Makale : Murat ŞAHİN - მურათ შაჰინ

ÜNYELİ GÜRCÜLER
ქართველები უნიედან (თურქეთი) (მურათ შაჰინ)

            Önsöz :

            Ünye, Karadeniz sahilinin şirin ilçelerinden birisi. Bu şirin ve güzel ilçenin tarihi M.Ö.'sine kadar gidiyor. Birçok halkın yaşadığı bu topraklara 1877 - 78 Osmanlı - Rus Savaşı'ndan sonra (veya bilinen adı ile 93 Harbi'nden sonra) Kafkasya’dan Müslüman ahali de yerleştirildi. 93 Harbi'ni kaybeden Osmanlı Devleti, orada yaşayan Müslüman ahalinin ne olacağı sorunu ile de yüz yüze kalmıştı. İmzalanan anlaşma sonucunda Batum ve Acara bölgesinde yaşayan Müslüman halk 3 yıl içinde ya bölgeyi terk edecek ya da Rusya vatandaşı olacaktı. Göçün ana sebeplerinden biri bu savaş olsa da göçün yoğun olmasının başka sebepleri de vardır. Bununla ilgili bir çalışma tarihçilerimizi beklemektedir.

Yenikent Beldesi

            Aynı tarihlerde ve sonraki yıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nun çekilmek zorunda kaldığı Balkanlar ve Kafkaslar’dan kitleler halinde göçler başlamıştı Anadolu’ya. Benim burada incelediğim halk Güney Kafkasya’dan Anadolu’ya, özellikle Karadeniz sahili boyunca yerleştirilen halklardan biri olan Gürcüler. Diğer Kafkas halkları gibi Gürcüler de 93 Harbi'nden sonra kitleler halinde Anadolu’ya göç etmeye başladılar. Bu göç hakkında detaylı bir araştırma günümüze dek yapılmamıştır. Muhaceret esnasında birçok insan yollarda salgın hastalık, olumsuz göç koşulları nedeniyle ölmüştür.

Thilis Krepvaşi Gogo Bağana - Kortzilşi Saçmelebi

http://www.genatsvale.net//images/rsgallery/original/gogodathili.jpg - http://www.genatsvale.net//images/rsgallery/original/kortzilshisachmeli.jpg

            Benim araştırma konum ise Ünye’ye yerleştirilen Gürcüler hakkında (Kartveliler). Bu çalışma bilimsel bir araştırma değil. Sadece o bölgede yaşayan Gürcülerin dili (lehçesi), âdetleri, kısacası yaşam tarzları ile ilgili bir çalışma. Özellikle kullanılan dilin (lehçenin) unutulmaması, eskilerin kültürel özelliklerinin yitirilmemesi için yapılmış bir çalışma. Biz de güzel Anadolu’muza, köklü bir kültüre sahip olan Gürcülerin de katkısı unutulmasın ve o kültürel değerlerden kitaplarda korunabilecek olanlarını koruyalım düşüncesiyle bu çalışmayı yapmaya karar verdik.

            Türk alfabesiyle Gürcüce kelimelerin telâffuzu ve yazımı mümkün değil. Gürcü alfabesi 5’i ünlü 28’i ünsüz olmak üzere 33 harften oluşan, sadece Gürcüler ve Gürcüler'e akraba olan (Lazlar, Svanlar, Megreller) halkların kullandığı bir alfabedir.

            Gürcüce’deki, Dz, k, k, c, tz, ts, p, t, h harflerinin Türk alfabesinde karşılığı yoktur. Tzkali : Su demek. Buradaki tz ve k harfi Türkçe'deki tz ve k gibi okunmaz. Hilivi : Zehirli kertenkele demektir. H harfi de Türkçe'deki h gibi okunmaz. Yine Gürcüce de aynı kelime hem soru hem cevap olmaktadır. Biz bir kelime soru ve cevap için aynı şekilde kullanılıyorsa o kelimeyi ya soru olarak yazdık ya da cevap olarak. Soru ve cevabı farklı olan kelimenin iki halini de yazdık. Buna bir örnek verecek olursak;

            Ahmedam kali Gagdo? : Ahmet karısını bıraktı mı? (boşadı mı?) Cevap : Gagdo : Bıraktı’dır. Şin tzehvidena? : Eve gidecek misin? Cevap : Tzevdena : Gideceğim.

            Kartvelliği ve Kartveli kültürünü unutmamamız umuduyla!

            Ünyeli Gürcüler

            Ünye’de yaşayan Gürcüler'in büyük çoğunluğu 1293 (1877 - 78) Osmanlı - Rus Savaşı'ndan sonra Batum, Acara ve Macahle’den Ünye’ye yerleşmişlerdir. Ama Ünye’ye Gürcü muhacereti 93 harbinden sonra eskisi kadar yoğun olmasa da ara ara yine devam etmiştir. İlk geldiklerinde Ünye’ye gelen gürcüler orada çok fazla barınamamışlardır. Sıtma nedeniyle daha yükseklere yerleşmişlerdir. Macahleli Gürcüler, hicret eden Gürcüler içinde en yüksek yerlere yerleşenlerdir. Geldikleri yerdeki gibi bir iklim aramışlardır. Acarali Gürcüler'se nispeten daha aşağılara, Batum’dan gelenler ise sahile daha yakın yerlere yerleşmişlerdir. Zaten gelenler genelde 5 hane ile 40 hane arasında toplu olarak yerleşmişlerdir. Zaten Ünye’ye geldiklerinde Rumlar ve Ermeniler de o çevrede yaşamaktadırlar. İlk geldiklerinde bir süre çadırlarda yaşamışlardır. Bölgeye ilk gelen Gürcüler'in yaşadıklarını Yenikent Meliktepe Mahallesi’nde yaşayan şu an 90’ı aşmış bir ihtiyardan dinleyelim.

            Batum’a Ruslar girince Kibar Ağa 30 hane ile birlikte oradan ayrılmış. Bugünkü Ekincik Köyü'nün arka tarafında olan Düztepe denilen yere 15 tane çadır kurulmuş. Bölgede de Rumlar yaşıyormuş. Rum papaz Pazar günü Meliktepe'den 10 kişilik bir öğrenci grubuyla iner Ekincik’teki kilisede âyin yaparmış. Çocuklara da çeşitli renklere boyanmış olan haşlanmış yumurta dağıtırmış. Kibar Ağa Cuma Namazı için Nurettin Köyü'ne gitmiş. Oradaki köylülerle câmide tartışma çıkmış. Sen nasıl çoluk çocuğu yalnız bırakıp adamlarınla buraya namaza gelirsin diye. Bir dahaki Cuma Kibaraga, Kabadirege (Dizdar) namaza gitmiş. Orada da ayni tepkiyi görünce Ekincik’te şu an ki caminin olduğu yere câmi yapmaya karar vermiş. Tabi yine aynı zamanda Müderris Mevlüt Efendi de orada talebe okutacağı için bir medrese yapılmış. (Müderris Mevlüt Efendi Ekincik’e daha sonra gelmiştir. Batum'dan tâyini İstanbul’a çıkan Mevlüt Efendi ilerlemiş yaşının getirdiği rahatsızlıklar dolayısıyla İstanbul'da kalamamış, Niksar’a giderken Şakir Ağa O’nu Ekincik’te kalmaya ikna etmiştir. O zaman câminin yanına bir medrese yapılmış ve orada talebe okutmuştur. Batum ve çevresinden gelen Gürcüler ve oradaki yerli halk onu çok seviyorlarmış. Çalışmamız dinî içerikli olmadığı için onun ile ilgili anlatılan menkıbeleri buraya almadık.) Oraya gelen 30 haneden 15 hane de Kabakulağa (Esentepe) yerleşmişler. (Anlatılanlar sadeleştirilmiştir.) Ekincik Gürcüleri Çuhutuneti’den, Kabakulak Gürcüleri ise Kvabitavi’den gelmişlerdir. Kiran Köyü Gürcüleri ise Çikunari ve Mindiye’den gelmişlerdir. Ünye’deki diğer Gürcüler ise Acarali ve Çürüksulu (Batumlu) diye kendilerini tanıtırlar.

Ünye Başköy Çveneburebi - Dedaberi Da Pirpilas Retshva

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=37&Itemid=68 - http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=72&Itemid=68

            Bölgeye gelen Gürcüler hemen kendilerine verilen yerlere evler yapmaya başlamışlar. Evleri kestane ağacından yapmışlardır. Çatılarda kiremit yerine “kavari” dedikleri kestane ağacından yapılan kiremit büyüklüğünde tahtalar kullanmışlardır. (Kabakulak’ta halâ bu tip çatısı bulunan ev ve ambarlar vardır.)

