arsiv

Bildiri : Prof. Dr. Münir ATALAR
(Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu Bildiri Kitabı,
02 - 06.07.1986, Ankara/1987, sh. 261 - 269'da yayımlandı.)

E - mail : matalar@gop.edu.tr
FAX NO. : 0 356 252 15 85
Alanı : Ortaçağ Tarihi

Zile Belediyesi ve arkada Bedesten Câmîi

Sonra Kütüphane oldu ve daha sonra anıların buruk izlerinde kaldı.

M.E.B. Yabancı Diller Eğitim Merkezi / Ankara - 1985

1. Prof. Dr. Münir ATALAR, 2. M. Ufuk MİSTEPE
Fransızca B Kuru Okutman ve Öğrencileriyle Bir Arada.

Bir devletin geçmişi, bugünü ve geleceği göz önüne alınırsa, istikbalde ancak arşivi ile vardır demek yanlış olmaz. Zira, arşivlerin en büyük özelliği, toplum ilimlerine başlangıç ve ilk elden kaynak olmalarıdır.

Bundan dolayıdır ki, bir devletin ve milletin tarihi, devlet ve millet hayatının öz çizgileri demek olan arşivlerde gizlidir. Arşivlerimiz, millî hafızamız olan tarihimizin temel dayanağıdır.

Cemiyet hayatımız ile ilgili idarî, siyasî, hukukî, askerî, iktisadî, dinî, ilmî, biyografik, jeneolojik, teknik, istatistik ve kültür konularındaki araştırmalar, devletimizin milletlerarası münasebetlerinde haklarının tespiti için gerekli vesikaları; devrinin ahlâk, örf ve âdetlerini ve çeşitli sosyal özelliklerini belirten her türlü yazı, evrak ve belgeler ancak arşivlerimizden temin edilebilir.

M.E.B. Yabancı Diller Eğitim Merkezi / Ankara - 1985

1. M. Ufuk MİSTEPE, 2. Münir ATALAR Fransızca B Kuru Öğrencileriyle.

Türkiye'de, Osmanlı İmparatorluğu devrine ait zengin arşiv malzemesi ihtiva eden arşivlerin başında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi gelmektedir. Sahip olduğu malzeme bakımından, Osmanlı İmparatorluğu'nun ana arşivi niteliğindedir. Bu özelliği ile de, Türkiye'deki diğer arşivlerden ayrı bir üstünlük ortaya koymaktadır. Diğer arşivler daha özel bir mahiyet arz etmelerine rağmen, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'indeki malzeme, kemiyet ve keyfiyet bakımından çeşitlilik ve zenginlik ortaya koyduğu gibi, Osmanlı İmparatorluğu'nun yayıldığı ülkelerdeki devletlerin ve ulusların tarihi için de pek önemli bir arşivdir.

Tarihimizin, millî kültürümüzün ve millet hayatımızın her çeşit maddî ve manevî haklarının yazılı senetleri, yurdumuzun tapusu millî varlığımızın geçmişten geleceğe köprüsü olan arşivlerimizi gereğince korumak, değerlendirmek ve bilimin istifadesine sunabilmek için yapılması gerekli, vazgeçilmez hizmetler vardır.

İşte bu noktadan hareketle, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'ndeki, bazı tasniflerde mevcut olan Zile ile ilgili kayıtları toplamaya çalıştık. Yapmış olduğumuz, böylesi teknik bir çalışma ile, bölgesel tarihlerle uğraşan, sosyal tarihçilerimizin önlerine dokümanlar sermeyi gaye edindik. Çünkü bu belgelerde, devrin ahlâk, örf ve âdetleriyle, çeşitli sosyal özelliklerini belirten bilgiler vardır. Tasarımız, bırakalım arşivin değişik tasniflerini, aynı tasnif içindeki Zile ile ilgili kayıtlan, tarihî seyri içinde inceleyip, bilgi süzgecinden geçirdikten sonra, varılan sonuçları ilim dünyasına sunmaktı. Bunu, maalesef bitiremediğimizi belirtiyor, bu çalışmamızın, müteakip çalışmalarımıza bir başlangıç oluşturacağını düşünüyoruz.

