hirtius

ANA SAYFA
(Bu sayfa en son 03 Eylül 2008 tarihinde güncellenmiştir.)

CÆSAR - CIVIL WAR
HIRTIUS COMMENTARIES
ALEXANDRIAN WAR
(İSKENDERİYE SAVAŞI)

Yazan : Aulus HIRTIUS
Çeviren : William DUNCAN (Lâtince - İngilizce)
Çeviren : Bekir YILDIZ (İngilizce - Türkçe)

Orijinal eserin mütercimi William DUNCAN,
Eserin kısmen tercümesini yapan Bekir YILDIZ ve
Eseri kamuoyuna tanıtıp, kısmî yayınlayan M. Ufuk MİSTEPE.

http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=A1ARTA0002453
Bekir YILDIZ ve M. Ufuk MİSTEPE Fotoğraf Arşivi

C. Julius Cæsar's Commentaries of His Wars in Gaul, and Civil War
Sezar'ın Zela'da II. Pharnakes ile yaptığı savaşın detaylarını anlatan Aulus HIRTIUS'un "İskenderiye Savaşı" adlı eseri.

1) Julius Caesar, Aulus Hirtius, C. Oppius tarafından. Çev. Martin Bladen. Yay. Tar. 1737. 430 sh. Orijinalin kaynağı Michigan Üniversitesi.
2) Alexandrian War. African War. Spanish War, Julius Caesar tarafından. Çeviren A. G. Way. Yayın tarihi 1955. Harvard University Press.
Bu ciltte Romalı büyük devlet adamı Julio Sezar (MÖ 100 - 44) tarafından gerçekleştirilen seferleri anlatan ancak Sezar’ın kendisi tarafından kaleme alınmamış üç çalışma yer almaktadır. Aynı zamanda diğer bazı bölgelerdeki sorunlara da temas eden “İskenderiye Savaşı” adlı çalışmanın, genellikle “Galya Savaşı” adlı eserin son kitabını yazan kişi olarak kabul edilen Aulus Hirtius tarafından (MÖ 90 - 43, Sezar’ın arkadaşı ve astı) yazılmış olması muhtemeldir. “Afrika Savaşı” ve “İspanya Savaşı” adlı çalışmalar ise, ihtiva ettikleri ayrıntılı izahata bakılırsa, Sezar’ın seferlerine bizzat katılmış subaylarca hazırlanmıştır. Her üç çalışma da Sezar’ın kariyerine ilişkin önemli bilgi kaynaklarımız arasındadır. Sezar’ın The Loeb Classical Library baskısı üç cilt halinde tab edilmiştir.

1) Sezar savaşa hazırlandı. 2) Benzer şekilde İskenderiyeliler de harp için hazırlık yaptı. 3) (O sıralar) Ptolemy’nin kızı Arsinoe en yüksek otoriteydi. 4) (Savaşta) İskenderiyelilerin Romalıları susuz bırakma plânı (vardı). 5) Sezar askerlerine bir konuşma yaptı; askerler kuyular kazmaya koyuldular ve böylece suya eriştiler. 6) Sezar gemilerini de beraberinde getirdiğinden denizdeki birçok müsabakada (İskenderiyelilere karşı) avantaj sahibiydi. 13) Derken (Sezar) limana hâkim olan hisarların bazılarını ele geçirdi. 14) Öte yandan hücum teşebbüslerinin bazılarında da muvaffak olamayıp geri püskürtüldü ve yüzerek güç belâ kurtuldu. 15) Bu başarısız teşebbüsler sadece (Sezar’ın) askerlerin(in) şevklerinin daha da artmasına yol açtı.

16) İskenderiyelilerin isteği üzerine, Sezar onlara kralları Ptolemy’yi gönderdi. (Ancak) Kral Ptolemy derhal Sezar’a düşman oldu. 17) (Ptolemy ile girdiği) bir çatışmada Sezar’ın filosu zayıf durumdaydı. 18) Sezar’ın arkadaşı olan Mithridates, ki Pelusium’a hükmetmekteydi, kalabalık bir ordunun başında İskenderiye’ye doğru ilerledi. 19) (Mithridates’e) karşı koymaya çalışan Kral (Ptolemy)’nin kuvvetleri kayıp vererek geri püskürtüldüler. 20) Mithridates’in yardımına koşan Sezar ile askerlerini takviye eden Ptolemy’ye ait bütün kuvvetlerin karşı karşıya geldiği bir savaşa tutuşuldu ve bu savaşta Kral (Ptolemy) tam bir bozguna uğradı. 22) Sezar düşman kampını yerle bir ederken kaçmaya çalışan Kral (Ptolemy) suda boğuldu.