Bahar ALBAYRAK, F. Saliha - M. Ufuk MİSTEPE, Ali ALBAYRAK

Fotoğraf : Can ALBAYRAK - OGM Tesisleri / Ankara, 29.06.2008.

            Evler genellikle iki oda ve bir mutfaktan oluşurmuş. (Bu tip evlerin son örnekleri Ekincik ve daha çok Kabakulak Köyü'nde vardır.) Daha çok alt kat mutfak olarak kullanılırmış. Evlerin yanında mısır ve elde mahsulâtın kış boyunca korunduğu nalya (ambar) yapmışlardır. Bugün halâ bu ambarlar yapılmaktadır. Son yıllarda da beton karışımı kullanılmaktadır. 4 tane direk üstüne oturtulan ambar kendi içinde odalara ayrılır. Kışın havalanabilmesi için de bir tarafı delikli yapılır. Direklerden fare çıkmasın diye yuvarlak teker biçiminde tahtalardan konuyordu. (Köyde halâ ambar ustaları vardı ve ambar yapılmaktadır.) Yine mısırların sapı olan çalaların konabilmesi için samanlıklar yapmışlardır. Acarali Gürcüler evlerini ahşap ve taş karışımı yapmışlardır.

Emine ŞAHİN (Seyidişvili)

Selender (Nalia)

            Evlerin önünde mutlaka “havli” denilen mısır, fasulye, patates, lâhana vb. ürünlerin dikimi ve ekimini yaptıkları bahçeleri vardır. Meyve yetiştirmek Gürcüler'de çok önemlidir. Ben bile çocukluğumdan hatırlıyorum, dedem birçok meyve ağacı aşılamıştır. Şu an bile bahçelerimizde birçok meyve çeşidi vardır. Kışın da ambarlarda birçok çeşit meyveleri ve kuruyemişleri Gürcüler çeşitli saklama şekilleriyle saklarlar. Uzun kış gecelerinde bir araya gelerek çeşitli oyunlar oynar ve yer içerlerdi. Geldiklerinde hemen kendilerine ormanları açarak bahçe yapmışlardır. İlk geldiklerinde mısır yetiştirmişlerdir. Fındığın tanınmasından sonra hızlı bir şekilde fındık dikimine başlamışlardır. Ünye’de fındığın yayılmasında Gürcüler'in payı büyüktür. Mısır ektikleri yerlere artık fındık dikmişlerdir. Ama mısır için her zaman havlileri vardır. Son zamanlarda yaşlıların köylerde kalmasıyla mısırlıklar da azalmakta ve fındık bahçesine dönüştürülmektedir.

            Yine eskiden domuz avına çıkılırmış. Bu is için sayvanlar yapilirmis. Bu konuda detayli bilgiyi de dedemden dinlemistim. Ki dedemin babasi da kazara bir domuz avinda vurulmustur. Sayvanlarda domuz bekleyen gürcüler sabahlara kadar bagrisir, silah atar ve tenekeye vururlarmis. Bu domuz bekleme isi çok mühimmis çünkü domuz denen yaratik tarlaya girdimi yemekle kalmiyor tarlanin içinde birde yuvarlaniyormus. Ayni zamanda onunu gezdigi yerlerdeki ürünleri de hayvanlar yemiyormus. Tabi ana yiyecek maddeleri olan misirin heba olmamasi için sayvan beklemek ayarica öneme haiz bir ismis.

            Tarım âletlerini gürcüler kendileri yaparlardi. Dedemin amcasi da iyi bir demirci ustasiymis. Bölgedeki bir çok kisinin hatta tamaminin demir ile ilgili aletlerini yaparmis. Yine eskiden keten yetistirilirmis. Ipek böcegi beslenirmis.

Çahraki

http://www.unyegurculeri.com/index.php?tab=4&alttab=1

            Sofralarının ana yemegini misiri ekmegi ve lahana ile yapilan yemekler olusturur. Ekmekler “ketsi” denen tastan bir kabin içinde pisirilirmis. Hatta dügünlerde dügün sahibi tüm köylüye un verir gelirken ketsi yapip getirmelerini söylermis. Findik agacindan sepet yapiyorlardi. Dedemde iyi bir sepet örücüsüydü. Sepet yapmak için özel yetistirdigi agaçlari vardi. Eskiden bir çok hayvan beslenirmis. Bunlardan da bir çok hayvansal ürün elde ederlerdi. Kadinlar yünden çesitli seyler örerlerdi. Bunlar çorap, kazak, eldiven, çarbagi gibi kullanilacak elbise vs idi.

            Kış yaklastiginda kis isin odun hazirligi yapilir. Odunu hazir olan köylü diger gürcüleri çagirir ve imece yaparak bir iki günde kislik odununu çeker. Bu günde hala Ekincikte imece usulü ile köylüler birbirlerinin odunlarini çekmektedirler. Yeni sonbahar da misir soyma imecesi, findik çikinca findik ayiklama imecesi yapilir. Bu imecelerde patates haslanir pekmez ile yenilir. Çok çesitli hikayeler, türküler ve maniler anlatilirmis. Ileri ki sayfalarda tespit edebildigim hikaye, sarki, bilmece vs görecegiz. Gürcüler çok neseli insanlar olduklari için is yaparken de nagralar atarlar. 5-6 gürcü bir araya gelip konusmaya baslasa yabanci biri onlari uzaktan kavga ediyor zanneder. 2002 yazinda bile köye gelen hükümet yetkilileri köylüleri köy meydaninda toplayarak köy köy ayirip arazi dönümlerini yazmaya baslamislardi. Gürcülerin oldugu tarafta sanki kavga ediliyormus gibi ses vardir. Hatta 10 metre ötedeki köylüler bu hale gülümsemislerdi.

Ünye Kararmut Köyü - Sopel Ekincuğşi Dedabrebi

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=38&Itemid=68 - http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=43&Itemid=68

            Gürcüler hocalarina çok bagliliklariyla bilinir. Hatta bir hoca sigara içiyorsa onu köyde durdurmazlar. Ekincik köyünde bu kural hala geçerlidir. Genelde hocalarinin gürcü olmasini isterler. Gürcüler Müderrislere yani Mollalara hep saygi göstermislerdir. Bugün bile eski müderrislerin ismini ansaniz hepsi saygiyla onlardan bahsederler. Bugünde hocalara saygilari devam etmektedir. Dinlerine siki sikiya baglidirlar. Kadinlar bu konuda daha hassastirlar.

            Gürcülerde erkek çocugunun ayri bir degeri vardir. Erkek çocugu dogdugunda, çocugun dogumu silahlarla kutlanirmis. Kiz çocugu dogarsa evde papa yapilir. Bu gelenek hala devam etmektedir. Asagida da gürcülerdeki bazi gelenek ve göreneklerden bahsettik. Fakat asagida okuyacaginiz anane ve geleneklerinde bir çogu suan uygulanmamaktadir. Uygulananlarda yakin bir zamanda sanirim tarihe karisacaktir. En azindan kitaplarda olsun bu adetleri yasatalim diye yazmayi uygun gördük.

Samanlık ve Ambar

            Önceleri gürcülerde kiz çocuklari sadece gürcü aileler arasinda birbirlerine verilirdi. Gürcü toplumunun disina kiz verilmesi çok nadirattandi. Modern hayatin köylere girmesiyle bu anlayis degismistir. Ama eskisi kadar çok yaygin olmasa da köylerde kizlar genelde yine gürcü ailelere verilmeye çalisilir. ( Kafkasya’daki Gürcüler de sülale içi evlilik kesinlikle yapilmaz. Ama Türkiye deki Gürcülerde bu vardir. Bunun sosyolojik tahlili ayri bir inceleme konusudur. ) Ünlü Osmanli sairi Nabi’nin su beytini de okursak gürcü kizlarinin neden kiymetli oldugunu daha iyi anlariz:

            Olmak istersen eger kim rahat
            Gürcü’den gayriya etme ragbet
                                          Nabi (ö. 1712)

            Nabi bu beyitten önceki beyitlerde diger uluslarin kizlariyla evlenenlerin baslarina geleceklerden bahseder.

            Gürcü kizlari genellikle yesil gözlü, beyaz tenli olmalari ile güzeldirler. Ayrica çaliskan, yumusak huylu olmalari ve gürcü sofrasinin zenginlikleri gibi faktörler Gürcü kizlariyla evlenmek için belli basli sebeplerdir. Ayrica Türk’ler için gürcülerden gelin almak bir ayricaliktir. Gürcülerden kiz almak Ünye’de hala geçerliligini koruyan bir gelenektir. Türk’ler için Gürcü bir geline sahip olmak her zaman bir ayricaliktir.

