile karşı karşıya bırakmaktadır.

Nermin YILMAZ ve Yavru Kangalları POTUK

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 20.06.2004

Dr. Orhan YILMAZ ve Yavru Kangalları POTUK

Fotoğraf : Nermin YILMAZ - 20.06.2004

Dünyada bir ilin adı ile tanınmakta olan Ankara Keçisi gibi bir varlığımızın, anavatanı olan Anadolu'da hızla azalmakta olması ve ilgili çevrelerde yok olabileceği kaygısının ortaya çıkması ve hattâ koruma altına alınmış olması, belirtilen hususu vurgulamak için iyi bir örnektir. Kangal Köpeği de Anadolu'nun öz varlığı olması nedeniyle önem taşıyan bir ırktır. Yetiştirilme bölgesinde koyunculuk sektöründeki ve koyun sürülerine zarar veren yaban hayvanlarının sayısındaki gerileme, yetiştiricinin Kangal Köpeği'ne olan gereksinmesini azaltmakta, buna bağlı olarak da Kangal varlığı azalmaktadır.

1973'te 25 krş bedelle Çoban Köpeği diye bastırılan Posta Pulu (Altta)
1996'da 10.000 TL bedelle Kangal Köpeği diye bastırılan Blok Hatıra Pulu
Zile Verem Savaş Derneği'nin 60'lı yıllarda bastırdığı 5 ve 10 krş'luk Yardım Pulları

M. Ufuk MİSTEPE'nin Pul Koleksiyonundan Alınmıştır.

Son yıllarda, gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında, Anglo - Sakson kaynaklı oyunlar oynanıyor. "Kangal" ismi unutturularak, yerine "Karabaş Çoban Köpeği", "Anadolu Çoban Köpeği" gibi uydurma isimlerin konmaya çalışıldığı herkesin malûmudur. İsimle oynayarak; kökenin unutturulacağı görüşünde ve korkusundayım. Bir Kangal dostu olarak, buna karşı çıkılması gerektiği kanaatindeyim.

Çomar, 9 Aylık, Erkek (Ferruh Köknel, Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 11.11.2004

"Hz. İbrahim, Nemrut tarafından verilen emirle, büyük bir ateş yığınının içine atılmış. O sırada küçük bir kuş, gagasında birkaç damla su ile ateşin üstüne gelmiş. Suyu söndürmek için, ateşin üstüne dökmüş. Hz. İbrahim :

- Sen küçük bir kuşsun. Gaganda getirdiğin birkaç damla suyun, bu ateşin sönmesine ne faydası olacak ki? diye sorunca kuş cevap vermiş;

- Evet haklısın. Gagamda getirdiğim birkaç damla suyun, bu ateşin sönmesine bir faydası olmaz. Ama istedim ki, hiç olmazsa dostluğumuz belli olsun!...''

- Kangal Köpeği hakkında bir kitap yazayım da, hiç değilse sevgim belli olsun.

Köpek ifadesi tek başına, Etçiller Takımı’nın, Köpekgiller Familyası’ndan, boy ve biçim bakımından bir çok ırkı olan, insanlar tarafından çok yönlü faydalanılan, çok iyi koku alan, sadık; bekçilik, avcılık, sürü koruma gibi işler için kullanılan memeli bir evcil hayvan olarak geçer. Her ne kadar köpekler etçil olarak sınıflandırılsa da, günümüzde artık "hepçil", yani “ne bulurlarsa onu yiyen” olmuşlardır. Hayvanlar içerisinde insana en yakın olan köpek, aynı zamanda hayvanların en zeki olanlarından biridir.

Evcilleştirilmesi, son yapılan araştırmalara göre, İ.Ö. 15.000 yılına kadar uzanmaktadır. İ.Ö. 3000 ya da 2000 yıllarından kalma Eski Mısır resimleri, zarif av köpekleri (Saluki - İran Tazısı), güçlü çoban köpekleri (Mastiff) ve hatta küçük ev köpeklerini göstermektedir. Ayrıca eski Mısır'ın kutsal köpek mezarlarında, tazı, base ve bazı melez küçük köpek ırklarının iskeletleri bulunmuştur. Günümüzdeki “Dikkat Köpek” levhaları gibi, Romalılar’da kapılarına aynı anlama gelen, Latince “Cave canem” levhasını asıyorlardı (Clutton - Brock, 1996).