23) İskenderiyelileri teslim olmaya zorlayan Sezar Mısır’da tekrar sükûneti sağladı. 24) Ve bir krallık kurarak Kleopatra ile (Kleopatra’nın) kardeşinin idaresine verdi. 25) Bu arada Sezar’ın generallerinden Domitius Calvinus Küçük Ermenistan’da Pontus Kralı (Pharnaces) ile yaptığı harpte mağlup oldu. 32) Eş zamanlı olarak Gabinius, Q. Cornificius tarafından cesurca müdafaa edilen Illyricium’da önemli bir yenilgi aldı. 34) Ancak bu kayıp daha sonra, Illyricium’u tekrar Sezar’ın hâkimiyeti altına sokan Vatinius’un kahramanlığı sayesinde telâfi edildi.

38) O sıralar İspanya’da, Cassius Longums’un zorbalıklarından dolayı kargaşalar ortaya çıktı. 42) Suikastçiler Cassius’u yaraladı. 43) Suikast olayından sonra Cassius daha da zalimce davranmaya başladı. 44) Bu yüzden de yeni karışıklıklar zuhur etti. 50) Bu karışıklıklar en sonunda Lepidus’un gelmesi ve Cassius’un ölmesiyle yatıştırıldı. 52) Sezar Suriye’deki işlerini yeniden yoluna koydu. 53, 54) Klikya, Kapadokya ve Gallograecia’da (işleri düzene soktuğu) gibi. 55) O vakitten sonra Sezar Pontus Kralı (Pharnaces) ile iyi geçindi. 56) (Ancak) ne zaman ki Pontus Kralı’nın (Pharnaces) taahhütlerini yerine getirmediğini gördü, işte o vakit savaş açmaya karar verdi. 59) Düşüncesizce savaşa giren Pontus Kralı (Pharnaces) büyük bir bozguna uğradı ve ordusu darmadağın oldu. 62) Pontus’un böylece süratli bir şekilde yeniden ele geçirilmesiyle tüm Asya vilâyetlerinde asayiş sağlanmış oldu ve Sezar İtalya’ya döndü.

25) Mısır’da bu olaylar cereyan ederken Kral Dejotarus, Sezar’ın Asya ve civar bölgelerin yönetimini tevdi ettiği Domitius Calvinus’a başvurarak, kendi krallığı olan Küçük Ermenistan ve Ariobarzanes’e ait olan Kapadokya’yı yerle bir etmek isteyen Pontus Kralı’na (Pharnaces) mâni olmasını rica etti. Çünkü ancak bu tür aşağılamalara mâruz kalmamaları halinde Sezar’ın emirlerini yerine getirmeleri ve ödemekle yükümlü oldukları parayı toplamaları mümkün olabilirdi. Savaş masraflarını karşılamak için gerekli parayı temin etme zorunluluğuna hassas olduğu gibi yabancı bir hükümdarın dost ve müttefiklere ait ülkelere zarar vermesinin Roma halkına ve Sezar’a saygısızlık, kendi adına da bir rezalet olacağını düşünen Domitius, Pontus Kralı’na (Pharnaces) elçiler göndererek, Ermenistan ve Kapadokya’dan derhal çekilmesi ve bir iç savaşın ortasında bulunan Roma halkının onurunu ve haklarını daha fazla çiğnememesi gerektiğini bildirdi.

Fakat, kendisi bizzat ordunun başında bulunduğu takdirde elçilerin (Pharnaces’e) vereceği mesajın daha etkili olacağına inanan Domitius, Asya’da bulunan tümenlerini geri çekti. Tümenlerden ikisini Sezar’ın talebi üzerine Mısır’a sevk ederken 36. tümeni kendi kuvvetlerine kattı. Dejotarus da bizim yöntemlerimize uyarak yıllar boyu eğittiği iki tümen asker ve yüz tane at ile bu kuvvetlere dahil oldu. Aşağı yukarı aynı sayıda at da Ariobarzanes tarafından teçhiz edildi.

Domitius aynı zamanda P. Sextius’u son dönemde Pontus’ta vergiye bağlanan tümen için defterdar (questor) C. Plaetorius’a; Quinctius Patisius’u da yedek kuvvet temin etmek için Klikya’ya gönderdi. Tüm bu kuvvetler Comana’da buluşmak için emir almışlardı. Derken, elçiler Pharnaces’in “Kapadokya’yı terk ettiğini, ancak veraset yoluyla kendisine intikal etmiş olan Küçük Ermenistan’ı elinde tuttuğunu, bununla birlikte tüm varlığıyla Sezar’ın kararlarına ve emirlerine derhal âmade olduğunu” bildiren cevabıyla döndüler.

Sezar’ın Pharnakes ile yaptığı savaş alanının krokileri, RıceHolmes, Rom. Rep. III. 1923 ve Kramayer-Veith, Schlacten Atlas