            Biz gelelim simdi gürcülerde kiz isteme gelenegine. Genelde gençlerin evlenmesi için büyüklerin begendigi bir kizda karar kilinir. Eger genç bir kiz begenmisse bunu aile büyüklerinin kabul etmeleri gerekir. Eger gencin ailesi o kizi kabul etmiyorsa gencin elinde tek seçenek vardir kizi kaçirmak. Kiz çocuklarinda ise durum daha farklidir. Eger aile kiz çocugunun istedigi kisiye vermek istemiyorsa kizin tek sansi sevdigine kaçmaktir. Bunu göze alan gencin istemedigi sonuçlara da katlanmasi gerekir. Bunun örnek verirsek, bizim köyümüzde ailesinin rizasi olmadan bir oglana kaçan kiz ile, kizin aile fertleri (anne, baba, ve abisi) halâ konusmamaktadirlar.

            Kız konusunda karar verildikten sonra ailenin erkekleri kizi istemeye giderler. Giderken bazi hediyeler götürülür. Kadinlar istemeye gitmezler. Genelde köyün önde gelen sevilir kisileri bu is için görevlendirilirler. Damat isteme aninda orda olmaz. Eger kiz tarafi tamam derse bir sonraki asamalara geçilir. (Oglan ile kiz birbirini eger ayni köyün çocuklari degillerse dügün gününe kadar göremezler. Bu adet artik tarihe karismistir.)

İhsan ŞAHİN (Seyidişvili)

            İsteyen aileler nisan yapabilirler. Nisanlarda kiz tarafinda yemek verilir. Eger aile isterse oyunlu ve eglenceli bir nisan yapilir. Tatli vermek her nisan ve dügün için geçerliligini koruyan bir adettir. Köy kadinlari dügün evinde tatli açmak için yardima gelirler. Eskiden dügünlerde “gürcü horonu” oynanirdi.

            Erkek tarafi kizi almaya bir alayla gelir. Kizin yakin bir akrabasi kapinin önünde duruyor ve bir hediye istiyordu. Hediye alindiktan sonra içeri erkek tarafinin girmesine izin veriliyordu. Kiz ve oglan tarafindan dade denilen kisiler gelinin odasina girerler. Gelinin duvagini (peçe) açmak için gelinin abisi veya yakin akrabalarindan bir erkek (bekar olan tercih edilir) gelir. Onun eline bir kama verilerek ortaya da bir bos kazan konulur. Peçeyi açacak olan kisi neyiniz varsa getirin der. Oglan tarafi hazirladigi tepsiyi gönderir. Gönderilen seyler begenilmezse yenisi istenir. Eger peçeyi açacak olan getirilen seyleri begenmezse biçagi kazanin ortasina saplar ve odadan çikar. Bu sefer durumu yatistirmak dadelere düser. Dadeler ufak bir pazarliktan sonra peçeyi açarlar. Daha sonra damat kizi alir ve kiz evinden ayrilirlar. Kizin abisi gelin evden çikarken evin kapisina iki ucu birbirine gelecek sekilde biçak saplar. Bu kiz çiktigi eve bir daha dönmesin diyedir. Erkek tarafin da gelinin peçesini damat açar ve o çevrede bulanan bir bekar kizin üzerine atiyordu. Gelin erkek evine geldiginde gelinin kucagina bir erkek çocugu oturtulur, çocugu erkek olsun diye.

            Oğlan tarafina gelindiginde de ise horan oynanirdi. Silah atmak zaten hiç eksik olmayan bir seydi. Gelin misafirlere yemek verilirdi. Sira pilavi yemeye gelince herkes kasigin birakir ve sofra tutmak denilen adet uygulanirdi. Önde gelen kisiden tavuk, meyve vb. seyler istenirdi. Bu istekte yerine gelince herkes silah atar evin tavani delik desik edilirdi. (buraya kadar anlatilanlar 30 yil ve öncesine ait adetlerdir. Artik bu adetler uygulanmamaktadir) Gelin damat evine geldi mi eline ekmek ve Kur’an verilir. Gelin bu ikisiyle damat evine girer. Yine daha eski dügünlerde kizin eline bir tas su verilir suyu döke döke gider. Su gibi isleri ileri aksin diye. Attan inerken ayagi koyun postuna bastirilir, koyun gibi yumusak huylu olsun diye. Artik dügünler günümüzde klasik dügünleri gibi yapilmaktadir.

            Düğünlerde mutlaka bir çorba bulunur. Yine gürcü kavurmasi, pilav, ayran, gürcüce (cevizli tavuk), komposto bulunur. Tatli ayri bir çesit olarak verilir. Eski dügünlerde tatli olarak mutlaka “hasuta” denilen muhallebi yapilirmis. Kesmaçorba (Süt ve makarna gibi kesilmis hamur ile yapilir) mutlaka yapilirmis.

            Düğün bittikten bir hafta sonra erkek tarafi gelinin annesini davet eder. Bu davete “anakavmu” denir. Kizin annesi, kizina çesitli hediyeler götürür.
1 hafta sonrada (yani dügünden 15 gün sonra) damat kiz tarafina davet edilir. Bu davete “nepes dapadicva (nepes dapaycva)” denir. Bu davette damat yumurta yemeye davet edilir. Bu davette de kiz tarafi damada çesitli saklar yapar.

            Ekincik köyünde askere göndermeler hala eglenceli yapilmaktadir. Bu eglencelerde çesitli oyunlar oynanir. Bunlarda birini buraya alirsak oyunun adi Gatzetzka veya yeni gençlerin ifadesiyle pisi pisi.

            Oyunu oynayanlar yuvarlak olusturacak sekilde (bacak ve ayaklarin konumu ters v seklinde) oturur ve sikica kenetlenirler. Ortaya bir ebe geçer. Eller bacaklarin altinda olur ve bir havlu (ucu baglanarak topuz haline getirilmis) elden ele bacaklarin altinda gezdirilir. Ebe olan bacaklarin arasindan o havluyu almaya (bulmaya) çalisir. Tabi bu arada herkes sallanmakta ve pisi pisi demekte ve çesitli sekillerde bagirmaktadirlar. Havluyu, uygun konumu bulan, ebenin sirtina hizlica vurur ve tekrar alta verir ve havlu gezdirilir. Havluyu ebe kimin altinda yakalarsa o kisi ebe olur ve ortaya geçer. Bunun gibi çesitli oyunlar vardir. Bunlari ayri bir baslik altinda yazacagiz.

            Gürcülerde bir aileden ölü çiktimi o evde üç gün yas tutulur. Cenaze evine komsular üç gün boyunca yemek getirirler. Cenazeye gelen kisileri köylüler evlerinde agirlarlar. Cenazelerde kadinlar genelde agit yakarlar. Hatta bu agit isini destanci denen kadinlar ayrica yaparlar. Yaslilar gürcüce agit yakarak aglarlar. Hala cenazeler de gürcüce agit yakilmaktadir. Cenaze evden çiktiktan ve defin islemi bittikten sonra ölünün esyalari dagitilir. Yakin çevresine isterlerse hatira olarak bazi esyalari verilir. Cenaze evi ölünün 7. 52. günlerinde Mevlid okutur. Bu mevlidlerde de gelen misafirlerle yemek ve tatli ikram edilir. Ölünün öldügü odaya 1 bardak su konulur. Bu su 40 gün boyunca odadan alinmaz.

            Eve bir kelebek girerse veya üzerinize bir kelebek konsa o evden çikan ölünün sizden fatiha istedigi ve ruhunun eve geldigine inanilir. Eve kelebegin gelmesi eve melek geldiginin isareti olarak da algilanir. Yasi gelen çocuk yürüyemiyorsa çocugun iki ayagi iple birbirine baglanir, Cuma günü camiden ilk çikana kestirilir. Yeni dogan çocugun göbek bagi cami tarafin atilir ki çocuk alim olsun diye. Yine ileriki sayfalarda göreceginiz gürcüce dualar bazi hastaliklar için okunur.

            Nisan'ın 1. 2. ve 3. günü eve hiçbir sey getirilmez. Bu güne Bettam adi verilir. Eve 1. gün odun vb bir sey getirilirse o yil eve yilan gelirmis. 2. gün yesillik getirilrse eve sülük vb canililyar gelirmis. 3. gün un elenirse o yil çok sinek olurmus.

Ünyeli Gürcüler'de Ata Sözleri ve Deyimler
უნიეს ქართველების ანდაზები

Kabakulak Köyünde Mısır - Sopel Ekincuğşi Berebi

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=65&Itemid=68 - http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=42&Itemid=68

            Ata Sözleri :

Geli rom daberebula, shvars burçkva dutzkiya
Kurt yaslaninca, koyun onunla dalga geçmeye baslamis

Gveli datyaldeba motyaldeba kidon mis sahlsi ukan mova
Yilan döner, (saga sola döner dolasir) dolasir yine kendi evine geri gelir.