Gıllı, 17 Yaş, Erkek
Erkan Kutsal (Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

"Köpek, bütün hayvanlar içinde birkaç güzel huy ile sıfatlandırılmıştır ve o sıfatlar ile ün kazanmıştır. Hattâ sadakat ve vefâdarlığı atasözü olmuştur. Bu güzel ahlakına binaen, insanlar arasında kendisine mübarek bir hayvan nazarıyla bakılmaya layık iken, maalesef insanlar arasında temiz ve değerli değil, pis gözüyle bakılmıştır.

Tavuk, inek ve kedi gibi hayvanlarda, insanların onlara yaptıkları ihsanlara karşılık şükran hissi olmadığı halde, bu hayvanlar insanlarca temiz ve değerli sayılmaktadır. Köpekte hırs hastalığı fazla olduğundan, dış görünüş olarak kendisinin yanlış anlaşılmasına sebep olmaktadır. Halbuki o aslında insanlara karşı şükürdârdır. Mesela kedi insanı sever ve ona yaltaklanır. Ama beklediği hediyeyi alana kadar. Beklediği hediyeyi aldıktan sonra, öyle bir tavır alır ki, sanki sahibi ile arasında herhangi bir tanışıklık yokmuş gibi davranır. Fakat köpek öyle değildir, vefalıdır."

Kürtün, 3 Yaş, Erkek
(Halil Yılmaz, Tokat/Zile - Küçüközlü Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 07.12.2004

Esas yayılma alanı, Akkaraman Koyunu yetiştiriciliğinin yaygın olduğu Sivas, Tokat ve Yozgat üçgenidir. Bu 3 ilin dışında, Erzincan, Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Ankara, Kırıkkale, Konya, Karaman ve Aksaray illerinde de, değişen sayıda saf numunelerine rastlamak mümkündür. Fakat günümüzde Türkiye'de gitmediği yer kalmamıştır.

Aslan şeklinde vücut yapısı, yüzde ve kulaklarda siyah maske, kafatasına yapışık kulaklar, yukarı ve öne kıvrık kuyruk ile karakterize olmuştur. Post rengi boz ve bozun açık krem renginden, kızıl kahve rengine kadar değişik tonlarıdır.

Cesareti, sadakati, duygusallığı ön plâna çıkar. Kangal köpeği kendi sürülerini ve insanlarını korumada korkusuz ve yeteneklidir. Sürüsündeki hayvanlar, çocuklar, ev hayvanları ve çiftlik ya da köydeki diğer insanlara karşı naziktir. Ekstrem hava şartlarına dayanabilir. Böylesine iri bir ırka göre uzun ömürlüdür. İnsanları sever; ancak sürüyle de bağ kurar ve onu korur. Bağımsızdır, fakat aynı zamanda zeki ve eğitilebilirdir de. Eğitimle kontrol edilebilse de iri köpeklere ve diğer yırtıcı hayvanlara karşı saldırgandır.

Memati, 4 Yaş, Erkek
(Tayfun Eryılmaz, Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 07.12.2004

Kangal Köpeği, köpek türü içinde müstesna bir yeri işgal eder. Dünyanın en akıllı, en sadık ve en ağır köpek ırklarından biridir.

Batı ülkelerinde, klasik olarak tek çocuk, tek köpek yetiştirmek yaygındır. Batılı evine tek bir Kangal Köpeği alır ve besler. Köpeğini çiftleştirmek istediği zaman, Kangal Köpeği bulamazsa, ona en yakın ırkları kullanır. Senbernar, Mastiff ve Labrador gibi. Bu ise Kangal Köpeği'nin yozlaşmasına sebep olmaktadır. 2003 yılında, Kangal ilçesinde gerçekleşen 1. Uluslararası Kangal Köpeği Sempozyumu'nda bu açıkça görüldü. Yabancıların Kangal Köpeği diye gösterdikleri bazı resim ve slaytlar, Kangal X Mastiff, Kangal X Senbernar, Kangal X Labrador melezi idi.

