.

Makale : Yüksel ŞEN
(Araştırmacı - Gazeteci - Şâir - Emekli Bankacı)

FOTO
AHMET HÜSEYİN ŞEN
ÜNYE'NİN İLK FOTOĞRAFÇISI
(İSÜNDER Ünye Hayat Bülteni - Yıl : 2007, Sayı : 5 Bahar sayısında yayımlandı.)

Araştırmacı Yüksel ŞEN (1960) ve Babası Foto Ahmet Hüseyin ŞEN (1930)
 
Yüksel ŞEN Fotoğraf Arşivi

            Ünye'nin ilk yayımlanan kitabı Resimli Ünye Rehberi'nin fotoğraflarını çekerek Ünye tarihine ve kültürüne çok büyük bir katkıda bulunan Foto Ahmed Hüseyin (Şen) Ünye'mizin çok mühim simalarından biridir.

Ahmet Hüseyin Şen Ünye'nin İlk Türk Profesyonel Fotoğrafçısı
.	Hüsrev Yürür Evi Merdivenleri 27.04.1917

Yüksel ŞEN'in Babası

            Eski Ünyeliler’in Foto Ahmet olarak tanıdığı Hüseyin Şen, 31 Mayıs H. 1323 (M. 1905) tarihinde Ünye'de Orta Mahalle'de 23 numaralı evde doğdu.

Eşi Hatice Mahmure ve Oğlu Cemil

Orta Mah. Keşaplı Sok. No. 23

            Babası Astarcıoğlu Eyüp Efendi, annesi Hacı Hafızlar'dan Ahmet Kaptan'ın Kızı Pembe Hanım'dır. Rüştiye mezunu olan Ahmet Hüseyin bir ara İstanbul'da Müstantik Mektebi'ne devam etmiş, ancak okulu bitirmeden Ünye'ye geri dönmüştür. Kendisine fotoğrafçılığı meslek edinen Şen, ilk kez 1922 yılında Ünye'de "Alimünot" yani Sehpa makinesi ile resim çeken fotoğrafçı dükkânını açmıştır.

Foto Ahmet Hüseyin'in Fotoğrafçı Dükkânı

            Bilâhare atölyesini büyütmüş, Zeisikon - Kodak marka körüklü el makineleri ile atelye dışı, istenilen mekânlarda da resim çekmeye başlamıştır. Foto Ahmet Şen 1940’1ı yıllara kadar şehrin tek fotoğrafçısı olmuştur. Sosyal ve kültürel yönü çok gelişmiş olan Şen o tarihlerde şehre gelen tüm devlet büyükleri ve askerî erkânın karşılanmasında ve ağırlanmasında görev alır, onlara kent adına "hoş geldiniz" dermiş.

            Kâzım Karabekir Ünye'de

            Bunun en müşahhas örneği Doğu cephesi komutanı olarak bilinen Kâzım Karabekir Paşa ve arkadaşlarının Niksar üzerinden Ünye'ye gelişlerinde büyük bir özen gösterilerek karşılanmaları ve o gece şehirde konuk edilmesidir. Aile büyüklerim her zaman anlatırlardı. Paşa, çavdar ekmeğinden çok hoşlanırmış. Hizmetinde bulunan erkânı, babama bu durumu bildirmiş. O da hemen kentte fırıncılık yapan Hayri Usta’ya durumu aktarmış. Çavdar unu temin edilmiş. Hayri Usta pişirdiği sıcacık ve nefis çavdar ekmeğini değerli misafirlerinin sofrasına takdim etmiş. Paşa ve erkânı bu durumdan çok hoşnut olmuşlar.

            Foto Ahmet Hüseyin Şen, Ünye Halk Evi’nin de çok faal üyesidir. Burada arkadaşları ile birlikte tiyatro kolu oluşturmuşlar ve zaman zaman kent halkına çeşitli oyunlar sunmuşlardır. Bunlardan "Kanun Adamı”, "Ya İstiklâl Ya Ölüm", "Çığ" hatırlarda kalan ve unutulmayan eserlerdendir.

M. Bahattin Bey ve Foto Ahmet Hüseyin

            Ünye'ye ait bi'l-umûm manzaralar mevcuttur.

            1930'lu yıllarda, Ünye'nin tanınmış simalarından Osman Ağazâde M. Bahaddin Bey'in hazırladığı "Resimli Ünye Rehberi"nin bütün fotoğrafları Foto Ahmet Hüseyin Şen tarafından çekilmiştir. Kitabın "Ticarî ve Sınaî Müesseselerden Bazı Faideli Adresler" bölümünde Foto Ahmet Hüseyin Şen'in de fotoğrafı ve sanatı ile ilgili bilgiler vardır.