Shvas motanilit sacmeli ar ikneba, Isis drosi ar ikneba.
Baskasinin getirdigi yemek olmaz. Olsa da vaktinde gelmez, bulunmaz.

Ikbalyan kali mokteba, u ikbalyan sheni mokteba.
Şanslı adamin karisi ölür, şanssız adamin ati ölür.

Tkesi hiyebi bevri tu ikneba, ik geli ver geyars.
Ormanda agaç çok olursa orada kurt gezemez

Geli rom daberdeba, dzahlis tamasi gahteba.
Kurt yaslaninca köpegin oyuncagi olur.

Dunya iktseva, Esmaki parhulops.
Dünya yikiliyor, Seytan oynuyor. (Yani ortalik yikilirken o keyif çatiyormus)

Dels ckva ar ekneba, butsutssas hari.
Delinin akli olmaz, avanagin öküzü.

Katsi sin zis, mistav tziskvilsi laparikoben.
Adam evde oturuyormus, kendisini degirmende konusuyorlarmis.

Kva kvaze migordeba
Tas tasa yuvarlanir.

Kadam kudze dasakma.
Kedi kuyruguna is buyurdu.

Atehvas tavi gatehva ak.
Azmanin, bas kirmasi vardir. (Azmak bas kirdirir.)

Beri haris kas hnis.
Yasli öküz boynuzlariyla da tarla sürer.

Tzkal tzagebul havs ekideba.
Suyun götürdügü yosuna tutunmaya çalisir.

Horgi horg miyedeba.
Tas yigini tas yiginina yaslanir.

Simsil katugi arunda, rom megedzineba, cirsi balisi arunda.
Açlik katik istemez. (Aç olan ne bulursa yer.) Ki uykun gelir, yerde yastik istemez.

Vir kur heven e ra ehahuneba (ehatuneba) ambobs.
Esegin kulagini kesiyorlarmis, bu ne sesi diyormus.

Zorit mokvanuli dzagli ar dakeps.
Zorla (kapiya) getirilen köpek çökmez.

Shvas tshenze rom sejdebi, sopelis svasi çamohval.
Baskasinin atina binersen, köyün ortasina kadar gelirsin. (Köyün ortasin da atin sahibi seni atindan indirir.)

Seslil insan kotansi çukviya.
Sasiran insan küpe osurur.

Dunya iktseva voda, cakelyas tvalebi dukorya.
Dünya yikiliyor diye solucan gözlerini kör etmis.(Dünya yikiliyor sanarak her seyin sonu geldi diye gözlerini kör olmasini istemis.)

Ukbenili dzagli ar ikneba, tzrehli guknebeli viri (tsheni) ar ikneba.
Isirmamis köpek olmaz, tekme atmamis at olmaz.

Lehtze rom miyartkam tav, masin cukuva mogiva tavsi.
Tahtaya vurunca kafayi, o zaman aklin basina gelir. (Yani is isten geçince)

Roytsha rom dagvertsheb tav, masin isakmeb.
Ne zaman basin daralirsa, o zaman çalisirsin. ( Bu bir isi vaktinde yapmayan birinin is isten geçtikten sonra çalismasini ifade için kullanilir veya insanin zora düsünce çalismaya baslamasi durumunda kullanilir.
Roytsha rom dagvertshes tavi ahla sakmoben)

Dedaberi berdeboda, bets eloda.
Yasli yaslaniyor, hala muradina ulasacagini zannediyor. (Zaman geçiyor, o hala hayal kuruyor.)

Azraili tshvars kursi siktili ari vo utkmiyada, tshvars balahis cama gugdiya.
Azrail koyunun kulagina ölüm var demis, koyun ot yemeyi birakmis.

Dzagli rom ver dakeps, gels kaloze meykvans.
Çökemeyen köpek, kurdu kapiya getirir.

Giveli, gvel isovnis
Yiland, yilan dogurur. (Yilandan yilan dogar.)

Cincaridan cincari amva.
Isirgandan isirgan biter,

Ratshas rom datesav is amva.
Ne ekersen o biter

Saçeçeli - Yün Tarağı / Dergi - Turşu Küpü

            Deyimler :

Haha apçenili yareba : Agzi açik gezmek
Ckva tu gak nacaris gekneba : Aklin varsa, paran da olur.
Ustvenya : Dagitmis, kendi havasinda, eski halindeki gibi degil. Çok fazla düsünce ve davranis olarak degismis.
Tzin ukan laparikops : Ileri geri konusmak.
Kurebi çamovkare : Kulaklari indirmek (Gençken iyiydim, simdi kiymetim kalmadi, veya Türkçediki jeton düstü anlaminda)
Tshensaven tavs akanepsta ari : At gibi basini sallayip durmak
Tshensaven tav akaneps : At gibi basini sallamak.
Tvalebi gahiles : Gözlerini açmak (gahiles tvalebi)
Dapçines piri : Agizlarini açmak (Apçines)
Mbze ikos ar miyanatebs : Günes olsa isik vermemek
Puti gamvadenye : Dumanini çikartmak
Tzurbelasaven megepitzeba : At sülügü gibi yapisir
Tzurbelasaven tu megepitza ver meyhsni : At sülügü gibi yapismak
Kordi kals gavs : Çayir çekirgesine benzemek
Piri pir çemca, heli hel semca : Isi elinde birakmak, rahat vermemek
Bukze ar mogvehheda : Yüzüne bakmamak
Kaca kucay laparikops : Anlamsiz anlamsiz, ileri geri konusmak, egri bügrü konusmak. (anlamsiz bos konusmalar)
Ahla ina deydev helze : Eline kina yakmak(yani rahatla, gördün mü gününü)
Phalisdeni ar mikvars : pancar kadar sevmemek
Siberesi mitzasi çamdves : Yasliliginda (yasarken) mezara girmek
Itsotshlosi mezarsi çamdven : Yasarken mezara koyulmak
Siberesi tvali gigicreldeba : Yasarken gözlerin bulanmak. (Aci söz, baskasindan eziyet görme sonucu kötü olmak)
Ber turasaven kivis : Yasli tilki gibi bagirmak.
Tshirvirsi ikras : Burnuna sokmak
Katam niyori argicama : Kedi sarimsagini yemedi mi?
Katam niyori ar ikadra : Kedi sarimsagi begenmedi, kabullenmedi.
Kaca kucay laparikops : Ileri geri konusmak.
Okros coco (har sen) : Altin güzeli (misin? Sen) (okros coco arida imistin ar sakmops)
Tendebada virdeba : Sabah oldukça eseklesmek, esege benzemek, esek oldugu anlasilmak. (bu söz eskiden seferibirlik zamaninda aç olan çveneburiler bir yere misafir olmuslar. Geceleyin vardiklari yerede onlara bir kelle konmus. Onlar yiyiyorlar sabah aydinligi baslayinca yediklerinin esek kafasi oldugunu anlamislar. Yine bu söz bir isin gerçegini sonradan anlasilmasi anlaminda da kullanilmaktadir.)
Deda gatsvetilebi : Analari geberemek.
Antrat dasarçeneli : Anter kalasica
Patzpatzobit maryobamas deymaka : Ufak ufak is becermek
(m)Tvini simicames : Beynini yemek.
Kadanas gavs : Kaziga benzemek (es katsi kadanay ratsha ari : bu kazik gibi bir sey)
Haper udugebs : Kafisini kaynatmak
Imiduga mhaperi : Kafa kaynatmak
Lagandzari :
Gigvihetke tvini : Kafa patlatmak
Gimisive tvini : Kafami sisirmek

Meryem Ablay Kanaşi - Velibayraktar Mah. Hayriye Bibi

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=113&Itemid=68
http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=107&Itemid=68