Sonuç olarak; elimizdeki gerçek bir Türk köpek ırkı olan Kangal Köpeği'nin kıymeti bilinmeli ve ona sahip çıkılmalıdır. Kangal Köpeği'ni isteyen yerli, yabancı alsın, izin alarak yurt dışına götürsün. Kangal Köpeği dünyanın her yerinde yetiştirilsin, bakılsın, büyütülsün.

Çapar ve Galas
(Dr. Orhan YILMAZ, Tokat/Zile - Küçüközlü Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 01.11.2003

"Kangal" kelimesinin köken olarak, tekerlek anlamında ki, kang (kaZ) kelimesinden geldiğini belirtmiştik. Bu konudaki iddiam şudur ki; Kangal Köpeği bu ismini, uyarıldığı zaman tekerlek gibi sarmal olan yuvarlak, karakteristik şekildeki kuyruğundan almıştır. Bilahare, içinde bulunduğu Türk boyuna da isminin verilmesine vesile olmuştur.

Bazı Türk boyları adını, içinde bulundukları sosyal hayatta sahip oldukları nesnelerden almışlardır. Mesela keçileri beyaz renkli olana Akkeçili Boyu, siyah olana da Karakeçili Boyu denmiştir.

Mahşer, 8 Aylık, Erkek
Tayfun Eryılmaz (Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 04.02.2003

Muhtemelen Orta Asya'da iken, Kangal Köpeği'nin ismi Kang Köpeği idi. İçinde bulunduğu boya da, Kang Köpeği'nden dolayı Kanglı denmekte idi. Çünkü Türkçe'de "lı, li, lu ve lü" ekleri, sahiplilik belirten eklerdir. Karakoyunlu demek, karakoyunu olan demektir. Aynı şekilde, Kanglı da, Kang'ı yani Kangal Köpeği olan manasına gelebilir.

Türkler, Ana Yurt'ları olan Orta Asya'yı kuraklık ve nüfus artışı nedeni ile; boylar halinde terk ederken "Kanglı Türk Boyu" hayvan olarak yanlarında 3 şeyi getirmişlerdir: At, it ve koyun. At; binek ve çeki hayvanı olarak, it; insan ve hayvanlara bekçilik hizmeti için kullanılıyordu. Koyun ise; hem yolculuk esnasında gıda vazifesi görüyordu, hem de tek malları idi.

Tamu ve Albız
(Orhan YILMAZ, Tokat/Zile - Küçüközlü Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 07.04.2004

Günümüzde başlıca İç Anadolu’da bulunan Kangal Köpeği ve Kangal Koyunu da, büyük göç sırasında getirilen hayvanların neslinden gelmektedir. Yani her ikisi de özbeöz Türk Malı'dır.

Tesadüfen Kangal ilçesine gelen, burada misafir olan, buradan yavru alan Messrs J. Lloyd, D. Lyth ve Dr. Withof - Keus, sayesinde "Kangal" ismi, yabancılar tarafından ırk ismi olarak öne çıktı. Bu kişiler Kangal ilçesine değil de, Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesine veya Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesine gelmiş, misafir olmuş ve yavru almış olsalardı, bu ırkın ismi "Pınarbaşı Köpeği" veya "Akdağmadeni Köpeği" olacaktı.

Son yıllarda, Kangal Köpeği üzerine, Anglo-Sakson kaynaklı, uluslar arası bir oyun sergilenmektedir. Bu oyuna göre, önce Kangal Köpeği'ndeki, Kangal ismi ortadan kaldırılmak istenmektedir. Gerisi kolaydır. Bu sayede önce ismi unutturulup kökeni kaybettirilecek, sonra da uygun bulunan bir yere mal edilecektir.

Dikkat edilirse, batı dünyasında kurulan Kangal Köpeği kulüplerinin hemen tamamında, Kangal ismi özellikle kullanılmamaktadır. Bunun yerine "Karabaş", "Anadolu Karabaş", "Anadolu Çoban" gibi uydurma isimlerle, kulüp ve dernekler kurulmaktadır.