Biz bu tebliğimizde, Muallim Cevdet (1883 - 1935) tasnifinde yer alan, 34 ciltlik, büyük boy kataloglardan yalnızca 4 ciltlik olup, 33.351 belgeyi içeren Evkaf Defterleri'ndeki Zile ile ilgili kayıtları tecrid edip sunmaya çalıştık. Bunların sayısı 48'dir. Ayrıca, divan kaleminde tutulan ve Divan-ı Hümâyun'da bütün devlet işlerine dair sâdır olan hüküm ve fermanların kayıtlarını ihtiva eden Mühimme Defterleri'nde rastlayabildiğimiz kayıtları da tespit etmeye çalıştık. Bunların sayısı da 7'dir.

Tespitlerimizin genel bir değerlendirilmesini yapacak olursak, şimdilik varılacak sonuçları şu maddeler altında toplamak mümkündür :

Belgelerdeki, Zile'deki bazı vakıf isimleri şunlardır : Aşçı Mustafa Câmîi, Ahî Evren Emişveren (Ören), Hasanağa Câmîi, Dokuz Oğlu (Emir Bey), Melik İmâduddin, Seyyid Melik Mansur, Şeyh Ali Çelebi, Seydi Kerem İbrahim, Şeyh Kolu (Şeyh Oğlu), Halk arasında Mahi adıdır. Dursun Bey (Yalnız Ağaç) Mâlikânesi, Emîr Hüsrev Bey, Mahmut Bey, Nasuh Paşa Câmîi, Bugün Ulu Câmi olarak bilinir. Şeyh Edhem ve Şeyh Muslihuddin.

Karye (Köy isimleri) : EIisu (Ilısu), Kayalı, Özü Kavak, Kara Yakub, Kızıl Cin, Öyük, Korucuk, Kazankaya, Kadışehir ve Çiftlik.

Câmiler şunlardır : Ahî, Hacı Mehmet, Nasuh Paşa, Ahmed Ağa, Sun'ullah Ağa, Hacı Ebû Bekir (Demirciler), Tahta Minâre.

Tahta Minareli Câmiin Minaresi (Y. T. 1938)

Fotoğraf : Necmettin ERYILMAZ

Tahta Minareli Câmi/Behramağa Sokak

Fotoğraf : Necmettin ERYILMAZ

TAHTALIM YIKILMADI!

Tümtümoğ'un çeneyi dönerken mâzide sessiz,
Anladım ki geçen essahtan bir ömürmüş.

Ve ağlayan, gıcırdayan tahtaların soğuk,
Tahtanbeçlerde serilip, merzuvanlarda pörsürmüş ...

Eyy! Medeniyet nörüyon gözyaşı açmazlarında?!!!
Seni affedecek miyiz sandın, yıktıklarınla burada?

Zamanı geri getirebilmekten âciz, bakarken karanlıkta ...

Uruplağa gelir mi sandın, tarihî değerin insanlıkta!

Yaşatırken hasreti, yaşamadan ezanî ömrünün ...

Kaldır yeniden, kaldır ki minareni kıyâma,
Bayahta mâkus talihin yeniden gülsün;

Mâzin Tahtalı'nın ufkuna gülümseyişlerle dönsün.
M. Ufuk MİSTEPE
Ankara - 05.09.2004 Pazar 21:45
.

Mahalle isimleri : Cedîd, Küçük Minare, Hacı Mehmed, Dutlu Pınar, Yazıcı ve Câmi-î Kebîr.

Mezraa isimleri : Emirviran, Yeniköy, Balıkçıhisarı, Hisarözü ve Çiftlik.

Zâviyeler : Şeyh Behşayiş, Ahî Evren, Şeyh Ramazan, Şeyh Edhem ve Şeyh Muslihuddin.

Türbeler : Melik İmâduddin, Melik İmâm ve Satılmış Dede (Ayrıca Osman Efendi Medresesi).

Bugün, bu isim ve yer adlarından bazısı aynen kullanılmakta, bazısı da az çok değişikliğe uğramıştır.

Beni sabırla dinlemek lütfunda bulunduğunuzdan dolayı hepinize teşekkür eder, saygılar sunanım.

299-25 2a 1249 - Zile'de Münir Seyyid Şerefeddin Hanekahı evkafından bir karye için berat verilmesi.

1564-4 CA 1215 - Zile kazasında Elisu (Ilısu) nam karyede (Şeyh Bahşayiş) zaviyesinin meşîhat ve tebliyet ve zavi ve darlığının tevcihi.