            Ünyeli Gürcüler'de Dualar - Beddualar

Gmertma gamçenelma gagapakos : Allah seni paklasin. (Gmertmam gagapakos)
Amvardnil-i-ebi : Kahrolasi-calar
Gmertma tsihiviri buki digitehos : Allah burnunu agzini kirsin.
Gmertmam heli buki digitehos : Allah elini yüzünü kirsin.
Gmertma helebi digitehos : Allah ellerini kirsin
Gmertmam imperi simtzare mitses rom vis ravkeni vo tkvas : Allah öyle bir aci versinki ona kime ne yaptim desin.
Gmertma gamçenelma tkveni tavi sav yazmit dagajdumlos : Kurban oldugum Allah sizi de siyah çemberle otuttursun. (Yani kocalariniz ölsün yas tutun anlaminda)
Gmerti mokkithavs : Allah sorar. ( Gmertmam mokkithos : Allah sana sorsun)
Gmertma çems ukan imas lamazi dge ar danahyos : Allah benden sonra ona güzel gün göstermesin.
Gmertmam dge ar danahyos : Allah ona gün göstermesin.
Gmertma gamçenelma dge ar daganahyos : Allah sana gün göstermesin.
Gmertmam çamshriyalos : Allah yiksin, kaydirsin, mahvetsin anlaminda.
Gmertmam ar gaharos : Allah onu mutlu etmesin, sevindirmesin (Gimertmam ar gahara)
Gmertmam gaharos : Allah sevindirsin, mutlu etsin.
Gmertmam is Gatsvitos : Allah onu gebertsin.
Gmertmam Gatsvita : Allah gebertti.
(Tkivil tu vlaparikop) Gmertmam sin ar tzimikvanos : (Eger yalan konusuyorsam) Allah (beni) eve götürmesin. (.....sin ar tzigikvanos, akidan ik ar tzimikvanos.)
Gmertmam sen kaloze legvi digirgos : Allah senin kapina incir agaci diksin.
Gmertmam Sibiryas tzigikvanos da ukan ar mogikvanos : Allah seni Sibiryaya götürsünde geri getirmesin
Gmertmam Sibiryas gadaparkos : Allah Sibiryaya defetsin, paklasin.
Gmertmam tvalebi dakoros : Allah gözlerini kör etsin. (dagakoros, dagakora, damakora)
Gmertam imis helidan gadamarçinos (shava rame ar minda) : Allah onun elinden beni kurtarsin
Gmertam gadarçina : Allah kurtardi
Gmertam bevri dge moktses : Allas çok gün versin (uzun ömür versin)
Gmertmam ar digitzeros : Allah yazmasin
Gmertmam sigibralos : Allah acisin
Savi jami came : Siyah zikkim ye
Jami camos : Zikkim yesin
Anteroda mudrego :
Gamotzkvedilebi : Kökleri kopmuslar, soylari kesikler
Gamotzkvedili : Kökü kurumus, kopmus
Amokokvilebi : Kökü kuruyasicalar
Sav mitzasi tzevdes : Kara topraga gitsin.
Sav mehsi tzevdes : kara .... gitsin.
Çenge çasakletili : Agzi kapanasica
Gmertam degehmaros : Allah Yardim etsin
Gmertam tsitsiyeli cusvas mat tivinsi. Allah onlarin beyinlerine yildirim düsürsün.

Yenikent Beldesinden Bir Foto

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=115&Itemid=68

            BEDDUALAR

Gmertma gamçenelma gagapakos : Allah seni paklasin. (Gmertmam gagapakos)
Amvardnil-i-ebi : Kahrolasi-calar
Gmertma tsihiviri buki digitehos : Allah burnunu agzini kirsin.
Gmertmam heli buki digitehos : Allah elini yüzünü kirsin.
Gmertma helebi digitehos : Allah ellerini kirsin
Gmertmam imperi simtzare mitses rom vis ravkeni vo tkvas : Allah öyle bir aci versinki ona kime ne yaptim desin.
Gmertma gamçenelma tkveni tavi sav yazmit dagajdumlos : Kurban oldugum Allah sizi de siyah çemberle otuttursun. (Yani kocalariniz ölsün yas tutun anlaminda)
Gmerti mokkithavs : Allah sorar. ( Gmertmam mokkithos : Allah sana sorsun)
Gmertma çems ukan imas lamazi dge ar danahyos : Allah benden sonra ona güzel gün göstermesin.
Gmertmam dge ar danahyos : Allah ona gün göstermesin.
Gmertma gamçenelma dge ar daganahyos : Allah sana gün göstermesin.
Gmertmam çamshriyalos : Allah yiksin, kaydirsin, mahvetsin anlaminda.
Gmertmam ar gaharos : Allah onu mutlu etmesin, sevindirmesin (Gimertmam ar gahara)
Gmertmam gaharos : Allah sevindirsin, mutlu etsin.
Gmertmam is Gatsvitos : Allah onu gebertsin.
Gmertmam Gatsvita : Allah gebertti.
(Tkivil tu vlaparikop) Gmertmam sin ar tzimikvanos : (Eger yalan konusuyorsam) Allah (beni) eve götürmesin. (.....sin ar tzigikvanos, akidan ik ar tzimikvanos.)
Gmertmam sen kaloze legvi digirgos : Allah senin kapina incir agaci diksin.
Gmertmam Sibiryas tzigikvanos da ukan ar mogikvanos : Allah seni Sibiryaya götürsünde geri getirmesin
Gmertmam Sibiryas gadaparkos : Allah Sibiryaya defetsin, paklasin.
Gmertmam tvalebi dakoros : Allah gözlerini kör etsin. (dagakoros, dagakora, damakora)
Gmertam imis helidan gadamarçinos (shava rame ar minda) : Allah onun elinden beni kurtarsin
Gmertam gadarçina : Allah kurtardi
Gmertam bevri dge moktses : Allas çok gün versin (uzun ömür versin)
Gmertmam ar digitzeros : Allah yazmasin
Gmertmam sigibralos : Allah acisin
Savi jami came : Siyah zikkim ye
Jami camos : Zikkim yesin
Anteroda mudrego :
Gamotzkvedilebi : Kökleri kopmuslar, soylari kesikler
Gamotzkvedili : Kökü kurumus, kopmus
Amokokvilebi : Kökü kuruyasicalar
Sav mitzasi tzevdes : Kara topraga gitsin.
Sav mehsi tzevdes : kara .... gitsin.
Çenge çasakletili : Agzi kapanasica
Gmertam degehmaros : Allah Yardim etsin
Gmertam tsitsiyeli cusvas mat tivinsi. Allah onlarin beyinlerine yildirim düsürsün.

Alibek KARAGÖZ (Sulibekisşvili)

            Ünye'deki Gürcü Köyleri

            Ünye Sehir Merkezindeki Gürcü Sülaleri : Gürcüogullari, Cerrahogullari, Mentesogullari, Torunogullari, Çilogullari, Irtemler, Hasimogullari, Çalogullari, Habibogullari

            Ünye çevresindeki köy ve mahalleler :

Ünye Şehir Merkezindeki Gürcü Sülaleleri: Gürcüoğulları, Cerrahoğulları, Menteşoğulları, Torunoğulları, Çiloğulları, İrtemler, Çaloğulları, Ceceloğulları, Damatoğulları, Tahmazoğulları, Karaosmanoğulları, Berberoğulları, Kuyumcular, …
Güllük Mahallesi: Birkaç Gürcü hanenin olduğu mahalledir. Daha çok Cerrahoğulları (Kikidze) sülalesiyle bilinir. Acare Tbeti köyünden gelmişlerdir. Buradaki diğer Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Hamaratlar, Kumbaracılar, Polatlar (Laz), …
Hızarbaşı Günlük Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Acare’den gelen Gürcülerdir. Buradaki Gürcü sülaleri ise şunlardır; Arzanoğulları, Şişmanoğulları (Halvaşi), Kumbaracıoğulları, Bolatoğulları, Suloğli (Suliaşvili-Şahin), Küçükoğulları,İhtiyaroğlu, Kolcular, Erler, Karslılar, Güneyler, Güneysular, Yıldırımlar, Bilginler, …
Torunoğulları (Söğüt) mahallesi: 93 Harbi muhacirlerinin oluşturduğu bir mahalledir. Acare bölgesinden gelen Gürcülerdir.
Çatalpınar: Ünye’den Akkuş-Niksar karayolu üzerindeki ilk köydür. 35 hane kadar olan köy Kobuleti’li Gürcülerin oluşturduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır. Ninidze, Şupalidze, İnoğuları (İnaişvili), Dokuzoğlu (Jevanadze), Borçheli, Cicikoğli, Helimoğli, Bejyoğli, Hahutoğlu (Hahutaşvili), Mamunoğli, Basiloğli (Basalidze), Şamyeoğli, Heradze (Göktepe), …
Hızarbaşı Kumarlı Köyü: 93 Harbi muhaciri Acareli Gürcülerdir. 120 hane civarındadır. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Ömeroğulları (Polatlar), Seferoğulları, Şirinoğulları, Mamioğulları, …
Cevizdere Köyü: 93 Harbi muhaciri Acareli Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Ünye çimento fabrikasının arka taraflarıdır. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Mutioğulları, Tahmazoğlebi, Metshidze, …
Dönüklü Mahalles: 1293 Harbi Acareli Gürcülerin bulunduğu 15 hanelik bir mahalledir. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Karaismailoğulları (Negasidze - Sezer), …
Mitrabol: Ünye SSK’nın arka taraflarıdır. Acareli ve Kobuleti’li (Çürüksu) Gürcülerinin bulunduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Memişoğulları, Tavlioğulları, Kahyaoğulları, Gohidze, Katamidze, Atamidze, Bedinadze, …
Alivara Köyü: 93 Harbi muhaciri Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Buradaki Gürcü sülaleri ise şunlardır; Bıyıklıoğulları, Tantaoğulları, …. 
Zembek (Aydıntepe): 93 Harbi muhaciri Acareli Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır. Sanoğulları (Basalidze), …
Yağköy: Gürcü sülalelerin bulunduğu bir köydür. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Paskaroğulları, …
Erenyurt Beldesi: Gürcü sülalelerin bulunduğu bir beldedir. Buradaki sülaler ise şunlardır; Lomanoğulları, …
Başköy: 93 Muhaciri Gürcüler’in bulunduğu bir köydür. 
Tepeköy: Kobuleti’li (Çürüksu) Gürcülerin bulunduğu bir mahalledir. 10 hane civarındadır. Buradaki sülaleler ise şunlardır; İstanbuloğulları (İstanbulişvili), Metshidze (Özdemirkan), Kakazoğuları, Zakaryoğulları (Zakaradze), Gogitidze (ŞAHİN), …
Gobi-Göbü: 93 muhaciri Acareli Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Buradaki Gürcü sülaleri ise şunlardır; Deliağaoğulları, Kokoroğulları, Topalsüleymanlar, Yılmazlar, Mollaoğulları (Yıldırım), …
Elemen: Ünye çimento fabrikası Cevizdere mevkiinde olan köyde Acare bölgesinden gelen aynı sülaleden 15 civarında aile yaşamaktadır. Buradaki sülale ise şunlardır; İsmeilağalar-Koçaloğlebi (Koç-Koçalidze)
Avidere: Ünye Cevizdere tarafında olan köyde Gürcü sülaleler bulunmaktadır.
Saylan: Gürcü sülalelerin bulunduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Tantaoğulları, …
Kürtdere, Kurudere: Çilader’in aşağı yamaçlarında olan köy 1293 Harbi Muhaciri Acareli Gürcülerin kuruduğu bir köydür, Buradaki sülaleler ise şunlardır; Tiyaroğulları, …
Yüceler Köyü: Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Gogitidze (ŞAHİN), Kakazoğli, …
Şenbolluk Beldesi Ziliftar Mahallesi: 1293 muhacari Macaheli’ Zedvake’den gelen Gürcülerin bulunduğu bir mahalledir. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Sunanoğulları daha önce Muradoğulları, (TURHAN-Cardenizde), …
Çubuklu Mahallesi: Cevizreden yukarıda olan köyde, 1293 muhaciri Açareli Gürcüler yaşamaktadır. Buradaki sülaleler ise şunlardır;
Şerman Köyü: 1293 muhaciri Açareli Gürcülerin yaşadığı bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır;
 