Galas ve Kütük
(Orhan YILMAZ, Tokat/Zile - Küçüközlü Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 24.10.2003

Bu iki cesur ve asil hayvanın yolu, sürekli kesişmektedir. Gerek morfolojik yapı, gerekse huy ve karakter özellikleri itibariyle birbirine oldukça benzeyen bu iki hayvan, 3. bir tür yüzünden sık sık karşı karşıya gelir: Koyun…

1 - Cesaret : Kurda gidecek Kangal cesur olmalıdır. Bir çok Kangal, bırakın kurdu görünce, kokusunu alır almaz, oradan hemen uzaklaşır. Görse bile kafasını öte tarafa çevirir. Cesur değilse nasıl kurdun peşinden gitsin?

2 - Sürat : Kurdun peşinden gidecek cesareti olan Kangal'ın, kurdu yakalaması için, süratli olması gerekir. Süratli ve uzun süre koşmaya uygun nefesi olmazsa, Kangal kurdu nasıl yakalasın?

3 - Güç : Kangal'ın cesareti var, sürati de var. Kurdu yakaladı. Kurdu boğması için, yeterli gücü olması lazım. Kurdu boğacak cüssesi ve gücü olmayan bir Kangal, kurdu nasıl boğsun?

Karabaş, 7 Yaş, Erkek
Bektaş Akgül (Tokat/Zile - Çayır Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Kangallı Turhan KANGAL, "Kangal Köpekleri" kitabında şöyle bir sınıflandırma yapmaktadır :

1 - Kurda giden Kangallar : Cidago yüksekliği 72 - 85 cm arasında değişir. Yandan bakınca, göğüs kısmı geniş, karın kısmı dardır. Bel kısmı hafif kambur, arka en az 10 cm düşüktür. Arka bacakları, sanki birbirine dolaşacak kadar yakın durur. Arka ayakları yere daha yakın açılıdır. Çoğu kırçıl tüylüdür. Tüyleri sürekli dik durur. Burunları sivricedir. Yüzleri sürekli asıktır. Kuyrukları uzundur ve pek kıvrılmaz. Arka ayaklarında Kurtçul Tırnak bulunur.

Dişi köpekler birkaç yılda bir yavru yaparlar. Bir batında doğurdukları yavru azami üçtür. Enikleri, 1 yaşına kadar hırçın olur, canlı ne görseler saldırırlar. 1 yaşından sonra uysallaşırlar.

Genellikle sahiplerini mahcup edecek kadar bakımsız görünümlüdürler. 3 grup içinde aslında en az yal yiyen bunlardır ama, yemeğe başlayacakları zaman, hiç doymayacakmış gibi sabırsızlık gösterirler ve birbirleri ile hırlaşıp kavga ederler.

Kurt kokusu aldıkları veya izine rastladıkları zaman, yerinde duramazlar. Hedefe kilitlenip, kurdun izini takip ederken, gözleri hiçbir şeyi görmez.

Tayfun ERYILMAZ
Kurt Boğmuş Kangallar - (Tokat/Zile - Merkez)
Kurtboğan, 2 Yaş, Dişi ve Çomar, 1.5 Yaş, Erkek

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Kangal Köpeği iyi ve uzun koşucudur. Kangal Köpeği kurda yaklaştığı zaman, onu yere yıkmak için, yandan omzu ve göğsü ile vurur. Bu vuruş esnasında, her zaman kurdun belinin kırıldığı doğru değildir. İkisi de yan yana koşan iki hayvandan birisinin, diğerine bel kıracak kadar sert bir hamle yapması çok zordur. Eğer kurt hareketsiz dursa da, Kangal Köpeği gelip yandan diklemesine vursa, belki o zaman kurdun beli kırılabilir.

Hamleyi yiyen kurt olduğundan, büyük çoğunlukla, Kangal daha önce toparlanır ve kurdun boğazını tutar ve öldürür. Buna rağmen, kurt can havliyle debelenir. Tırnakları ile Kangal Köpeği'nin karın bölgesi başta olmak üzere, bir çok yerinde yara açar.