Resimli Ünye Rehberi Telif ve Tertip Eden : M. Bahaattin Güler (Kelleroğlu Baha Bey) 1930 Fotoğraflar : Ahmet Hüseyin

Annesi Hatice Mahmure ve Kardeşi Cemil Orta Mah. Keşaplı Sok. No. 23

            Kitapta, Ahmet Hüseyin'in reklâmı şu şekildedir. "Foto Ahmed Hüseyin, Ünye; Muhtelif boyda : sanatkârane, agrandisman sepya resimler çeker; Ünye'ye ait bilumum manzaralar her zaman mevcuttur."

Samsun Gazi Parkı

            Aynı kitabın son kısmında ise şu şekilde bir reklâm bulunmaktadır. "Şirin Ünye'nin zarif Manzara Kartları" Ünye'nin kuruluşundan bugüne kadar olan "Âsar-ı atike" kartları ve bilhassa bundan 160 sene evvel Ünye'de bir nevi saltanat kuran Süleyman Paşa'nın sarayına ait resimler -

            Ünye kalesi ile kale dahilindeki el ile menkuş tezyinatın kıymetli resimleri için : Gündoğdu mağazasında : Osman Ağa zâde Mustafa Nurettin Bey’e müracaat ediniz. Toptan ve perakende satılır - (40 muhtelif resimdir) Her kart 5 kuruştur."

Aya Nikola Kilisesi (Ünye'nin 40 Adetlik İlk Kartpostal Koleksiyonundan)

Ahmet - Gülay BİRBEN Arşivinden Alınmıştır - Fotoğraf : Ahmet Hüseyin (ŞEN)

            Ayrıca, Ünye Ticaret ve Sanayi Odası'nın "1923 - 1933 İktisadî Hareketleri" ismiyle 1933 yılında yayımladığı raporun 20. sayfasında atölyesinin fotoğrafı bulunmaktadır. Bu kitabın da tüm resimleri Foto Ahmet Hüseyin tarafından çekilmiştir.

            O tarihlerde fotoğraf çektirmek isteyen her Ünyeli bu atölyeye mutlaka uğrardı. Eski aile albümleri karıştırıldığında fotoğrafların arkasında "Foto Ahmet Şen" damgası görülecektir. O zamanki adıyla Orta Mekteb’in ve İlkokullar’ın yıl sonu gösterileri, Millî Bayramlar ve öğrencilerin mezuniyetlerine ait fotoğraflar Foto Ahmet Şen tarafından çekilmiştir.

Zonguldak - Panoramik Görünüm

            Orta Mahalle’de Ortaokul’un karşısında bulunan evimizde karanlık oda diye isimlendirilen bir oda vardı. Burası babamın fotoğraf çalışmalarını yaptığı yerdi. O zamanlar fotoğraflar özel camlara çekilir, bu camlar boyutlarına göre şasilere konurdu. Bu şasiler bir iki saniye veya dakika gün ışığına gösterilir sonra karanlık odada loş ışık altında emaye kaplarda bulunan birinci ve ikinci banyoları yapılmak suretiyle resimler tab edilirdi.

            Sandıklar Dolusu Albüm

            Evde sandıklar dolusu çekimi yapılmış cam ve çok sayıda albüm vardı. Bu albümlerde sayısız Ünye manzaraları bulunurdu. Hattâ babam Ünye'de çektiği fotoğraflarla yetinmez, makinesini alır. Eski isimleriyle Karakuş, Kusköy, Çilader, Laleli gibi yerlere gider oradaki kişilerle birlikte tarihî kalıntıların ve doğa güzelliklerinin de fotoğraflarını çekerdi.

Fatsa'dan Panoramik Görünüm

            1970'li yıllarda vefat eden Foto Ahmet Hüseyin Şen ikisi kız ve ikisi erkek dört çocuk sahibiydi. Çocuklarından Yüksel Şen babasının izinden yürümekte, Ünye üzerine yazdığı şiirler, yaptığı araştırma, derlemeler ve kitaplarıyla halk arasında Ünye âşığı olarak bilinmektedir. Körüklü fotoğraf makinelerinden dijital makinelerine geçilen günümüzde ise torunları memuriyet yaşamlarının yanı sıra amatör bir ruhla da olsa çektikleri fotoğrafları ile dede mesleğini bir nebze olsun sürdürmeye çalışmaktadırlar.

Ünye'nin Tâbi Olduğu Ordu Vilâyet Merkezi (Umumî Manzarası)

Fotoğraf : Foto Ahmet Hüseyin