            Güllük mahallesi : Birkaç tane gürcü hanenin oldugu mahalledir. Daha çok Cerrahogullari sülalesiyle bilinir. Çok genis bir sülaledir. Ünye de adi bilinen birkaç sülaleden biridir. Acaradan gelmislerdir. Torunogullari sapagindan asagi gidilerek ulasilir.
Torunogullari mahallesi : 93 harbi muhacirlerinin olusturdugu mahalledir. Torunogullari genis bir sülale oldugu için mahalle bu adla anilir. Acara bölgesinden gelen gürcülerdir. Ünye de bilinen meshur sülalelerdendirler. Ana yolun üzerindedirler.
Çatalpinar : Ünye’den Akkus-Niksar yoluna girildiginde Ana yolda ilk petrol istasyonu olan Hamarat (eski adi Sengül) Petrol ve çevresidir. Tamami gürcü olan bir köydür. Hamarat petrolu’ün sahipleri de gürcüdür.
Cevizdere : Gürcülerin çogunlukta bulundugu bir yerdir. Ünye çimento fabrikasinin yukari taraflaridir. Acarali gürcülerdir.
Mitrabol : Ünye SSK’nin arka taraflaridir. Tamami gürcü olan bir köydür. Acarali gürcülerdir.

Çihriki - Ekincik Köyü Çift Sürme

            İNKUR Beldesi'ndeki Köy ve Mahalleler :

Çaloğlu cami veya Fatih Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Gürcülerdir. Çaloğulları (Calikaşvili) geniş bir sülale olduğu için mahalle bu adı almıştır. Acare bölgesinden gelen Gürcülerdir. Kilisyanı denen çevrede Gürcü sülaleri vardır. Buradaki Gürcü sülaleri ise şunlardır; Çaloğulları (Calikaşvili), Muradoğulları, … Gürcüce’yi konuşmayan Gürcülerde yine o çevrede vardır. Ünye Niksar karayolunun üzerindedirler.
Yenikent (Armutluk) mahallesi: 93 Harbi muhacirlerinin olduğu bir mahalledir. Acare bölgesinden gelen Gürcülerdir. Buradaki sülaleler ise şunlardır. Kolağalar (Ceceloğulları), İrtemler (Aslanoğulları), Altunlar (Aslanoğulları), Güneyler (Odabaşoğulları), Şahinler (Tzablidze).
Kelas (Çınarcık) Mahallesi: Tekkiraz’a gelmeden ana yolun üzerinde olan küçük bir mahalledir. 93 Harbi muhacirlerinden oluşur. Acare’den gelen Gürcülerdir. Buradaki Gürcü sülalesi ise Kuroğullarıdır.
Kurna Mengen Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Acareli ve Kobuletili Gürcüler vardır. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Kabasakaloğulları, Şekeroğulları (Şakaraşvili), Yıldırımlar, Hasançavuşlar (ŞEKER) Osmanhocalar (ŞEKER), …
Çataltepe: 93 Harbi muhaciri Acareli Gürcülerdir. 20-25 hane civarındadır. Buradaki sülaleler şunlardır: Kuroğlebi (KOL ve KURU soyadı taşıyanlar), Muradoğulları, Mazlumoğulları, Bayraktaroğlu, Abdioğlu, Lezgioğlebi, Kibiroğlebi (Kibaroğlu), …
İncirli: Gürcü sülalelerin bulunduğu bir köydür. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Torunoğulları, …

            Çaloğlu Câmîi ve çevresi : 93 harbi muhaciri gürcülerdir. Çalogullari genis bir sülale oldugu için mahalle bu adi almistir. Acara bölgesinden gelen gürcülerdir. Gürcüce’yi konusmayan gürcülerde yine o çevrede vardir. Ana yolun üzerindedirler.
Yenikent (armutluk) mahallesi : 93 harbi muhacirlerinin oldugu bir mahalledir. 2 hane disinda tamamen gürcü mahallesidir. Acara bölgesinden gelen gürcülerdir.Ana yolun üzerinde Inkur Beldesine gelindigine Armutluk veya yeni adiyla Yenikent tarafina girilerek gidilir. Irmaga yakin bir yerlesim yeridir. Buradaki sülaler ise sunlardir. Kolagalar, Irtemler, Altunlar, Güneyler,
Kelas : Tekkiraz’a gelmeden ana yolun üzerinde olan küçük bir mahalledir. 93 harbi muhacirlerinden olusur. Acaradan gelen gürcülerdir. Annemin babasinin dayisinin bulundugu mahalledir. Buradaki gürcü sülalesi ise Kurogullaridir. ( Annemin babasinin dayilaridir.)
Kurna Mengen Mahallesi : Acarali gürcülerdir. Ahmedustalar,
Çataltepe : Incirli köyünün arka tarafidir. Acarali gürcülerdir.

Çarbağis Ksovna (Bel Kuşağı) - Ahmet ve İhsan ŞAHİN (Seyidişvili)

            TEKKİRAZ Beldesi ve Çevresindeki Köy ve Mahalleler :