Eğer kurt yerden önce kalkarsa, büyük ihtimal kaçacaktır. Kaçamazsa; köpeğin en hassas yerlerine; boğazına, kulağına veya cinsel organlarının olduğu bölgeye saldırır.

Yukarıda da görüldüğü gibi, kurdun cüssesi ile Kangal Köpeği'nin cüssesi arasında fark vardır. Kurt biraz daha hafiftir. Bu kurt için bir dezavantajdır. Ama kurdun vahşi, cesur ve büyük ihtimal çok aç olması ile jilet gibi keskin dişlere sahip olması, bu dezavantajı bazen üstünlüğe çevirebilmektedir.

Kurtboğan ve Çomar Kangalların Boğdukları Kurt

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Annelik vasfı : Yavrularına karşı çok şefkatli ve mükemmel annedirler. Kendileri et yerken, yavruları yanına yaklaştığı zaman, hemen geri çekilirler. Yavrularına bırakırlar. Yavrulara karşı herhangi bir tehdit olduğunda, yavrularını ölümüne korurlar

Duygusallığı : Kendilerine karşı yumuşak veya sert davranıldığı zaman, aynıyla mukabele ederler. Sevgi ile muhatap olduklarında, tavır, hareket, mimik, havlama ve inleme gibi çok çeşitli yollarla karşılık verirler. Tam tersine, kötü muamele gördükleri zaman, eğer bunu yapan sahipleri ise küser, kabuklarına çekilirler.

Farz edelim siz sabah köpeğinize kızdınız ve işe gittiniz. Akşam tekrar eve geldiniz, ama sabah kızdığınızı unuttunuz. Ama köpeğiniz unutmamıştır ve sizin yanınıza gelmez, gelse bile süklüm püklüm, başı öne eğik bir haldedir. Siz niçin böyle davranıyor diye düşünürken, ona sabah kızdığınız ve onu küstürdüğünüz aklınıza gelir. Ona gösterdiğiniz sevgi ile tekrar barışırsınız.

Haydut ve Beyaz, İkisi de 14 Aylık ve Erkek
(Orhan Yılmaz - Tokat/Zile - Küçüközlü Köyü))

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 04.12.2004

Kıskançlığı : Sahibi başka bir köpeği sevdiği zaman, kıskanırlar ve bunu sahiplerine hal ve tavır ile belli ederler. Bazen sevilen köpeğe zarar verdikleri olur.

Sadakati : Sahiplerini yitirdikleri veya onlardan ayrı kaldıkları zaman, yemeden içmeden kesilirler. Gözleri donuklaşır, hareketleri yavaşlar. Yüz hatları, çökmüş bir insanın halini hatırlatır. Günlerce ulur, ağlar, huysuzlanır, hayata küserler. Birbirleri ile boğuşur veya gelişi güzel toprağı eşerler. Trafik kazası sonucu eşlerden birinin ölmesi sonucu, diğerinin günlerce ölen eşinin başında beklediği, çok sık şahit olunan hadiselerdendir.

Yemek Terbiyesi : Eğer küçüklükten itibaren, sadece sahibi tarafından beslenmeye alıştırılmış ise, başkasının verdiği yemeği yemez. Kendisini besleyen sahibi hariç, yemek yerken yanına kimseyi sokmaz. Gerçek Kangal sahipleri, Kangal'ı ile dostluk kurmuş kimseler, köpeği et yerken, ağzından etini geri alabilirler.

Çomar, 1.5 Yaş, Erkek ve Mahşer, 6 Aylık, Erkek
(Tayfun Eryılmaz, Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Tuvalet Terbiyesi : Yattığı, yaşadığı yere işemez ve pislemezler. Buna doğdukları andan itibaren riayet ederler. Yeni doğmuş ve gözü kapalı bir yavru bile, yattığı yerden sürünerek biraz uzaklaşır, ihtiyacını gördükten sonra geri gelir.(*)

İnsan Sarraflığı : Kötü niyetli ve iyi niyetli kişileri birbirinden ayırabilirler. Çok sık olmasa da, bazı köpekler sebepsiz yere bazı insanlara saldırırlar. Bunu, biraz yetiştirmeye, biraz da o kişinin kötü karakterli ve negatif elektrik yaymasına bağlayabiliriz. Sürekli kötü muamele görmüş, dövülmüş, sevgi görmemiş, bağlı tutulmuş, dar veya karanlık bir mekanda tutulmuş köpekler saldırgan eğilimler gösterebilirler.