3384-27 CA 1259 - Zile'de Cedid Mahallesi'nde aşçı Mustafa Câmîi Vakfı hitabet cihetinin tevcihi.

6963-16 Ca 1155 - Zile'nin Koler karyesinde Ahi Ören (Ahi Evren) vakıfları.

7078-4-C 1252 - Zile kazası muzafaatından Meydan Burnu, Sakızlık ve Akyazı arazilerinin evlâda meşrut olan öşrünün ferağından tevcihi ve berat itası.

7233-I R 1247 - Zile kasabasında medfun (Melik İmâdeddin) türbesin türbedar ve vakıflarına mütevelli tayini.

7504-26 Z 1154 - Arzuhal - Zile'de Hasan Ağa Câmîi evkafından Kayalı ve mülhakâtı karye ve mezraalarının kaydu şartlarını hâvî vakfiye sûreti, vefat eden mütevelli elinde gâip olduğundan vakfiye sûretinin ve tevliyet beratının yeniden verilmesi.

7676-15 N 1270 (2 adet) Mazbata - İlam - Zile kazasına tâbi (Özü Kavak) karyesindeki câmiin hitabet cihetlerinin tevcihi.

8557-5 L 1285 (3) İlam - Zile (Amasya) sancağında, Ortapara - kazasında (Kara Yakup) karyesindeki câmi hitabetinin tevcihi.

8308-23 Ra 1181 - İlâm - Zile'de (Dokuz Oğlu) demekle ma'ruf (Emir Bey) vakfı tevliyetinin tevcihi.

10.973-29 Ra 1224 - Berat - Zile kasabasında medfûn Melik Enameddin vakfından bazı cihetlerin tevcihi.

12.088-Ş. 1252 - (2) İlâm - Zile'de zeinnunabat kazalarından Seyid Melik Mansur evkafından tasarruf olunan bir cihetin tevcihi.

13.330-24 L 1237 - İlâm - Zile'de Dokuz Oğlu denmekle meşhur Emir Bey vakıflarına mütevelli tayini.

Minare-i Sağır Mah. İslim Sok. No. 34/A Nurettin Kalaycıoğlu Evi

Fotoğraf : M. Ufuk MİSTEPE 20.08.2004 Cuma 15:47

13.922-5 B 1277 (2) İlâm - Zile'de Minare Mahallesi'nde vâki câmi mahlûl hatipliğinin tevcihi (Yarı kısmı kapak).

13.967-13 B 1232 - İlâm - Zile'de Melek Mansır Gazi ebnası vakfının tevliyeti hakkında.

14.297-16 RA 1220 - Arzuhal - Zile'de Devirviran ve Yeniköy mezraları Şeyh Ali Çelebi vakfından evlâdına meşrut olmakla mahlûlen kendilerine tevcihi hakkında Mehmet ve Osman imzalarıyla.

14.555-Ş 1255 Zile kazasında vaki Seydi Kerem İbrahim vakfından Kızılcin ve Öyük karyeleri dörtte bir mâlikâne hisseleri meşrut Ali Câmîi hitabetinin tevcihi.

14.879-N 1205 - Berat - Zile'de Hacı Mehmet Câmîi'nde bu vakıftan meşrut vazife ile imâmet ve tevliyet cihetlerinin tevcihi.

15.032-R 1211 (2) Telhis - Zile'de Nasuh Paşa Câmîi evkafı mahsûlünden muayyen vazife ile mezkûr câmi hatipliğinin tevcihi (hatt-ı hümâyunlu).

15.296-Ş 1244 - İnhâ - Zile kasabasında Ahmed Ağa Câmîi'nde bu vakıftan muayyen vazife ile ferraşlık cihetinin tevcihi.

15.432-S 1252 - İlâm - Zile'de Cedit Mahallesi'nde Recep Bey'in bina eylediği mescitte bu vakıftan muayyen vazife ile imamet cihetinin tevcihi.

17.667-15 L 1214 - İlâm - Zile'de Hacı Mehmet Mahallesi'nde Hacı Mehmed Câmîi evkafı imâmet ve tevliyet cihetlerinin tevcihi.

17.672-46 1214 - İlâm - Zile'de (Balçıkhisarı) mezraası vakfının Ahi Ören zaviyesi vakıflarına mütevelli tayini.