Tekkiraz Şehir Merkezi: Tekkiraz merkezdeki Gürcü sülaleleri şunlardır; Çiloğulları-Çiloğlebi (İremadze), Seferoğulları-Seperoğlebi, Bantsoğlebi, Alkanoğulları, Hocioğlebi, Şimşekler, …
Kıran Mahallesi: Gürcü mahallesidir. Sağvartle’den gelen Gürcülerdir. Buradaki sülaleler; Pantilar, EnliSüleymanlar …
Armuttepe Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Açareli Gürcülerdir. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır. İlyasoğulları-İlyasoğlebi, Tzuktzukebi, Tekkeahmetler, Keskinler (Hozikoğlebi), Karabulut, Bıyık, …
Veli Bayraktar Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Gürcü mahallesidir. Açare Tshemla bölgesinden gelen Gürcüler yerleşmişlerdir. Buradaki Sülaleler: Pala Kazımlar, Zekeriyaçavuşlar, Dursunoğulları-Dursunoğlebi, Odabaşoğulları, Kalaycılar, Hışırahmetler, Yunuslar, Aliçavuşlar, Ustalioğli-Arslan (Tsintsadze), …
Kıran Köyü (Ginapor): 93 Harbi muhaciri Gürcü mahallesidir. Acare bölgesinden gelen Gürcüler yerleşmişlerdir. Buradaki Gürcü sülaleleri; Hasanoğulları-Hasanoğlebi, (Katamadze), Halilhocalar (Halilhocyebi), Bayraklar, Kadirağalar-Katirağasani (Bıçakçılar), Osmanağalar (Kırancı, Dursunoğulları ile aynı kabile)…
Macahleli (Belen) Mahallesi: Tekkiraz merkeze bağlı olan mahalle 93 Harbi muhaciri Macahleli Gürcülerden oluşmaktadır. 10-15 hane civarındadır. Buradaki sülaleler; Talibayebi (Balkanoğlu), Yemişanoğlebi (Yemişağisanebi), İspoğlebi, Mehmetağalar, Topalmercanebi, …
Koruklu Mahallesi: Açareli Gürcülerdir. Karaosmanoğulları sülalesinden oluşan bir mahalledir. 10 hane civarındadır.
Nureddin Köyü: Gürcü sülalelerin bulunduğu bir köydür. MAcaheli’li Gürcülerdir. Buradaki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; 
Kirazara Köyü: Köyün tamamı Gürcüdür. Macahleli Gürcülerdir. Buradaki sülaleleri ise şunlardır; Lomanebi, Osmanoğlebi (Osmanustalar-OCAKTAN), Ustaloğlebi, Mutaveloğlebi, Seyitbayraktaroğulları (Osanadze), Abduloğlebi (YILMAZ), Osmançavuşlar (YILMAZ), …
Sarıgöl: Gürcü sülalelerin olduğu bir yerleşim yeridir. Buradaki sülaleler, Enlisüleymanlar, Cırtlahhasanlar …
Kozbüküm (Yenikızılcakese): 93 Harbi muhaciri Macaheli bölgesinden gelen Gürcülerdir. Buradaki sülaleler; Yedikizlar, Keskinler (Hozikoğlebi), Topalteypikler, Kavrazlebi (Mercanasani), Mollamehmedoğlebi-Mollamehmedasani (DUMAN), …
Kızılkaya: Tekkiraz beldesinin Çaybaşı ilçesi tarafında olan köyde Gürcü sülaleleri vardır.
Ergen Düzçiftlik Mahallesi: 1293 Harbi Acareli Gürcülerin bulunduğu bir mahalledir. Buradaki Gürcü sülalelir ise şunlardır; Hacımahmutlar, Burhançavuşlar, Kesimoğulları (Kesim), Gostomoğlebi (Yalın), …
 

            Tekkiraz beldesinin yarisi gürcülerden olusmaktadir.

Tekkiraz Sehir Merkezi : Tekkiraz merkezdeki gürcü sülaleri sunlardir; Çilogullari, Seferogullari,
Kiran Mahallesi : Gürcü mahallesidir. Buradaki sülaler. Bandilar, EnliSüleymanlar,
Armuttepe Mahallesi : Tamami gürcü olan bir mahalledir. Buradaki gürcü sülaleri ise sunlardir. Ilyasogullari, Suksuklar, Tekkeahmetler, Keskinler,
Veli Bayraktar mahallesi : 93 harbi muhaciri gürcü mahallesidir. Acara bölgesinden gelen gürcüler yerlesmislerdir. Ginapurla karsiliklidirlar. Buradaki Sülaleler. Pala Kazimlar, Zekeriyaçavuslar, Dursunogullari, Odabasilar, Kalaycilar, Hisirahmetler, Yunuslar,
Kiran Köyü : 93 harbi muhaciri gürcü mahallesidir. Acara bölgesinden gelen gürcüler yerlesmislerdir. Buradaki gürcü sülaleleri, Hasanogullari (Katamidze), Halilhocalar, Bayraklar.
Akbaba : 93 harbi muhacirlerinin yerlestigi gürcü köyüdür. Acara bölgesinden gelen gürcülerdir. Akbaba’daki gürcülerin en önemli özelligi Islam’a siki sikiya bagli olmalaridir. (tabi yaslilara ve orta yasta olanlar için geçerli)
Nureddin Köyü : Birkaç tane gürcü sülalesi vardir.
Kirazara : Köyün tamami gürcüdür. Buradaki sülaleri ise sunlardir, Lomanlar,
Sarigöl : Hemen hemen tamami gürcü olan bir yerlesim yeridir. Buradaki sülaleler, Enlisüleymanlar, Cirtlakhasanlar,
Yeni Kizilcakese : Macahleli gürcülerdir. Yenikizilcakese yardimlasma ve dayanisma adi altinda Tekkirazda da dernekleri vardir.

İnkur Armutluk'tan Bir Ev

http://www.unyegurculeri.com/index.php?tab=4&alttab=1

            YENİKENT Beldesi'ndeki Köy ve Mahalleler :

Yenikent Merkez (Çamurluk) Mahallesi: 93 Harbi muhacirleri olup Macaheli bölgesi Çhutuneti bölgesinden gelen Gürcülerdir. Özellikle yaşlılar Gürcüce konuşmaktadırlar. Ana yolun üzerinde olan bir yerleşim yeridir. Yenikent Belediyesinin Merkezidir. Buradaki sülaleler, Hatipler (Bayahtaroğlebi-Dzneladze), Ömer Ağalar (Gvianidze), Ramiçavuşlar (Tshadadze), Hayruldedeler (Bölükbaşı), Hevabibiyasani (Gvianidze), Çöpler’ (Gürcü ailelerle evlilik yoluyla akraba olmuş ve Gürcüce bilip konuşmaktadırlar. Bir kısmı soyadı değişikliği yaparak Hatipoğulları olmuşlardır.) dir. Daha sonra Ekincikten gelen Gürcülerde buraya yerleşmişlerdir.
Ekincik Köyü: 93 Harbi muhacirleri yerleşmişlerdir. Macaheli bölgesi Çhutuneti ve Çikuneti bölgesinden gelen Gürcülerdir. Köyün eski adı Ekinciktir. Bölge Belediye olduktan sonra üç mahalleye bölünmüştür. Köy 350 hane civarındadır. Gürcüce konuşulmaktadır. Köye Yenikent Beldesinden gidilir. Köydeki Gürcü sülaleleri ise şunlardır; Mecidoğulları-Mecidoğlebi (Gvianidze), Molla Süleymanlar–Mollasuleyma-nasani-nebi (Nagervadze), Hohotoğlebi (Gvianidze), Kabaosmanoğulları, İlyasoğulları-İlyasoğlebi (Sulubekişvili), Çiloğulları, bu sülalenin Batum’dan gelen ailelerinin bir kısmı Akbaba köyünde, bir kısmı Samsun Bafra ilçesine yerleşmiştir (İremadze), Çongoğlebi (Ekinciğe Samsun ili Çarşamba ilçesinden gelmişlerdir. Gürcüce bilip konuşmaktadırlar.), Şakirhocasanebi (Ekinciğe Akkuş Tifi’den gelmişlerdir. Gürcüce bilip konuşmaktadırlar), Yetimoğluları-Yetimoğlebi (Gvianidze), Şahnaloğulları-Şahnaloğlebi, Kehyasani, Mehmedustalar diğer adıyla Lomanoğulları-Mollahaliloğlu-Lomanebi (Lomanidze), Musaoğulları-Musaoğlebi, Tahiroğulları-Dayroğlebi, Süleymançavuşlar, Hayrul dedeler, Yıldızoğulları-Yildizoğlebi, Lazalyalar-Lazalyasa-nebi-ni (Lazaliler, bir kolu Lazmemetler), Emruloğulları (Purtunayebi), Koreliler, Gençoğulları-Gencoğlebi, İsagebi (Hasyalar), Hegibalar, Salihustalar-Salihasani, Seferoğulları-Seperoğlebi (Biculaşvili), Keydiboğulları, Çeleboğlebi, Mahmudoğulları (Tshadadze), Kadirustalar-Kadirustasanebi (Numanoğulları), Tarahçebi, Nazlayebi, Şirinoğulları (Tshadadze), İsmeiloğulları (Ceseta) İsmeiloğullarının bir kısmının Samsun ili Çarşamba ilçesinde olduklarını Mehmet ALTUN dede söyledi, Yusupustalar, Tekeloğulları-Tekeloğlebi, Şeyhoğulları-Şeyhoğlebi, Yetimosmanlar (Şekerler), Müdüroğulları-Muduroğlebi (Tokuç sülalesi), ...
Meşedüz Mahallesi (Boynuzlubatak): 93 Harbi muhacirlerinin yerleşim yeridir. Macaheli bölgesinden gelen Gürcülerdir. Gürcüce konuşulmaktadır. Buradaki sülaleler; Yıldızoğulları, Hasanustalar (Karakaşlar), Numanoğulları …
Tekneli Mahallesi: 93 Harbi muhacirlerinin yerleşim yeridir. Macaheli bölgesinden gelen Gürcülerdir. Ana yolun üzerindedir. Buradaki sülale ise sadece Çiloğulları’dır. (İremadze)
Meliktepe Mahallesi: 93 Harbi muhaciri Gürcülerin yerleştiği bir mahalledir. Macaheli bölgesinden gelen Gürcülerin yerleşim yeridir. Gürcüce konuşulmaktadır. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Mamoğulları (Tshadadze-Mamolia) yine Mamoğullarının bir kolu olan Meydanoğulları (Mamolia), Kaptanlar, …
Kıran Mahallesi: 93 Harbi ve 1937 muhaciri Gürcülerin yerleştiği köydür. Taş ocağının bulunması adının bilinmesini sağlamıştır. Macaheli bölgesi Çikuneti, Mindiyeti ve Açare Keda bölgesinden gelen Gürcülerin yerleştiği bir mahalledir. Gürcüce konuşulmaktadır. Buradaki Sülaleler ise şunlardır; Osmanustalar (Kortanlebi), Batumeli (Diasamidze), Ekizler, Ustaloğulları (Ustaloğlebi), Seyitbayraktaroğulları (Osanidze), Mutaveloğlebi (Kahidze), Hrakoğlebi (Pirozbibyayebi), …