Sahibinin samimi arkadaşlarını tanır, onlara müsamahalı davranır. Ama araya mesafe koyar. Sahibi yanındayken, sahibinin arkadaşı eve geldiğinde ses etmez ama, sahibi yokken içeri bırakmaz.

Ayfatun, 3 Yaş, Erkek
(Mustafa Açıkgöz, Tokat/Zile - Evrenköy Kasabası)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 04.04.2004

Zayıflara karşı merhameti : Kadınlara, çocuklara, kendinden cüsse olarak çok küçük köpeklere saldırmaz, çok zorlanmadıkları takdirde, zarar vermezler. Bilhassa çocuklara karşı çok sabırlıdırlar. Küçük yavrular dahi, çocuklarla daha çabuk ve iyi ilişki kurarlar.

İş ciddiyeti : Eğer bir koyun sürüsüne bekçilik ediyorsa, sürüden ayrılan bir koyunu yalnız bırakmaz. Koyun kımıldayamayacak durumdaysa, başından ayrılmaz. Bazen çobanın unuttuğu veya attığı değersiz bir eşyayı, kırık bir tabağı bile beklediği olur.

Normal şartlarda, kendilerine saldırılmadığı ve kendisinin sorumlu olduğu alana girilmediği zaman, saldırgan değildirler. Böyle bir durumla karşılaştıkları esnada, sırasıyla şu hareketleri yaparlar;

1 - Yabancı bir kimse kendi sorumluluk alanına izinsiz girerse, önce hareketsiz kalır, dikkat kesilir ve gözlerini muhatabına diker.

Garip, 1.5 Yaş, Erkek
Erkan Kutsal (Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

2 - Karşıdaki bu mesajı almaz ve ilerlemeye devam ederse, eğer oturuyor veya yatıyorlarsa, hemen ayağa kalkarlar. Tam cepheden durarak, hafif geriye kaykılır, başlarını öne eğerler. Gözlerinin üst tarafından bakmaya başlarlar. Müteakiben hafif bir hırlama sesi gelir. Kuyruk tam ileriye doğru, halat kangalı gibi kıvrılmıştır. Kulakları geriye yatmış, sırt tüyleri dikleşmiştir. Vücudu yay gibi gerilmiştir. Ağzı da gerilmiştir ve hırlarken, dişleri hafiften gözükür.

3 - Karşıdakinin kışkırtıcı hareketi devam ediyorsa, bu aşamada, olduğu yerde havlamaya, bu arada bol bol dişlerini göstermeye başlar. Havlarken ağzından salyalar saçılmaktadır.

4 - Tecavüz yine devam ediyorsa, bu sefer rakibin üstüne, havlayarak hamle yapmaya başlar. Maksadı onu durdurmak veya bir yere sıkıştırıp, etkisiz hale getirmektir.

5 - Eğer saldırgan mesajı almamakta ısrar ediyor ve durmuyorsa, artık bu safhada üzerine saldırmaktan başka bir çaresi kalmaz.

Ceto, 1.5 Yaş, Erkek
(Mahmut Akalan, Tokat/Zile - Merkez) Çekerek Merkez

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 07.12.2004

Bir çok Kangal Köpeği yetiştiricisi, köpeğinin herkesin köpeğinden büyük olmasını ister. Fakat bu iriliğin sınırı ne olmalıdır, bu çok önemlidir.

Eğer elimizdeki hayvan, bir inek olsaydı, bunu anlamak kolay olurdu. Çünkü ne kadar iri cüsseli olursa, o kadar daha fazla süt elde etme şansımız olabilirdi.

Eğer elimizdeki hayvan, bir besi sığırı olsaydı, bunu anlamak da kolay olurdu. Çünkü ne kadar iri cüsseli olursa, o kadar daha fazla et elde edebilirdik.