18.188-13 Ra 1237 - İstida - Zile nahiyesinin Özü Kavak'ında Kadışehir köyündeki (Ahi Ören) ve (Şeyh Kalır) vakıflarına dair.

18.831-2 1267 (2) İlâm - Zile'de Yazıcı Mahallesi'nde vâki Sınâullah Ağa Câmîi'nde bu vakıftan muayyen vazife ile hitabet cihetinin tevcihi.

EVRENKÖY (KIZILCİN) Kasabası

Kaynak : Zile 94 Kitabı - Deveci Dağı Eteklerinden Genel Görünüm

18.017-C 1207 (2) Telhis - Zile'de Ahi Câmîi'nde Seydi Kerem ve Seydi İbrahim vakfından Öyük ve Kızılcin karyeleri mâlikhanesinin dörtte bir mahsûliyle hitabet ciheti (Hatt-ı Hümâyunlu).

19.408-C 1243 - İlâm - Zile'de Yazıcı Mahallesi'nde Sınaullah Ağa Câmîi'nde bu vakıftan muayyen vazife ile hitabet cihetinin tevcihi.

20.146-N 1283 (3) İlâm - Zile'de Korucuk karyesinde Melik İmam türbesinde Çokle mezraasının vakıf mâlikanesiyle türbedarlık cihetinin tevcihi.

20.156-20 Ra 1278 (2) İlâm - Zile'de Demirciler Çarşısı'ndaki Hacı Ebubekir Câmîi'ne hatip tayini.

20.226-25 L 1285 İlâm - Zile'nin Korucuk Köyü'ndeki Mülk İmam mezraası vakfından bir cihetin tevcihi.

KORUCUK KÖYÜ - Kaynak : Zile 94 Kitabı

Köyün Kınalıçal Eteğinden Genel Görünüşü

20415-26 Z 1231 İlâm - Zile kazasının (Kızılbent nahiyesinin Kazankaya karyesine yarım saat mesafedeki câmiin tamirine yapılan mümanaatın define dair.

20.459-R. 1113 Arzuhal - Zile'ye tâbi Denizli karyesinde Satılmış Dede türbesi vakfından muayyen vazife ile türbedarlık cihetinin tevcihi.

20.644-12 R 1116 İlâm - Zile'nin Çiftlik köyünde Şeyh Bayram zaviyesine zaviyedar tayini hakkında.

21.069 - Tarihsiz - İnhâ - Zile nahiyesinde vâki Dursun Bey Mâlikhânesi vakfı nısıf malikâne hissesinin meşrut lehine tevcihi (Arkasında mühürde - 1237 tarihi vardır).

21.157-13 B 1252 İlâm - Zile'de Dursun Bey'in (Yalınız Ağaç) ve tevâbii mâlikhanesi vakfı nısıf mâlikhane hissesinin tevcihi.

21.190-13 Ca 1255 - İlâm - Zile'de Yazıcı Mahallesi'nde Tahta Minare Câmîine imam tayini.

22.712 Z 1201 - İlâm - Zile'de Yalınız Ağaç Mâlikânesi vakfı tevliyetinin ecânib uhdesinden ref'ile meşrutu lehi bulunan Seyyid Mehmed'e tevcih ve müceddeten berat itası hakkında.

23.313 S 1201 - İlâm - Zile kazasına tâbi Hisarözü ve Çiftlik mezraası köylerinde Emir Hüsrev Bey ve Mahmud Bey vakfı mâlikânesinin tevcihine dair.

24.139-11 2a 1193 - Ber'at - Sivas Sancağı'nın Zile nahiyesinde Dursun Bey temlikinden Yalınız Ağaç hududu dahilinde Fretmuvan ve tevâbii mâlikanesi ile Yalınız Ağaç mâlikânesi vakfının ber-vechi meşruta mâlikâne hissedarlığının Seyyid Mustafa uhdesinden ref ile evlâddan olub vefatı sahih olmayan Seyid Mustafa b. Öner'e tevcihini hâvî.

24.548-21 C 1254 - Arzuhal - Zile'de Küçük Minâre Mahallesi'nde Habeş Ali Ağa'nın bina eylediği câmiye müezzin tayini.