Osman Dayayda Badişebi - Köylüler Fındıklarını Satmaya Götürüyor

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=120&Itemid=68 - http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=131&Itemid=68

            Yenikent Merkez (Çamurluk) mahallesi : 93 harbi muhacirleri yerleşmişlerdir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerdir. Özellikle yaslilar gürcüce konusmaktadirlar. Ana yolun üzerinde olan bir yerlesim yeridir. Yenikent Belediyesinin Merkezidir. Beldenin merkezinde oturanlarin % 95’i gürcüdür. Buradaki sülaleler, Hatipler (Sahinler), Ömer Agalar (Hohotogullari), Ramiçavuslar (Tshamadaze), Hayruldedeler(Bölükbasi), Çöpler’ (bir kismi soyadi degisikligi yaparak Hatipogullari olmuslardir.) dir. Daha sonra Ekincik’ten gelen gürcülerde buraya yerlesmislerdir.
Ekincik köyü : 93 harbi muhacirleri yerlesmislerdir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerdir. Köyün eski adi Ekincik’tir. Bölge Belediye olduktan sonra 3 mahalleye bölünmüstür. Köyün hemen hemen tamami yaklasik % 98’i gürcülerden olusmaktadir. 350 hane civarindadir. Gürcüce konusulmaktadir. Köye Yenikent Beldesinden gidilir. Köydeki Gürcü sülaleleri ise sunlardir; Mecidogullari (Mecidoglebi-Horhotassivili), Molla Süleymanlar, Hohotoglebi (Horhotassivili), Kabaosmanogullari, Ilyasogullari (Sulubekissivili), Çilogullari (Çiloglebi), Çongoglebi (çongogullari), Yetimoglulari (yetimoglebi- Horhotassivili), Sahnalogullari (sahnaloglebi), Kehyalar, Mehmedustalar diger adiyla Lomanlar (Kesahanlar), Musaogullari (Musaoglebi), Dayirogullari (Dayroglebi), Süleymançavuslar, Hayrul dedeler, Tzuktzuklar, Yildizogullari (Yildizoglebi), Lazalyalar (Lazaliler, bir kolu Lazmemetler), Emrulogullari (Furtunalar), Goreliler, Gençogullari, Isagogullari (Hasyalar), Hegibalar, Salihustalar, Seferogullari, Geydibogullari, Çelebogullari, Mahmudogullari, Kadirustalar (Numanogullari).
Esentepe (Kabakulak) : 93 harbi muhacirleri yerlesmislerdir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerdir. Gürcüler için de gürcüceyi en kaba konusan yerlesim yerlerinden biridir. Gürcüce konusulmaktadir. Ana yolun üzerindedir. (Akkus ilçesine baglidir.) Köyün tamami gürcüdür yaklasik 125 hanedir. Kabakulak’taki yeni adiyla Esentepe’deki sülaleler ise sunlardir; Bepelogullari, Dervisogullari( Sahnaloglebi), Bekirogullari, Tzuktzukogullari, Serifogullari, Imamogullari, Haciogullari, Lezikogullari, Tsomogullari,
Mesedüz mahallesi : 93 harbi muhacirlerinin yerlesim yeridir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerdir. Gürcüce konusulmaktadir. Tamami gürcüdür. Yildizogullari, Tupanlar (Tufanlar, karakaslar)
Tekneli mahallesi : 93 harbi muhacirlerinin yerlesim yeridir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerdir. 3 tane eskiden kalma ahsap bina bulunmaktadir. Ana yolun üzerindedir. Buradaki sülaleler, Çilogullari, Osmanustalar,
Meliktepe mahallesi : 93 muhaciri gürcülerin yerlestigi bir mahalledir. Macahel bölgesinden gelen gürcülerin yerlesim yeridir. Tamami gürcüdür. Gürcüce konusulmaktadir. Buradaki sülaler ise sunlardir; Mamogullari (mamoglebi) yine Mamogullarinin bir kolu olan Meydanogullari, Kaptanlar,
Dumantepe : Yayladir. Bir mahalle olusturacak kadar gürcüler vardir. Ana yolun üzerinde dedirler. Macahelli gürcülerdir. Gürcüce konusulmatadir. (Akkus ilçesine baglidir)
Kiran Köyü : 93 harbi muhaciri gürcülerin yerlestigi köydür.Tas ocaginin olmasi adinin bilinmesini saglamistir. Macahel ve Mindiye bölgesinden gelen gürcülerin yerlestigi yerdir. Tamami gürcüdür. Gürcüce konusulmaktadir. Buradaki Sülalelre ise sunlardir; Osmanustalar (Kordonlebi), Butumeli (Batumlular), Ekizler, Ustalogullari (Ustaloglebi) , Seyitbayraktarogullari (Osanidze), Mutaveloglebi, Hirakoglebi,
Kozbüküm : Tas ocaginin oldugu yani kararmut köyünden asagi dogru bu köye gidilir. Irmak yaninda olan köy macahel bölgesinden gelen gürcülerin yerlesim yeridir. 2-3 sülale gürcüdür. Bu sülaleler 7 Kizlar, Keskinler(Hozikoglebi) ’dir.

Tkeşi Pirpilas Krepva - Sanibeg Dedes Badişi Ahmet Hocas Sahli

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=114&Itemid=68 - http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=132&Itemid=68

Yeşilkent Beldesindeki Köy ve Mahalleler

Selviler Köyü: 1293 Harbi Muhaciri Acareli Gürcülerin olduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Oduncuoğulları, …

            EK GÜRCÜ YERLEŞİM YERLERİ

            Çaybaşı İlçesi : Ünye ye bagli bir belde iken ilçe olan Çaybasi çogunlugu macahel ve acaradan gelen gürcülerden olusmaktadir. Ilçenin yarisi gürcüdür. 93 harbi muhaciridirler.
Söylemez : 93 harbi muhaciri olan Acarali ve macahleli gürcülerden olusmaktadir. Yeni adi Hanyani Belediyesirdir.
Egri bucak : 93 harbi muhaciridirler. Gürcü köyüdür. Acaradan gelen gürcülerdir.
Kaynakpinar (Kaynartas Beldesi) : 93 harbi muhaciri gürcülerinden olusan tamami gürcü köyü olan yelesim yeridir. Bölgenin gürcüleri macahlelidirler. Samsun’a baglidir. Köy su anda Belde Belediyesi dir.

            Yukarıda saydiklarimizin disinda bilindigi gibi Ordu da bir hayli fazla gürcü köyü ve mahalleleri vardir. Ünye de de bizim saydiklarimizin disinda, Karadenizin daginik yerlesim düzeni nedeniyle bir iki sülaleden olusan gürcü yerlesim yerleri vardir. Biz bunlari mümkün mertebe tespit etmeye çalistik. Tabi bu zaman ve emek isteyen bir is. Umarim benden sonra bunu baskalari yapar. Çünkü akrabalik baglari zamanla hep unutuluyor. Çok yakin olan insanlar birbirlerinden çok uzakmis gibi davranabiliyorlar. Elbetteki akrabalik baglarinin soy agaci büyüdükçe zayiflamasi normal. Birde buna günümüz global yasamini eklerseniz. Bizim burada vurgulamak istedigimiz kartvelligin unutulmamasi...

Meryem Abli Lobyos Ashams - Hatice ŞAHİN (Seyidişvili)

http://www.genatsvale.net/index.php?option=com_rsgallery2&page=inline&id=41&Itemid=68
http://www.unyegurculeri.com/index.php?tab=4&alttab=1