Rozi, 1 Yaş, Dişi
Tayfun Eryılmaz (Tokat/Zile - Merkez)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 04.02.2003

Şurası unutulmamalıdır ki; Kangal Köpeği'nin asli vazifesi, koyun sürüsüyle yaylıma gitmek ve sürüye bütün gün bekçilik etmektir. Bu görev, bütün gün açık arazide, güneşin altında, sürüyle beraber gezmeyi gerektirir. Acaba çok ağır ve hantal bir Kangal mı daha kolay gezer, yoksa şimdiki normal yapıda, çevik bir Kangal mı?

Başka köpeklerin, kurtların ve vahşi hayvanlarına saldırısına uğradığı zaman, acaba çok ağır ve hantal bir Kangal mı daha kolay koşar ve dövüşür, yoksa şimdiki normal yapıda, çevik bir Kangal mı?

Kangal Köpeği zaten bu cüssesiyle bile kurtla, çitayla, çakalla, dağ kedisiyle, vaşakla, rahatça baş ettiğine göre, köpekler, kurtlar ve diğer vahşi hayvanlarla mücadele için, daha ağır bir Kangal Köpeği yetiştirmek, ona hakaret olmaz mı?

Minos, 5 Yaş, Erkek
Hasan Akgül (Tokat/Zile - Çayır Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Çünkü cesaret kalıpta, boyda, bosda değildir. Yürektedir, kandadır. O cesur yürek, şu anda Kangal Köpeği'nde mevcuttur. 5. Bölümde, "Kurda giden Kangal'ların özellikleri" bahsinde, Kurtçul Kangal’ların, diğer Kangal’lardan daha ufak ve hafif yapıda olduğu belirtilmiş idi.

Kulak kepçesinin vazifesi; köpeğin kulağına girebilecek toz, toprak, çöp, pislik gibi yabancı maddeler, sinek, sivrisinek gibi haşaratlar ile rüzgar, kar ve yağmur suyu gibi tabii olaylardan, kulağın zarını korumaktır. Anatomik olarak, Kangal Köpeği'nin kulak kepçesi büyük, sarkık ve etlidir. Kafatasına yapışık şekilde durur ve vazifesini gayet iyi yapar.

HacıYılmaz (Tokat/Zile - İstasyon)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 19.09.2003

Bir çok Kangal Köpeği yetiştiricisi, 3 sebepten köpeklerin kulağını keserler. Bunların mazeretleri şöyledir :

1 - "Kangal'ın kulakları çok etli olduğundan, iyi duyamıyor. Bu yüzden bekçilik görevini iyi yapamaz."

2 - "Gerek diğer köpeklerle boğuşurken, gerekse kurt ile boğuşması esnasında, kulağından tutulabilir. Kulağı etli ve hassas olduğu için, bu durumda kıpırdayamaz ve yenilir."

3 - "Herkesin köpeğinin kulağı kesik. Hem ben, köpeğimi böyle daha çok seviyorum, köpeğime kesik kulak yakışıyor."

Herkesin kendine göre bir mazereti vardır. Avrupa ülkelerinde, köpeklerin kulaklarının kesilmesi, "Hayvanları Koruma Kanunu" ile yasaktır ve kesen hapis cezası ile cezalandırılabilir. Bundan dolayı, Batı ülkelerinde Kangal Köpeklerinde bütün kulak kepçeleri yerli yerindedir.

Zalim, 5 Yaş, Erkek
Mustafa Akgül (Tokat/Zile - Çayır Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Kulak eğer kesilecekse : Yavru en fazla 2 aylıkken kesilmelidir. Çünkü, daha büyük yaşlarda, kan damarları geliştiğinden, kesim ve kesim sonrası, yara bakımı çok zahmetli olmaktadır. Kesim işi mümkünse bahar aylarına denk getirilmelidir. Yazın yapılan kesimde, yaranın kurtlanması, kışın yapılan kesimde, yaranın soğuktan azması riski vardır.