24.552-4 Ş 1254 - İlâm - Zile'de Câmîi Kebir Mahallesi'ndeki Nasuh Paşa Câmîi vakfından bir cihetin tevcihi hakkında.

25.876-Ş 1207 - Arzuhal - Zile'de padişahın ikinci imâmı, Osman Efendi binası medresenin müderrisi ve talebelerine mahsus vakıf paranın işletilmesi için verilen paranın zâyî edilmemesine dair.

27.259-M 1162 (2) - İlâm - Zile'de Şeyh Ethem ve Muslihiddin zaviyedi vakfı evlâda meşrut zaviyedarlık ve tevilyet cihetinin tevcihi hakkında.

27.9.295-12 1262 - Mazbata - Zile'de medfûn Şeyh Ethem ve Muslihiddin evkâfından tevliyet ve zaviyedarlık cihetinin tevhidi.

29.015-16 B 1272 - İlâm - Zile'de Yazıcı Mahallesi'nde Sunullah Câmîi'nde imamet cihetinin Ali'ye tevcihine dair.

29.020-15 R 1271 - Mazbata - Zile'de Yazıcı Mahallesi'nde Sunullah Câmîi imâmet cihetine dair mahallî idare meclisinden.

29.405-9 Ra 1252 (2) - İlâm - Zile beldesinde vâki Ali Çelebi Zeynel Bey, İlyas, Hızır, Mahmud ve Sitti Hatun'un vakfeyledikleri isimleri yazılı yerler mâlikânesi hissedarlarından vefat edenlerine mahlûl olan hisselerinin oğullarına tevcihine dair.

Mühimme Defteri, no. : 5, sıra no. : 1399, sayfa : 512, tarih : 17 Ramazan 973/1565.

Zile kadısı nâibi Hasan mektub gönderip, Malatya Beyi iken vefat eden Semender Bey'in birkaç doğanını saray kapıcısı Yakub Ağa bir kaç doğancı ile İstanbul'a götürürken Artukabad hisarına tâbir Bedir nâm kale civarında üç doğancı, ellerindeki üç doğanla kaybûbet ettiklerini bildirmekle nerede ise bulup doğanlarla beraber Dersaadet'e göndermesi hakkında.

Mühimme Defteri : 14, sıra no. : 1093, sayfa: 757, tarih : 10 Ramazan 978/1570.

Bozok reayası südde-i saadetime arzıhal sunub, Bozok kadısı olan Kenan, on - onbeş atlu ile çıkub, fukara üzerinde gezüb, günde bir koyun ve arpa v.s. zahire, bir altın olur fukaradan meccânen alub, asla bir veçhile hakkı yok iken bazısından altın ve bazının kaliçelerin alub ve kadılığı nahiyelerin nâiblerine devlet gelirlerini toplama işi geliş iltizamla verdüğünden gayrı adamların üzerlerine koyub bir kimesne fevt oldukda sâir vârisi ve gâib yok iken kısmet idüb resm-i kısmet aldığından gayrı, vasiyet akçasının sülüs veya humsun alub ve varacağı karyeye mukaddem un ve odun ve sâir zehâir salub sahihlerine akçasın vermeyüb, sonra zahîreyi satub akçasın alûb ve mezbur vilâyet içine haber şayi' eyledi ki kadılığımızda âsitâne-i saâdet kullarından bir kimesnenin evinde ak saçlı hatun görüb ev sahibine : «Bu nendir?» deyü suâl itdükde : «Kız karındaşımdır» demiş. Ol kul, vüzerâya deyüb, vüzerâ arz edüb pâye-i serîre bildirdiklerinde; «vilâyet kadılarına hükümler gönderin, kazalarında olan dul avratların ve on iki yaşında olan kızların velîlerine tenbih itsünler ki, on güne değin ere vereler. Vermezlerse kadılara bir damga verin, damgalayub, Yeniçeriler için Südde-i saâdetime göndersünler, deyu emrolunmuştur. Emr-i Şerîf verildi deyu nâiblerine ve Hâki Bey demekle ma'rûf bir zâlime mürâsele verüb vilâyete böyle tenbih eyleyin sonra bulunan kızları ve avretleri damgalayub âsitâneye gönderelim deyu, getür «hükm-i hümâyûn nicedir, görelüm» dediğimizde kadı, «hüküm Haki Bey'dedir» deyüb Haki Bey'den istediğimizde kadıdadır deyu iyalimize ve kendimize zulümler olub, hayli akçelerimiz alınmıştır (deyu) bildirüb ve mezbur kadı, müteveffanın vasiyet itdüğü malın sülüsün veya humsun alasız. Vermeyüb muhalefet idenleri ehl-i örf eline virüb hakkından geldiresüz deyü nâiblerine virdüğü mühürlü mürâselesini aynı ile ibraz idüb, sülüs akçesi vereseye müteallik olmayub ulemanın hakkıdır deyu yazılmış bulunmağın kâdi-i mezbur teftiş-i âm olmasın emredüb buyurdum ki Yağma (Naima) çavuş vusul buldukda kadi-i mezburu ve naiblerin ve sâir mübaşirlerin izhâr eyleyüb dahî mezkûrdan ve naiblerinden ve sâir mübaşirlerinden davayı hak eyleyenler ile beraber eyleyüb bir defa şer'ile sorulub fasl olmayub onbeş yıl terk olunmayan hususların ber-mûceb-i şer-i şerif veçhile hak üzere teftiş eyleyüb göresin kazaya arz olunduğu gibi olub reayaya vech-i meşrûh üzere zulm ve tecavüz sabit olursa eshâb-ı hukuka şer'ile sübût bulan hakların bî-kusur alı-verüb dahî kadi-i mezbûrun üzerinde ne makûle hukûk olub kimlerden ne alıverüldüğün ve sâir zulm ve teaddisi her ne ise mufassal ve meşruh yazub defter eyleyüb dahi kızlar ve hâtûnlar hususu vâki ise, anı dahî teftiş eyleyüb filvaki' reayayı olvechile tahvif eyleyüb tezvir eyledüğü sâbit olursa hüküm var ise vech-i meşrûh üzere ol makûle hükmü huzuruna getürdüb mühürleyüp kadıyı ve nâibleri ve mezbur Haki'yi ve sâir mübaşirleri habseyleyüb vukuu üzere arz eyleyesin.

Tokat, Amasya ve Sanise havalisinden, İstanbul'da, has güreşçiler tekkesinde yetiştirilmek üzere güreşe kabiliyetli, güçlü ve kuvvetli ve pehlivanlığı bilir adamlar seçip göndermesi hakkında Sanisalı Mehmed Çavuş'a yazılan hüküm.

Mühimme Defteri : 23, Belge no. : 427, sayfa : 202, tarih : 7 Şaban 981/1573.

Zile'de, çingene ve gurbet taifesinin halka zararı dokunanlardan, kürekçi yazılmasına ve nevruzdan evvel İstanbul'a sevk olunmalarına dâir Rum Beylerbeyi'ne hüküm.

Mühimme Defteri : 23, Belge no. : 566, sayfa : 268, tarih : 11 Şevval 981/1573.

Zile kasabasında Ferrûhşad, arkadaşları ile Nizamî'nin evini basub yaralayanlar idam edilmiş ise de, Zile dizdarı İlyas, Ferrûhşâd'ı kaçırmış olmakla, merkûmun dizdarlıktan azli ve firarînin tutulması hakkında Rum Beylerbeyi'ne hüküm.

Mühimme Defteri no. : 24, Belge no. : 887, sayfa : 324, tarih : 3/S/982/1574.

Zile kalesi dizdarı mektub gönderüb Behram Şah kalesinin mehterleri bundan akdem emr-i şerifle Zile kalesine ihraç olunub hizmette iken, halâ beratımızda mehterlik kaydı yoktur deyu, gaybet ettiklerin bildirmeğin buyurdum ki, göresin vâki ise anların gediklerin tâlib olanlara tevcih edüp beratın veresin.

Mühimme Defteri no. : 26, Belge no. : 612, sayfa : 216, tarih : 28/Ca/982/1574.

Tokat ve Zile ve Artukabad ve Sanisa ve Niksar ve Kazabat kadılarına hüküm :

Kendir emîni Ali mektub gönderüb, adamlarının kazalarındaki kendiri satın almalarına madrabazların (oralarda mirî için kendir satın alınagelmemiştir) diye mani olduklarını bildirdiğinden, mîrîye yarar kendiri, yalnız mirî tarafından gelenlere narh üzerinden aldırmaları.