Kesim işi muhakkak bir veteriner hekim tarafından yapılmalıdır. Böylece kesim işi, usulüne uygun bir şekilde, kulağa güzel şekil verilerek, anestezi ile uyutularak ve kesim sonrası dikiş atılarak yapılmış olur.

(Çok özür dileyerek) bazı vicdansızlar, yavru henüz birkaç günlük iken, 2 kulaktan tutup, yavruyu döndürerek kulağı koparmaktadırlar. Bunu vicdanla, insanlıkla bağdaştırmak mümkün değildir.

Keleş, 6 Yaş, Erkek
Hüseyin Akgül (Tokat/Zile - Çayır Köyü)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Çok kere kulak kepçesi, çok biçimsiz şekilde ve kafa derisinin fazladan bir kısmı ile birlikte kopar. Kafatası kemiği gözükür. Yavru eğer ölmezse, kulak sakat kalır. Fakat yavru çok kere, mikrop kaparak ölür. 1 - 2 günlük yavruya yapılan bu zulmün hesabının, bu dünyada sorulmasa bile, öbür dünyada nasıl verilebileceğinin cevabını, okuyuculara ve vicdan sahibi, gerçek Kangal Köpeği yetiştiricilerine bırakıyorum.

Basit birkaç komutun dışında, Kangal Köpeği'ne sıkı bir eğitim verilmesine karşıyım. Kangal Köpeği'nin bağımsız düşünen, özgür ve lider karakterli olması, onun sıkı bir eğitime tutulmasını zorlaştırmaktadır. Bir sirk köpeği gibi, bir çok lüzumlu, lüzumsuz şey öğretmek uğruna Kangal Köpeği'ne, aşırı bir eğitim yaptırılmamalıdır.

Garip, 4 Yaş, Erkek
M. Ayhan Ayaz (Tokat/Zile - İstasyon)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Zaten eğitim yaptırmak, Kangal'ın karakterine pek uymaz. Kangal Köpeği'nin hürriyetine aşırı düşkün karakteri, eğitilmelerinde sıkıntı meydana getirmektedir. Hem aşırı bir eğitime karşı olduğumdan, hem eğitim konusunda fazlaca tecrübe ve bilgim olmadığından, bu konuyu kısa geçeceğim.

Köpeğin evde yemeğini kim veriyorsa, eğitmeni de o olmalıdır. Çünkü köpeğin gözünde sahibi, kendisini doyuran, ona bakandır.

Kangal Köpeği'ni eğitirken Pavlov şartlanması yönteminden başarıyla yararlanılır. Rus bilim adamı Pavlov, bir köpeğe zil çalmış, hemen peşinden yemek vermiş. Bunu bir çok kere tekrarlamış. En sonunda, zil çalmış, ama yemek vermemiş. Köpeği incelediğinde, ağzından salyaların aktığını görmüş. Çünkü köpek için zilin çalması demek, yemek verilecek olması demektir. Hemen sindirimle ilgili salgılar (tükürük, mide salgıları) salgılanmaya başlamıştır.

Yolkesen, 3 Yaş, Erkek
M. Salim Yılmaz (Tokat/Zile - İstasyon)

Fotoğraf : Dr. Orhan YILMAZ - 06.01.2003

Meselâ sahibi “Dur Eğitimi”nde, tasmasından kısaca tutar, beraber yanında yürütür. "Dur" der, aynı zamanda hemen tasmadan asılarak köpek durdurulur. Peşinden bir mükâfat yiyeceği verilir. Bu üst üste bir çok kez tekrarlanır, sonunda "Dur" dendiği zaman, tasmayı çekmeye lüzum kalmadan, kendisi durur, şekeri yine verilir. Belli müddet yaptıktan sonra, şeker de verilmez. Sadece "Dur" komutu ile durmaya alıştırılır.

Yavru 1 aylıkken, "Gel" komutuna itaat etmeye başlar. Sırasıyla diğer komutlara alıştırılmalıdır. Komutlar tek heceli, en çok 2 heceli olmalıdır. Komutlar verilirken, el, yüz mimikleri ve ses tonu ile desteklenmelidir.

Zile Makaleleri Sayfasına

Dönmek İçin TIKLAYINIZ